Bolalar psixologiyasi Reja

Sotsiometrik metod. Bu metod kichik guruh a’zoalri o‘rtasidagi bevosita emotsional munosabatlarni o‘rganish va ularning darajasini o‘lchashda qo‘llanadi. Unga amerikalik sotsiolog Djon Morenko asos solgan.

Mazkur metod yordamida muayyan guruhdagi har bir a’zoning o‘zaro munosabatini aniqlash uchun uning qaysi faoliyatda kim bilan birga qatnashishi so‘raladi. Olingan ma’lumotlar matritsa, grafik, sxema, jadval shaklida ifodalanadi. Ulardagi miqdor ko‘rsatkichlari guruhdagi kishilarning shaxslararo munosabatlar

to‘g‘risida tasavvur hosil qiladi. Bu ma’lumolar guruhiy
munosabatlarning tashqi ko‘rinishini aks ettiradi xolos. Shuning uchun hozir Ya.L.Kolominskiy va I.P.Volkov tomonidan sotsiometrining yosh davri psixologiyasiga moslab o‘zgartirilagan turlari ishlab chiqilgan. Bu shaxslarning bir birini tanlashi motivlarini keng ifodalash imkonini beradi.

So„rov. So„rov – tadqiqotchi va respondentning bevosita yoki bilvosita o`zaro aloqasi davomida birlamchi verbal axborot yig`ishga yo`naltirilgan metod so`rov anketa yoki intervyu shaklida o`tkazilishi mumkin. Anketa yordamida so`rov o`tkazilganda sinaluvchi yozma savollarga, intervyuda esa og`zaki savollarga javob qaytaradi.

• Proektiv metodlar. Proektiv metod – shaxsni o`rganishning metodlaridan biri. Unda shunday eksperimental vaziyatlar yaratiladiki, bu vaziyatlar sinaluvchilar tomonidan turlicha talqin etilishi mumkin bo`ladi. Aynan sinaluvchining bergan talqinini taxlil etish orqali uning shaxsi xakida muayyan xulosalar chiqariladi. Chunki muayyan eksperimental vaziyatni talqin etar ekan proeksiya mexanizmi tufayli sinaluvchi ichki kechinmalari, uy xayollari, orzulari, qo`rquv va xavotirlarini tashqariga chiqaradi. Maktabgacha yoshdagi bolalar bilan ishlaganda qo`llaniladigan odatdagi proektiv

metodikalar quyidagilardan iborat: «Bola appersepsiya testi»,
«Oilaviy ustanovkalarning Jekson testi», «Dyucc ertaklari metodikasi» va xokazolar.

• Test. Test – shaxsga xos muayyan psixologik sifatning rivojlanish darajasini o`lchash uchun xizmat qiladigan topshiriqlar yig`indisi. Test metodida muayyan standart topshiriq va vaziyatlar (testlar) qo`llaniladi. Ushbu metod Bir qator ustun tomonlar gazga: Tadqiqotni sinaluvchilarning katta guruxi bilan o`tkazish mumkin natijalarni xisoblash va qayta ishlash ancha yengil va sodda. Metodning asosiy kamchiligi shundaki, u bolaning kelajakdagi rivojlanishi xaqida ma‟lumot berolmaydi.