Boboev L. B., Abduraxmanova N. N. Dasturiy loyihalarni boshqarish fanidan

4.2. Uslubiy boshqaruv

Uslub menejmenti bu turli versiyadagi kompyuter dasturlari yoki konfiguratsion tizimlarni o‘zida saqlovchi proses hisoblanadi va bu tizimdan foydalaniladi. U yana dasturchilarning bir birini uslubini aks ettirmaydigan turli o‘zgarishlarni ham o‘z ichiga oladi. Shu sababli siz uslub menejmentini kodlashtirish va asoslashtirish deb o‘rganishiz mumkin.

4.6 diagrammada kodlar va asoslarning farqlari tasvirlangan. Asosiysi kodlar avvalgi versiyadagi muntazamlik bilan keyingi versiyadagi manba kodlari ketma ket ravishda bog'langan. Kodlar tizimning komponentlarga murojat qiladi, shuning uchun har versiyaning komponentlari turlicha bo‘ladi. Asos bu berilgan tizimning ko‘rinishi. Asos o‘zida jamlagan tizim unga qo‘shimcha foydalaniladigan kutubxonalar va konfiguratsiyali fayllarni va boshqalarni o‘z ichiga oladi. 4.6 diagrammada siz turli asoslarning turli kodlardan foydalanayotganini korishingiz mumkin. Diagrammada biz boyalgan qutilarda asoslarga izoh berilayotganini bilamiz.
Asosga konfiguratsion til orqali ham izoh berishingiz mumkin, qaysiki berilgan tizimning versiyasida qanday komponentlarni o‘z ichiga olganini siz bilasiz. Unda (x1.2 ko‘rsatilgan) komponent versiyasi aniq tavsiflangan yoki oddiy komponent (izohlovchisi) IDsi tavsiflangan. Agar siz tavsiflovchidan foydalansangiz, bu shuni anglatadiki kopgina hozirgi versiyadagi komponent asosda foydalanishi kerak.
Asos muhim qism hisoblanadi, chunki siz tayyor tizimning berilgan versiyasini qayta o‘rnatishizga tog'ri keladi. Misol uchun dastur bir martalik bo‘lishi mumkin, shu sababli har bir ist'emolchi uchun foydalanishi mumkin bo‘lgan alohida tizim kodi bor. Shuning uchun siz iste'molchi tizimda qandaydir xatolik yoki kamchilikdan shikoyat etsa, adminstratorning alohida tayyor diskini olib qaytadan foydalanishingiz kerak.
Bu menejment versiyasini qo‘llab quvvatlash uchun, siz har doim uslub menejmenti uskunalaridan foydalanishingiz kerak.
Bu uskunalar saqlashga va turli versiyadagi komponentlarga kirishga tavsif beradi. Juda kopgina turli versiyadagi menejment tizimsi hozirda mavjud, shular ichida eng ommabop foydalanilgani (VS va Subversion ) (Pilato atol 2004, Vespermain 2003) hisoblanadi.

Yaralish vaqti
Variyantlat ketma-ketligi

Variant
1.3

Variant
1.2

Variant
1.1

Variant
1.0







D3

D2

D1

Eng ko‘p sodir bo‘ladigan jarayon

V1.3 Asosiy kod

Saqlash tuzilishi

4.7- rasm. Saqlash boshqaruvining detallaridan foydalanish

Menejment tizimlarning versiyasi o‘rtacha bir necha xil ko‘rinishlari bor. Bular:

1. 
   Versiya va Izohlovchini anglab olish. Tayyor versiyalar Izohlovchini tizimga qo‘shilishi bilan aniqlab oladi. Bu Izohlovchilar odatda konfiguratsion nomerlar nomiga asoslanadi masalan ( tugmacha menejeri) birdan boshlab ketma ketlikda kop raqamlar bo‘lishi mumkin. Shuning uchun Tugmacha menejeri komponentlari kodlarni 3-versiyasini anglatadi. Ba'zi CM tizimlarda yana versiya bilan birgalikda atributlar asotsiyatsiyasiga ham ruhsat beradi. Misol uchun ( telefon, kichik ekran). Ular tavsiflovchi versiyalarda ham foydalana olinadi. To‘g'ri keladigan identifikatsion tizim muhim hisoblanadi,chunki u konfiguratsiyadagi berilgan muammolarni osonlashtiradi. U matni shartli belgilar bilan yozib olishda foydalanishimizni osonlashtiradi. Misol (V2 hamma komponentlarning 2-versiyasi).
   
2. 
   Saqlash menejmenti. Tizimlar menejmenti versiyasi odatda saqlash menejmenti korinishlarini ta'minlaydi ya'ni bir-biridan ozginaga farq qiluvchi komponentlarni ko‘pgina versiyasi saqlash joyiga muhtoj bo‘ladi. Saqlashni o‘rniga nusxasi bilan tizimning bir versiyasining boshqasidan farqlovchi qismini to‘ldirish kerak. Bu ishni qilish orqali aniq versiyalar qaytatdan yaratiladi. Bu 4.7 rasmida tasvirlangan.
   
3. 
   Tizimning kodiga qilingan har bir o‘zgarishlar va komponentlar yozib boriladi va to‘planadi. Ba'zi tizimlarda bu o‘zgarishlar tizimga kirish bilan ishlab ketadi. Bu o‘z ichiga o‘zgarish qilingan kalit so‘zlar bilan komponentlarni oladi. Siz keyin bu teglarda asosda komponentlarni tanlashda foydalanasiz.
   
4. 
   Mustaqil rivojlanish turli dasturchilar bir xil vaqtda bir xil komponent ustida ishlashlari natijasida vujudga keladi. Uslub menejmenti tizimsi komponentlarni kuzatishlarini saqlaydi. Turli dasturchilarning o‘zgarish kiritgan komponentlarni qo‘shilishini tekshiradi.
   
5. 
   Loyihani qollab quvatlash: Uslub menejment tizimsi bir nechta loyihalarni rivojlantirishga xizmat qiladi. Loyihani qollab quvatlash tizimlarda CVS kabi bir vaqtning o‘zida to‘g'ridan to‘g'ri bir fayl bilan ishlashdan ko‘ra loyihaga asoslangan hamma fayllarni tekshirish va topish imkonini beradi.
   

4.8- rasm. Varyantlarni saqlash joyidan tashqariga va ishkariga belgilash

Qachonki uslub menejmenti birinchi marta ixtiro qilinganda, saqlash menejmenti bir muxim funksiyalardan biri edi. Saqlash menejmentini ko‘rinishi hamma tizim versiyalarida asosiy disk joylarini saqlashni kamaytirishni nazorat qiladi. Qachonki yangi versiya ixtiro qilinganda tizim oddiy yangi va eski versiyalarni foydalanilgan farqlarni saqlaydi va eski versiyadan yangi versiyani yaratishda foydalaniladi(4.7 diagramma pastki qismida ko‘rsatilgan). 4.7 diogrammada bo‘yalgan qutichalarda oldingi versiyadagi komponentlarni avtomatik ravishda xozirgi versiyadegi kompnentni qayta ishlashda foydalanildi. Delta odatda o‘zgarishlar listini saqlaydi va avtomatik ravishda bir versiyaga komponentlardan boshqasini ixtiro etiladi. Shunisi aniqki eng oxirgi versiyadagi komponentlar ko‘pgina tizimni saqlshda foydalaniladi. Deltalar oldingi versiyalardagi tizimlarni qayta ishlashda foydalaniladi.

Ko‘pgina dastur taminotni rivojlantirishda gurush bilan ishlanadi shunday holatlarda tez-tez turli guruh a'zolari bir xil vaqtda bir xil komponent ustida ishlash vujudga keladi; Misol uchun keling Alisa tizimga ba'zi o‘zgarishlar kirityapti deb olaylik. Berilgan A,B,C komponentlarni o‘z ichiga olgan o‘zgarishlar deb olaylik, huddi shu payt Bob ham shu ishni olib boryapti va u X,Y,C komponentlarni o‘zgarishlarini ko‘ryapti. Alisa ham Bob ham C komponentni o‘zgartirishga olib kelishdi. Shunisi muhimki bu o‘zgarishlar bir biriga aralashuviga olib keladi, ya'ni Bobning o‘zgartirishlari Alisanikini qayta yozilgani yoki ommabop usulidir.
Mustaqil rivojlanishda bir birini aralashuvini qo‘llab quvatlash uchun uslub menejment tizimsi alohida shaxsiy maydon va mahalliy ombor konseptsiyasidan foydalanadi. Dasturchilar komponentlarni mahalliy ombordan to shaxsiy maxsus ish maydoni bo‘lgan oraliqda tekshirishadi va bu o‘zgarishlarni o‘zlari xoxlagandek maxsus ish maydoniga kiritishadi qacchonki ularning o‘zgarishlari yakunlanganda omborga kiritishadi. Bu 4.8 diogrammada tasvirlangan 2 yoki undan ortiq odamlar bir xil payt davomida ishlashla har biri buni ombordan tekshirib olishi kerak. Agar komponent tekshirilgan bo‘lsa uslub menejment tizimsi o‘rtacha boshqa foydalanuvchilar xohishiga ko‘ra komponentni tekshirishgani bshqa bir odamni alla qachon tekshirganini ko‘rsatib turadi.

4.9- rasm. Bo‘lim va birlashish

Bir komponentni mustaqil rivojlantirish ketma-ketligi kodlar qismida bo‘lishi mumkin. Diogramma 4.9 da bu normal tizim rivojlantirishi bo‘lib har hil dasturchilarning mustaqil ishlashi natijasida turli versiyadagi kodlarni turli yo‘l bilan o‘zgarishini ko‘rsatadi.

Ba'zi qisimlarda kodlarni birlashtirish yangi versiya komponentlarni o‘z ichiga olgan turli o‘zgarishlarni yaratadi u yana 4.9 diogrammada 2.1, 2.2 va 2.3 versiya komponentlarini qo‘shib yangi 2.4 versiyasi yaratilishini ko‘rsatib o‘tilgan. Agar o‘zgarish to‘laligicha boshqa qism kodlarini o‘z ichiga olsa komponent versiyasi avtomatik versiya menejment tizimsiga kodlarni qo‘shadi. Ko‘proq o‘zgarishlar bir-birinin qoplaydi. Dasturchilar ularni mos kelish kelmasligini tekshiradi va o‘zgarishlarni modifikatsiya qiladi. Shuning uchun ular bir vaqtda paydo bo‘ladi.