Bob. Metallurgiyada shixta tayyorlash jarayonlari

Nazorat savollari

1. 
   Tashlandiq suvlarni tozalash usullari.
   
2. 
   Gidrometallurgik usulda oqova suvlarni tozalash usullarini gapirib, texnologiyasini tushuntirib bering.
   
3. 
   Sanoat korxonalarining suv bilan ta’minlanishining yopiq sxemasini tashkil etish, oqava suvlarni chiqarmasdan ishlash rejimini o’tkazish.
   

9. Metallurgik yoqilg‘ilar

Ko’pgina metallurgik jarayonlar yuqori haroratda amalga oshiriladi va issiqlik energiyasini sarflanishi bilan bog’liq. Kerak bo’lgan haroratga yoqilgi yoqish yoki elektroenergiya sarflash bilan erishiladi.
Yoqilg’ilarning asosiy turlarini kelib chiqishi organik hisoblanadi. Yoqilg’i tarkibiga turli birikmalar ko’rinishida va yonish massini hosil qiladigan uglerod, vodorod, oltingugurt, kislorod, azot kiradi. Bundan tashqari yoqilg’i tarkibida alyuminiy, kremniy, kaltsiy va boshqa oksidli birikmalardan tashkil topgan yoqilg’ining yonmaydigan qismi - suv va kul ham bo’lishi mumkin.
Agregat holatiga ko’ra, qattiq, suyuq va gazsimon, olish usuliga ko’ra - tabiiy va sun’iy yoqilg’i mavjud. Sun’iy yoqilg’i tabiiy yoqilg’ini qayta ishlash natijasida olinadi.
Bir qator metallurgik jarayonlarda uglerodli materiallar, yoqilg’i vazifasini bajarishdan tashqari, qaytaruvchi ham bo’lishi mumkin. Yoqilg’ini yoqish natijasida miqdori kimyoviy tarkibi va yoqish sharoitlariga bog’liq bo’lgan issiqlik ajraladi. Yoqilg’ining yonishi natijasida ajralib chiqadigan issiqlik miqdori, yoqilg’ining yonish issiqligi deyiladi. Yonish issiqligi quyidagi birliklar orqali ifodalanadi: kJ/kg, kJ/m³, kJ/mol. Turli yoqilg’ilarni o’zaro taqqoslab baholash uchun yonish issiqligi 29300 kJ/kg ga teng bo’lgan shartli yoqilg’i qabul qilingan.
Yoqilg’i va elektenergiyani tejab sarflash muammosini hal etishda sulfidli materiallarni qayta ishlanayotgan xomashyoning ichki energiya zaxiralaridan foydalanib avtogen usulda qayta ishlash katta ahamiyat kasb etmoqda. Avtogen jarayonlarni amalga oshirishga kerak bo’lgan harorat, etarlicha yuqori yonish haroratiga ega qayta ishlanayotgan shixta tarkibidagi sulfidlar yonishidan hosil bo’lgan issiqlik hisobiga olinadi. Shunday qilib, avtogen jarayonlarda sulfidli shixta, xomashyo bo’lib qolmasdan, bir vaqtning o’zida texnologik yoqilg’i hisoblanadi. Rangli melallurgiyada avtogen jarayonlardan foydalanish ko’p miqdorda uglerodli yoqilgi va elektroenergiya tejab qolish imkonini beradi.
Tabiiy sulfid va ayrim yoqilg’i turlarini o’zaro taqqoslash xususiyati 3.1- jadvalda keltirilgan.
3.1-jadval.