Боғланишлар* Муқаддима I боб. Бухгалтерия ҳисоби ҳисобварақлар режасининг умумий тавсифи

Сотиб олинган хусусий акцияларни ҳисобга
олувчи счётларнинг (8600) боғланиши

Сотиб олинган хусусий акцияларни ҳисобга олувчи счётлар кейинчалик қайта сотиш ёки бекор қилиш мақсадида сотиб олинган хусусий акцияларнинг ҳолати ва ҳаракати тўғрисидаги ахборотни умумлаштириш учун мўлжалланган.

Ҳисоб қуйидаги счётларда амалга оширилади:
8610 "Сотиб олинган хусусий акциялар - оддий";
8620 "Сотиб олинган хусусий акциялар - имтиёзли".
Сотиб олинган хусусий акцияларни ҳисобга олувчи счётлар 8300 "Устав капиталини ҳисобга олувчи счётлар"га нисбатан контрпассив счёт ҳисобланиб, акциядорлик жамиятларининг устав капитали миқдорини камайтиради ва балансда устав капитали умумий суммасидан чегириладиган сумма сифатида кўрсатилади.
Ушбу счётларнинг дебетида эмитент томонидан сотиб олинган оддий ва имтиёзли хусусий акцияларнинг қиймати ҳақиқий сотиб олиш баҳосида пул маблағларини ҳисобга олувчи счётлар билан боғланган ҳолда акс эттирилади.
Масъулияти чекланган жамиятлар, ширкатлар ва бошқа мулк шаклларига эга корхоналар сотиб олинган хусусий акцияларни ҳисобга олувчи счётлар (8600)дан корхона томонидан бошқа қатнашувчиларга ёки учинчи шахсга бериш учун белгиланган тартибда сотиб олинган устав капиталидаги улушни ҳисобга олиш учун фойдаланади.

Т/р	Хўжалик операциясининг мазмуни	Боғланувчи счётлар		Ёзувларни тасдиқловчи ҳужжатлар
		дебет	кредит
1	Акциядорларга тегишли акциялар сотиб олиш баҳоси бўйича нақд пулга сотиб олинган	8610, 8620	5010	Таъсисчилар қарори, тўлов ҳужжатлари
2	Акциядорларга тегишли акцияларни сотиб олиш учун ҳисоб-китоб рақамидан сотиб олиш баҳоси бўйича пул ўтказилган	8610, 8620	5110	Таъсисчилар қарори, тўлов ҳужжатлари
3	Акциядорларга тегишли акцияларни сотиб олиш учун валюта ҳисоб-китоб рақамидан сотиб олиш баҳоси бўйича пул ўтказилган	8610, 8620	5210, 5220	Таъсисчилар қарори, тўлов ҳужжатлари
4	Акциядорларга тегишли акцияларни сотиб олиш учун махсус ҳисоб-китоб рақамидан сотиб олиш баҳоси бўйича пул ўтказилган	8610, 8620	5530	Таъсисчилар қарори, тўлов ҳужжатлари
5	Таъсисчилар чиқиб кетишида хусусий сотиб олинган акциялар акс эттирилган	8610, 8620	6620	Таъсисчилар қарори, тўлов ҳужжатлари
6	Хўжалик юритувчи субъект иштирокчисининг улуши сотиб олиш баҳосида сотиб олинган	8610, 8620	5110, 5210, 5220, 6620	Таъсисчилар қарори, тўлов ҳужжатлари
7	Сотиб олинган хусусий акцияларнинг сотиб олиш қийматидан юқори баҳода қайтадан сотилиши акс эттирилган:			Таъсисчилар қарори, қабул қилиш-топшириш далолатномаси, юкхат
	- сотиш қийматига	5010-5530	8610, 8620
	- сотиб олиш қийматидан ортиқ фарқ суммасига	5010-5530	9590
8	Иштирокчиларнинг устав капиталидаги сотиб олинган улушини сотиб олиш қийматидан паст баҳода қайтадан сотиш акс эттирилган:			Таъсисчилар қарори, қабул қилиш-топшириш далолатномаси, юкхат
	- сотиш қийматига	5010-5530	8610, 8620
	- сотиб олиш қийматидан паст фарқ суммасига	9690	8610, 8620
9	Номинал қийматидан паст баҳода сотиб олинган хусусий акцияларнинг бекор қилиниши акс эттирилган:			Таъсисчилар қарори, қабул қилиш-топшириш далолатномаси, юкхат
	- сотиб олиш қийматига	8310, 8320	8610, 8620
	- номинал қийматидан паст фарқ суммасига	8310, 8320	9590
10	Номинал қийматидан юқори баҳода сотиб олинган хусусий акция (пай)ларнинг бекор қилиниши акс эттирилган:			Таъсисчилар қарори, қабул қилиш-топшириш далолатномаси, юкхат
	- номинал қийматига	8310, 8320	8610, 8620
	- номинал қийматидан ортиқ фарқ суммасига	8410, 9690	8610, 8620
11	Устав капиталининг миқдори камайтирилганда хусусий акция (улуш)ларни сотиб олиш бўйича амалдаги харажатлар билан уларнинг номинал қиймати ўртасидаги фарқ ҳисобдан чиқарилган:	8310, 8320	8610	Таъсисчиларнинг қарори, бекор қилиш далолатномаси
	- амалдаги харажатлар номинал қийматидан ортиқ бўлган тақдирда	9690	8610
	- амалдаги харажатлар номинал қийматидан паст бўлган тақдирда	8610	9590