Bo`lajak ulug` shoirning oilasi temuriylar saroiga yaqin bo`lgan. Shuning uchun ham Alisher bolalik kezlarida Xurosnning bo`lajak hukmdori Husain Boyqaro bilan birga o`sgan


Download 3.98 Kb.
Sana17.06.2023
Hajmi3.98 Kb.
#1524440
Bog'liq
Alisher Navoiy


1441-1501


O`zbek halqining milliy iftihori Alisher Navoiy 1441-yil 9 fevral kuni Hirot shahrida tugilgan o`sha paytda Hirot Amir temur saltanatiga qarashli ilm-fan,adabiyot, sana`t o`choqlaridan biri, bo`lib hozir Afgoniston hududigi qaraydi.
Bo`lajak ulug` shoirning oilasi temuriylar saroiga yaqin bo`lgan. Shuning uchun ham Alisher bolalik kezlarida Xurosnning bo`lajak hukmdori Husain Boyqaro bilan birga o`sgan. G`oyat iyrak Alisher o`sha yillardayoq adabiyotga katta ixlos qo`yib, fors adabiyotining mumtoz vakillari va o`ziga zamondosh turkig`oy shoirlarining asarlarini sevib o`qidi. Ayniqsa ,farididdin attorning mantiq ut-tayr asari unga shu darajada ta`sir etdi va uni o`z domiga tortdiki ,hatto buasarni qayta-qayta o`qishi orqasida unda ruhiy o`zgarish yuz bera boshladi.Bundan cho`chigan otasi kitobni uning qo`lidan tortib oladi .Ammo kech bo`lgan Alisher Mantiq ut-tayr dek katta asarni boshdanoyoq yodlab olgan edi.
Alisherdagi ana shu favqulodda katta qobiliyat uning she`riy mashiqlarida ham ko`rindi. Ujuda erta g`azallar yoza boshladi.O`z davrining malik ul-kalomi deb tan olingan Lutfiy 99 yoshida navqiron Alisher bilan uchrashgan.shunda uning orazin yopg`och ko`zimdin sochilur har lahza yosh, buylakim paydo bo`lur yulduz, nihon bulg`och quyosh bayti uchun butun umri mobaynida yozgan asarlarini berishga rozi ekanligini aytgan.
Alisher navoiy yaratgan asarlar orasida eng buyugi Xamsadir. Besh dostondan iborat xamsa yozish an`anasini ulug` Azarbayjon shoiri Nizomiy ganjaviy boshlab bergan. Navoiy shu an`anani davom ettirib , turkiy tilda o`zining muhtasham asarini ijod qildi. Xayrat ul-abror ,Layli va Majnun, Farhod va Shirin, Saddi Iskandariy, hamda Sab`ai sayyor, dostonlaridan iborat Xamsa va xazoin ul-ma`yoni Navoiuning jahon adabiyoti xazinasiga buyuk hissasidir. Navoiy umrining oxirida (1499- 1500) yillarda yaha bir necha o`lmas asarlarni yaratdi.bular orasida Mahbub ul-qulub alohida ahamiyatga ega. Shoir bu asarda o`zininr falsafiy- ahloqiy qarashlari- do`stlik va vafo, yoshlik va xasislik singari masalalarga oid fikirlarini donishmandlarga xos xikmatli, shirali, joibali til bilan ifodalagan.
Alisher Navoiy 1501-yili vafot etgan.Uning qabri Hirotda.
Download 3.98 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling