Bog’lanish zichligini o’rganish usullari

Bu ko’rsatkich ham 0 va 1 orlig’ida bo’ladi. Agar korrelyatsiya indeksi nolga teng bo’lsa omil belgi bilan natijaviy belgi o’rtasida hech qanday bog’liqlik yo’q

2

2





x

y

R



, bu yerda

n

y

y

x

yx







2

2

)

(



y

y

y

y

x

R

2

2













,

n

y

y

x

y

y

x

2

2

)

(











Sanoat indeksi va modadagi yubkalarning uzunligi ham bir biri bilan bog’liq. Bog’liqlik, bog’langan so’zlari ikkita o’zgaruvchi – yuqorida qayd etilgan misolda esa, ikkita sonli o’zgaruvchi orasidagi bog’liqlikni nazarda tutadi. Ikkita miqdoriy o’zgaruvchilar orasidagi o’zaro bog’liqlik deb ataluvchi bog’liqlikni tasvirlashning bir yo’li – bu sochilgan nuqtali grafikni chizishdir. Sochilgan nuqtali grafik – bu ikki o’lchamli grafik bo’lib, o’zgaruvchilar birining qiymati vertikal o’q bo’yicha, boshqasi esa gorizontal o’q bo’yicha joylashadi. Bir o’zgaruvchining ortishi ikkinchi o’zgaruvchining ortishiga olib kelsa, biz bu ikki o’zgaruvchini “to’g’ri bog’langan” yoki “to’g’ri koorelyatsionbog’lanishgaega” deb aytamiz*. 7.1-rasm mexanik qiymat va xona hajmi o’zaro to’g’ri korrelyatsion bog’lagishga ega ekanligini nazarda tutadi. Huddi shunga o’xshash, agar bir o’zgaruvchining ortishi bilan boshqasi kamaysa, u holda biz ushbu o’zgaruvchilar “teskari koorelyatsion bog’lanishga ega” deb aytamiz.

Sanoat indeksi va modadagi yubkalarning uzunligi ham bir biri bilan bog’liq. Bog’liqlik, bog’langan so’zlari ikkita o’zgaruvchi – yuqorida qayd etilgan misolda esa, ikkita sonli o’zgaruvchi orasidagi bog’liqlikni nazarda tutadi. Ikkita miqdoriy o’zgaruvchilar orasidagi o’zaro bog’liqlik deb ataluvchi bog’liqlikni tasvirlashning bir yo’li – bu sochilgan nuqtali grafikni chizishdir. Sochilgan nuqtali grafik – bu ikki o’lchamli grafik bo’lib, o’zgaruvchilar birining qiymati vertikal o’q bo’yicha, boshqasi esa gorizontal o’q bo’yicha joylashadi. Bir o’zgaruvchining ortishi ikkinchi o’zgaruvchining ortishiga olib kelsa, biz bu ikki o’zgaruvchini “to’g’ri bog’langan” yoki “to’g’ri koorelyatsionbog’lanishgaega” deb aytamiz*. 7.1-rasm mexanik qiymat va xona hajmi o’zaro to’g’ri korrelyatsion bog’lagishga ega ekanligini nazarda tutadi. Huddi shunga o’xshash, agar bir o’zgaruvchining ortishi bilan boshqasi kamaysa, u holda biz ushbu o’zgaruvchilar “teskari koorelyatsion bog’lanishga ega” deb aytamiz.

Narxning maydonga bog’liqligini tasvirlovchi nuqtali diagrammasi

Narxning maydonga bog’liqligini tasvirlovchi nuqtali diagrammasi

Korrelyatsiyaning haqiqiy tarifi 11-bobda berilgan. U yerda biz korrelyatsiya ikkita miqdoriy o’zgaruvchilar orasidagi chiziqli (to’g’ri chiziqli) bog’lanish kuchini o’lchashini o’rganamiz.

Tayanch so’z va iboralar: bog’lanish zichligi, korrelyatsiya koeffitsenti, korrelyatsion nisbat, korrelyatsiya indeksi, cheddok shkalasi, ko’p omilli regressiya, bog’lanish shakli, Spirmen koeffitsenti, Fexner koeffitsenti, Kendel koeffitsenti, kordinatsiya koeffitsenti.