Болалар ва ўсмирлар гигиенаси мутахассислиги бўйича саволлар рўйхати
Download 31.17 Kb.
|
10. Болалар ва ўсмирлар гигиенаси узб
Болалар ва ўсмирлар гигиенаси мутахассислиги бўйича саволлар рўйхати Болалар ва ўсмирлар гигиенасининг гигиеник фан сифатида, унинг мақсади ва вазифалари. Болалар ва ўсмирлар гигиенасининг гигиена ва бошқа тиббий, биологик ва техник фанлар билан боғлиқлиги. Болалар ва ўсмирлар гигиенасида қўлланиладиган тадқиқот усуллари. Ўзбекистонда болалар ва ўсмирлар гигиенасини ривожланишида асосий олимларнинг роли. Болалар ва ўсмирлар гигиенасида гигиеник меъёрлаштиришнинг асосий принциплари. "Саломатлик" тушунчасининг таърифи ва ўсмирлар саломатлигини тавсифловчи асосий кўрсаткичлар. Болалар ва ўсмирларнинг саломатлик ҳолатини баҳолаш принциплари. Болаларда патологиянинг ривожланиш хусусиятлари. Болалар ва ўсмирлар популяциясининг ёш бўйича таркиби. Ёш даврийлиги. Болалар саломатлигига таъсир этувчи омиллар. Болалар ва ўсмирлар организмининг ўсиши ва ривожланиш хусусиятлари ва уларнинг биологик ва ижтимоий омилларга боғлиқлиги. Болалар ва ўсмирлар акселерацияси и ретрадацияси муаммолари. Мактабгача ёшдаги болаларнинг морфофункционал хусусиятлари (3-6 ёш). Бошланғич мактаб ўқувчиларининг морфофункционал хусусиятлари (7-10 ёш). Ўрта мактаб ёшидаги болаларнинг морфологик ва функционал хусусиятлари (11-15 ёш). Ҳар хил турдаги таълим муассасаларида ҳаво-иссиқлик режимини гигиеник асослаш. Болалар ва ўсмирлар хоналарида мақбул ёруғлик муҳитини яратиш учун гигиеник асос. Мактабгача таълим муассасасининг ўқув жараёнини ташкил этишнинг гигиеник принциплари. Турли хил таълим муассасаларида ўқув жараёнини ташкил этиш учун гигиеник талаблар (дарс жадвали, ўқув куни давомийлиги, йил ҳафталари). Ёшга ва жинсга қараб ҳаракатга биологик эҳтиёж, восита фаолиятини нормаллаштириш асоси. Мактабгача ёшдаги болаларнинг кун тартибини асосий тамойиллари. Болалар ва ўсмирларнинг ақлий фаолиятини гигиеник тартибга солиш принциплари. Чарчоқнинг физиологик моҳияти, болаларда ўта чарчашнинг олдини олиш усуллари. Хар ҳил сиғимли мактабларни лойиҳалаштиришга бўлган гигиеник талаблар. Мактабгача таълим муассасаларини лойиҳалаштиришга қўйиладиган гигиеник талаблар. Aкадемик лицей ва коллежларни жойлаштиришгабўлган гигиеник талаблар. Ўқувчиларнинг тўғри ҳолатини физиологик ва гигиеник асослаш, мактаб мебелларига қўйиладиган гигиеник талаблар. Мактабгача таълим муассасаларида жисмоний тарбиянинг соғломлаштирувчи ўрни ва уни ташкил этишнинг гигиеник тамойиллари. Жисмоний меҳнатнинг ўсаётган организмга таъсири. Болалар ва ўсмирларнинг меҳнат фаолияти функционал тизимини шакллантириш хусусиятлари. Касбий таълим жараёнида ишлаш динамикаси, организмнинг функционал ва саломатлик ҳолати. Касбий яроқлиликнинг психофизиологик мезонлари. Мактаб ўқувчиларини касбий йўналтиришнинг тиббий ва физиологик жиҳатлари ва санитария шифокорининг вазифалари. Ўсмир танасининг жисмоний фаолиятга бўлган реакциясининг хусусиятлари. Ўйинчоқларга бўлган гигиеник талаблар. Болалардаги ўқиш жараёнининг ёш хусусиятлари. Болалар китоблари ва дарсликларига қўйиладиган гигиеник талаблар. Эрта ва мактабгача ёшдаги болалар кийимларига қўйиладиган гигиеник талаблар. Болалар пойафзалига қўйиладиган гигиеник талаблар. Мактаб ва спорт кийимларига бўлган гигиеник талаблар. Болалар учун ускуналар ва буюмларни ишлаб чиқаришда ишлатиладиган синтетик материалларга қўйиладиган гигиеник талаблар. Ногирон болалар учун мўлжалланган муассасаларда таълим-тарбия ва дам олиш шароитларини ташкил қилишнинг гигиеник тамойиллари. Болалар муассасаларида овқатланишни ташкиллаштиришнинг гигиеник тамойиллари. Ўсмирлар муассасаларида овқатланишни ташкиллаштиришнинг гигиеник принциплари. Болалар ва ўсмирларнинг овқатланишида витаминларнинг аҳамияти, гиповитаминознинг олдини олиш асослари. Бола организмининг ўсиши ва ривожланишида минералларнинг аҳамияти. Соғлиқни сақлаш муассасаларида болалар ва ўсмирлар овқатланишини ташкил қилиш. Ўқувчиларга касбий таълимини ташкил этишнинг гигиеник принциплари. Болалар ва ўсмирларни саломатлиги ва соғлом турмуш тарзини шакллантиришга, зарарли одатлардан халос бўлиш, тиббий фаоллигини оширишга бўлган гигиеник ёндашувлар. Болалар ва ўсмирлар муассасалари ходимлари ва ота-оналар ўртасида санитария-маърифий ишларни ташкил этишда тиббиёт ходимларининг роли. Санитария шифокорининг оилада соғлом турмуш тарзини шакллантириш бўйича ишларининг мазмуни. Болалар ва ўсмирларга тиббий-профилактика ёрдамини ташкиллаштиришда давлат тизими. Суғурта тиббиёти нуқтаи назаридан болалар саломатлигини сақлашга бўлган ёндашувлар. СЭОМ санитария шифокорининг болалар ва ўсмирлар саломатлигини сақлаш ва мустаҳкамлашдаги асосий вазифалари. Замонавий шароитда атроф муҳит омиллари таъсирини инобатга олган ҳолда болалар ва ўсмирлар саломатлигини бошқариш борасида СЭОМ санитария шифокорининг асосий вазифалари Болалар ва ўсмирлар гигиенаси соғлиқни сақлашнинг фан ва амалий соҳаси сифатида, унинг мақсади ва вазифалари, ривожланиш тарихи. Ҳозирги босқичда болалар ва ўсмирлар гигиенасининг долзарб муаммолари. Бола организмнинг ўсиши ва ривожланишининг асосий хусусиятлари. Ёш даврийлиги, биологик ва паспорт ёши. Ёшга боғлиқ ривожланишнинг турли босқичларида ўсаётган организмнинг морфологик ва функционал хусусиятлари. Акселерация. Саломатликнинг илмий тушунчаси, саломатлик кўрсаткичлари ва мезонлари, ўрганиш ва баҳолаш усуллари. Саломатлик гуруҳлари, болалар ва ўсмирларнинг саломатлик кўрсаткичларининг ёш динамикаси. Биологик етуклик ва уни баҳолаш мезонлари. Болалар ва ўсмирларнинг жисмоний ривожланишини баҳолашнинг комплекс усули. Жамоаларнинг жисмоний ривожланишини баҳолаш. Жисмоний ривожланиш саломатликни белгиловчи мезонларидан бири сифатида. Саломатлик кўрсаткичлар ва уни баҳолаш усуллари. Болалар ва ўсмирларнинг жисмоний ривожланишига биологик ва ижтимоий омилларнинг таъсири. Болалар ва ўсмирлар саломатлигини шакллантирувчи омиллар. Саломатлик учун қулай ва ноқулай ижтимоий-гигиеник омиллар. Бола ва ўсмирлар популяцияси касалланиши, унинг ёш таркиби. Болалар организмнинг специфик бўлмаган иммунитетни баҳолаш усуллари. Болалар ва ўсмирларнинг саломатлик ҳолатини ижтимоий-гигиеник мониторинги. Мониторингни ташкил этиш тамойиллари, амалга ошириш босқичлари ва ахборот таъминоти. Болалар ва ўсмирлар касалланишининг хавф омиллари. Марказий Осиё минтақасидаги болалар ва ўсмирлар гигиенасининг долзарб жиҳатлари. Адаптация. Болаларни мактабгача таълим муассасасига ва мактабга қабул қилишга тайёрлаш. Мактабда етуклик ва мактабда ўқишга функционал тайёргарлик тушунчаси. Мактабгача таълим муассасаларида кундалик ва ўқув жараёнининг физиологик ва гигиеник асослари. Чарчаш жараёнининг физиологик моҳияти, унинг турли ёшдаги болаларда ривожланиши. Болалар ва ўсмирларнинг ишлаши, ақлий ривожланиш турлари, унинг фазалари ва динамикаси. Мактаб ўқувчиларида чарчаш ва ўта чарчашнинг олдини олиш. Фаолият - саломатликни мустаҳкамловчи омили сифатида. Фаолият турлари ва шакллари, ҳар хил фаолият турларини меъёрлаштиришнинг гигиеник принциплари. Дарс жадвалини тузишга бўлган гигиеник талаблар. Замонавий мактабда ўқув жараёнини ташкил этишнинг гигиеник тамойиллари. 6 ёшли болаларга таълим жараёнини ташкил этишнинг гигиеник талаблар Болалар ва ўсмирларни ўқитишда компютерлаштиришнинг гигиеник муаммолари. Шахсий компьютерлар ва информатика хоналари учун жиҳозларга гигиеник талаблар. Болаларнинг ногиронлиги ижтимоий ва гигиеник муаммо сифатида. Махсус таълим муассасалари ва болалар уйларидаги режимнинг хусусиятлари. Ўсаётган организмнинг метаболизм ва ошқозон-ичак трактининг хусусиятлари. Болалар овқатланишида оқсиллар, ёғлар ва углеводларнинг аҳамияти. Болалар овқатланишидаги витаминлар ва минералларнинг аҳамияти. Витамин етишмовчилигини аниқлаш усуллари ва уюшган гуруҳ болаларининг овқатланиш рационини бойитиш шакллари. Мактабгача таълим муассасаларида овқатланишни ташкиллаштиришга бўлган гигиеник талаблар. Тиббий ва санитар-гигиеник назорат. Болалар ва ўсмирлар учун овқатланишни ташкил этишнинг гигиеник принциплари. Умумий ўрта ва касб-ҳунар таълими муассасаларида овқатланишнинг ўзига хос хусусиятлари. СЭОМ шифокорларининг болалар ва ўсмирлар учун ташкил этилган гуруҳларда овқатланишни назорат қилиш бўйича иши. Уюшган гуруҳлардаги ҳақиқий овқатланишни гигиеник баҳолаш. Болалар ва ўсмирларнинг овқатланишидаги замонавий муаммолари. Мактабда овқатланишнинг янги шакллари. Болалар ва ўсмирлар учун овқатланишни рационализация ва коррекция қилишнинг асосий йўналишлари. Таълим муассасаларида меҳнат ва касбий тайёргарликни ташкил этишга қўйиладиган гигиеник талаблар. Ўқувчиларнинг меҳнат тайёргарлигини тиббий назорат қилиш. Меҳнатнинг болалар ва ўсмирларнинг соғлиғига таъсири. Ҳар хил турдаги меҳнатни меъёрлаш. Касбга йўналтириш, ўсмирларга тиббий маслаҳат. Касбга яроқлиликнинг психофизиологик мезонлари. Касб-ҳунар таълим муассасаларида ўқув жараёнини режалаштириш ва ташкил этишга қўйиладиган гигиеник талаблар. Мотор фаолияти ва уни бошқариш. Мактабгача таълим муассасаларида жисмоний тарбия машғулотларини ташкил этишнинг гигиеник принциплари. Тиббий назорат. Умумий ўрта таълим муассасаларида жисмоний тарбияни ташкил этиш тамойиллари ва шакллари. Жисмоний тарбия дарсини тиббий-педагогик назорат қилиш. Соғлом турмуш тарзи тушунчаси ва унинг асосий таркибий қисмлари. Соғлом турмуш тарзини шакллантириш тамойиллари. Болалар ва ўсмирлар учун муассасаларда гигиеник тайёргарлик ва таълим бўйича ишларнинг мазмуни ва шакллари. Мактабгача таълим муассасаларида ва мактабларда болаларга тиббий ёрдам кўрсатишни ташкил этиш. Мехнатнинг илмий ташкил этиш бўйича шифокорининг болалар ва ўсмирлар соғлиғини ўрганиш. Замонавий мактабларда соғлиқни сақлаш технологиялари. Соғлиқни сақлаш хизматининг модели. Соғликни сақлаш фаолияти самарадорлигини баҳолашга ёндашувлар. Болалар ва ўсмирларнинг танасига радиация таъсирининг хусусиятлари. Ноқулай радиоэкологик шароитида болалар саломатлигини яхшилашнинг гигиеник жиҳатлари. Ўсаётган организмнинг мослашиш қобилиятини ошириш учун чоралари. Болалар ва ўсмирлар гигиенаси шифокорининг иш мазмуни ва усуллари. Фаолиятнинг ҳуқуқий асослари. Назорат объектлари ва уларни текшириш турлари. Болалар ва ўсмирлар гигиенаси бўлимининг ишини ташкил қилиш: режалаштириш, иш бўлимлари, ҳисобот ҳужжатлари, бошқа ташкилотлар билан алоқалар. ЖСН Огоҳлантирувчи санитария назорати бўйича СЭОМ болалар ва ўсмирлар бўлимининг ишини ташкил қилиш, ҳисобот ҳужжатлари. Огоҳлантирувчи санитария назорати шакллари ва уларнинг мазмуни Болалар ўйинчоқларига қўйиладиган гигиеник талаблар. Ўйинчоқлар устидан давлат санитария назорати Болалар ва ўсмирлар учун кийим-кечак ва пойафзалларга қўйиладиган гигиеник талаблар. Ясси оёқларнинг олдини олиш. Дарслик ва болалар китобларига қўйиладиган гигиеник талаблар. Ўқишни таъминлашнинг гигиеник асослари. Кўриш ўткирлигининг бузилишини олдини олиш. Мактабгача таълим муассасалари ва мактабларининг болалар мебеллари ва жиҳозларига қўйиладиган гигиеник талаблар. Мебелни танлаш. Тўғри иш ҳолати. Хатти-ҳаракатларнинг бузилиши турлари ва уларнинг олдини олиш. Болалар учун мўлжалланган товарларни давлат санитария-гигиеник экспертизаси, унинг турлари, Болалар учун товарларни давлат рўйхатидан ўтказиш ва сертификатлаш. Мактабгача таълим муассасаларини лойихалаштириш ва қуришнинг гигиеник принциплари. Умумий ўрта таълим муассасаларини лойихалаштиришнинг гигиеник принциплари. Ер участкасига, бинонинг режалаштириш тузилмасига ва асосий биноларга қўйиладиган гигиеник талаблар. Қўшимча таълим муассасаларини лойихалаштириши, қурилиши ва ишлаш режимига қўйиладиган гигиеник талаблар. Болалар ва ўсмирлар ўртасида соғломлаштириш ишларини ташкил қилишнинг гигиеник принциплари. Тиббий муассасаларнинг турлари. Ёзги соғломлаштириш оромгоҳларини лойиҳалаш, техник хизмат кўрсатиш ва ташкил етишга қўйиладиган гигиеник талаблар. Чиниқтириш ва унинг физиологик моҳияти. Чиниқтириш принциплари ва воситалари Чиниқтириш процедураларининг турлари. Чиниқтиришни тиббий назорат қилиш. Болалар ва ўсмирлар саломатлигини яхшилашнинг гигиеник принциплари. Болалар ва ўсмирлар ўртасида ёзги соғломлаштириш ишларини ташкил қилиш ва ўтказиш. Соғломлаштириш самарадорлигини баҳолаш. Болалар ўйинчоқларини таснифи. Ўйинчоқларни ишлаб чиқариш учун ишлатиладиган хом-ашё, материаллар ва бўёқларга қўйиладиган гигиеник талаблар. Болалар ўйинчоқларини конструкциясига бўлган гигиеник талаблар. Оптик ўйинчоқларини конструкциясига бўлган гигиеник талаблар. Болалар муассасаларида ўйинчоқларини устидан жорий санитария назоратини ташкил этиш. Болалар ўйинчоқларини зарарсизлантириш усуллари ва йўллари. Уйинчоқлар матеЎриалларига қуйиладиган гигиеник талаблар. Ўқишга мўлжалланган кўргазмали қуролларга қўйиладиган талабларнинг физиологик ва гигиеник асослаш. Ўкитиш воситаларини ташқи дизайнига қўйиладиган гигиеник талаблар. Ўқув қўлланмаларни ишлаб чиқариш учун материалларга қўйиладиган гигиеник талаблар. Мактаб дарслигининг матн турига ва чоп этишга қўйиладиган гигиеник талаблар. Дафтар ва ёзув материалларга қўйиладиган гигиеник талаблар. Портфелл ва болалар рюкзакларига қўйиладиган гигиеник талаблар. Ўқув қуролларини гигиеник бахолаш усуллари. Ўкув мебелларига қўйиладиган гигиеник талаблар. Синф хоналарида мебелларни жойлаштиришга қўйиладиган гигиеник талаблар. Ўкувчиларни парталарга жойлаштириш қоидалари Ўкувчиларнинг тўғри жойлаштириши устидан тиббий назорат. Ўқув доскага қўйиладиган гигиеник талаблар. Умумий таълим мактабларини лойиҳалаштиришнинг гигиеник тамоиллари. Ер участкасининг жойланиши ва лойиҳалаштиришга қўйиладиган гигиеник талаблар. Мактаб биноларнинг таркиби, ҳажмига, жойлашувига ва функциональ алоқадорлигига қўйиладиган гигиеник талаблар. Мактабларни ободонлаштириш ва санитария ҳолатига қўйиладиган гигиеник талаблар. Мактабни санитария текшириш методикаси ва мактаб муҳитини гигиеник бахолаш. Мактабгача таълим муассасаларини қурилмалари ва эксплуатация фаоляти асосида ётадиган умумий асосий қоидалар. Мактабгача таълим муассасаларини жойлаштириш, бино ва участкаларни лойихалаштириш бўйича гигиеник талаблар. Биноларнинг таркиби ва уларни жойлаштиришнинг асосий тамоиллари Мактабгача таълим муассасаларда болаларни текшириш ва гигиеник баҳолаш. Мактабда меҳнат таълимини асосий элементлари, уларнинг мазмуни, меъёрий кўрсаткичлари, умумий кун таркибида ва ўқув машғулотлари режимида ўрни, физиологик функцияларга турли хил меҳнат турларини таъсири, ўқувчиларнинг кун ва хафта давомида умумий ишчанлиги ва саломатлиги. Меҳнатни ўқитишни ташкил этиш ва меҳнат дарсларини моддий-техника билан таъминлашга қўйиладиган гигиеник талаблар. Меҳнат дарсларини ўқитиш шароитларига қўйиладиган гигиеник талаблар (дарс жойи, миқроиқлим шароитлари, ёруғлик, хавонинг ҳолати, жиҳозлар ва бошқалар). Мактабда меҳнат таълимини ташкил этишнинг тиббий назорати. Ўқувчиларнинг меҳнат фаолияти турлари ва ривожланишнинг ёши ва анатомик-физиологик хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда регламентацияси (тартибга солиш). Меҳнат таълими ва меҳнат дарсини ташкил этишнинг гигиеник тамоиллари. Меҳнат таълими дарсларига қўйиладиган гигиеник талаблар. Хавсизлик техникаси масалалари. Мактабда меҳнат таълимини ташкил этиш устидан тиббий назорат. Хронометра кузатувлар ёрдамида меҳнат дасрларини қўйишнинг тўғрилилигини баҳолаш. Мактаб устахонасини санимтария текширувлари ва мехнат дарсларини ўтказиш шароитларини баҳолаш. Дурадгорлик ва металлга ишлов бериш дастгоҳлари ўкувчилари учун тўгри танловни ўтказиш қобилияти. Мактаб ўкувчиларни касб-ҳунарга ўқитиш ва ижтимоий фойдали меҳнатга руҳсат бериш бўйича тиббий назорат усуллари. Болалар ва ўсмирларга меҳнатнинг таъсири ва меҳнат турлари. Мактабгача таълим муассасасининг ўқув жараёнида назарда тутилган машғулот турлари. Мактабгача ёшдаги болалар учун ўқув жадвалига машғулотларни қуйиш хусусиятлари. Мактабгача таълим муассасасида ўқув-тарбиявий жараёнини ташкил этишни гигиеник баҳолаш. Мактабгача таълим муассасасида ўқув-тарбиявий жараёнини ташкил этишни ўзига хос ҳусусиятлари. Мактабгача таълим муассасасида ўқув-тарбиявий жараёнини ташкил этишни гигиеник жиҳатлари. Болалар таълим муассасасида тақдим этилган дарслар жадвали асосида ўқув жараёнини ташкил этишни гигиеник баҳолаш. Мактабгача ёшдаги болаларнинг меҳнат қобилияти динамикаси эгри чизиғини баҳолаш. Болалар ва ўсмирларнинг ақлиф ва жисмоний фаолиятига таъсир қилувчи омиллар. Иш қобилияти тушунчаси, унинг асосий босқичлари. Иш қобилиятининг омиллари ва кўрсаткичлари. Чарчоқ ва ортиқча иш тушунчасининг таърифи. Ақлий ва жисмоний чарчоқ белгиларини фарқлаш. Болалардаги чарчоқнинг визуал белгилари. Чарчоқнинг биологик аҳамияти. Болалар ва ўсмирларда чарчоқ ва ортиқча чарчоқнинг олдини олиш чора тадбирлари. Умумий мактаб муассасаларда ўқув жараёнини ташкил этишга қўйиладиган гигиеник талаблар. Таълим жараёнининг организмга таъсирини ўрганишнинг физиологик ва гигиеник усуллари. Ўкув жадвалини тузишга қўйиладиган гигиеник талаблар. Умумий таълим дарсларига қўйиладиган гигиеник талаблар. Умумтаълим мактабларда ўкув жараёнинни ташкил этишга қуйиладиган гигиеник талабларни тартибга солувчи меъёрий ҳужжатлар. Таълим жараёнининг организмга таъсирини ўрганишда физиологик ва гигиеник усуллари. Дарс жадвалини тузишга қўйиладиган гигиеник талаблар. Умумий таълим дарсларига қуйиладиган гигиеник талаблар. Умумтаълим мактабларда ўқув жараёнини ташкил этиш учун гигиеник талабларни тартибга солувчи меъёрий хужжатлар. Чарчоқ ва ортиқча чарчоқ. Ўқитиш жараёнида болалардаги чарчоқ даражасини аниқлаш ва баҳолаш усуллари. Болаларнинг ақлий ва жисмоний меҳнатини меъёрлаштириш. Кунлик тартиби тушунчасининг тушунчаси. Болалар ва ўсмирларда кунлик режимини аҳамияти. Кун тартибининг асосий генетик принциплари. Вақт бюджети тушунчасининг таърифи. Мактабгача ва мактаб ёшидаги болаларнинг кун тартибининг ўзига хос хусусиятлари. 6-7 ёшдаги болалар организмнинг асосий тизимларини анатомик-физиологик хусусиятлари. Мактаб етуклиги тушунчасининг таърифи. Боланинг мактабда ўқишга тайёрлигининг асосий таркибий қисмлари, уларнинг таърифи. Тиббий-педагогик комиссиянинг ҳажми ва муддати. Мактаб етуклигини баҳолаш усуллари. Керн-Ирасек кўрсаткичини баҳолаш. Мактаб етуклиги даражасига кўра болалар гурухлари. Мактаб етуклигининг тиббий мезонлари. Мактаб етуклигининг психофизиологик мезонлари. Мактабга чиқиш учун тиббий қарши кўрсатмалар. Болалар ва ўсмирларнинг кун тартибини физиологик ва гигиеник асослари. Кун тартибининг асосий таркибий қисмлари, уларнинг мазмуни. Мактабгача ёшидаги болаларнинг кун тартибининг ўзига хос хусусиятлари. Жисмоний тарбиянинг дарсдан ташқари шаклларини жорий этиш (эрталабки машқлар, машғулотлар давомида жисмоний тарбия дақиқалари, машғулотлар орасидаги динамик паузалар, жисмоний разрадякалар, танаффус пайтида очиқ ҳавода ўйинлар, ишлаб чиқариш динамикаси ва бошқалар). Болалар ва ўсмирлар организмнинг ёш, жинс хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда оммавий спорт ва ижтимоий фойдали ишларигажалб қилиш. Оилада болаларнинг соғлом турмуш тарзи ва жисмоний тарбияни тарғиб қилиш. Ўсиш ва ривожланишнинг акселерацияси билан илгари сурилган болалар ва ўсмирлар гигиенасининг вазифалари. Жисмоний ривожланишни ўрганиш учун ишлатиладиган асосий ва морфологик ва функционал хусусиятлар. Жисмоний ривожланишнинг морфологик (соматометрик) белгилари. Жисмоний ривожланишнинг сотатоскопик белгиларини кўрсатинг. Жисмоний ривожланишни ўрганишда чуқурлаштириштирилган тиббий кўрикларнинг хусусиятлари. Жисмоний ривожланишни ўрганишда индивидуализацияланган усуллари. Жисмоний ривожланишни ўрганишда игенерализацияланган усуллари. Жисмоний ривожланишнинг минтақавий стандартлари, уларни ривожланишга қўйиладиган талаблар. Жисмоний ривожланишнинг зонабўйича стандартлари. Стандартларни янгилаш учун ривожланиш тадқиқотлари неча марта ўтказилади? Стандартларни ишлаб чиқиш учун суроқ қилинадиган ҳар бир ёш гурухидаги болаларнинг минимал сони қанча? Хаётнинг биринчи йилидаги болаларнинг ёш гурҳи. 1 ёшдан 3 ёшгача бўлган болаларнинг ёш гуруҳи 3 ёшдан 7 ёшгача бўлган болаларнинг ёш гуруҳи 7 ёшдан 18 ёшгача бўлган болаларнинг ёш гуруҳи Шахснинг жисмоний ривожланишини баҳолаш усуллари. Баҳолаш жадваллари бўйича жисмоний ривожланишни баҳолаш усули – шкала регрессия бўйича. Шкала регрессия ёрдамида жисмоний ривожланишни баҳолаш усулининг афзалликлакри ва камчиликлари. Организм ривожланишининг биологик даражасини тавсифловчи кўрсаткичлар. Организмнинг морфо-функционал ҳолатини баҳолаш. Жисмоний ривожланишни комплекс баҳолаш схемаси. Жамоанинг жисмоний ривожланишини баҳолаш усуллари. Бола организмининг ўсиши ва ривожланишининг асосий қонуниятлари. Хозирги босқичда болалар ва ўсмирларнинг жисмоний ривожланишни тушунчаси. Болалар ва ўсмирларнинг жисмоний ривожланишини ўрганиш, баҳолаш усуллари ва тадқиқотлари. Арон-Ставицкийнинг умумъэтироф этилган ягона усулига мувофиқ антропометрик ўлчам усули. «Индивидум саломатлиги» ва «ахоли саломатлиги» тушунчаларига таъриф. Болалар ва ўсмирларнинг соғлигини шакллантирувчи омиллар. Саломатлик кўрсаткичлари ва мезонлари. Болалар ва ўсмирларнинг саломатлик ҳолатини тиббий назорати. Тиббий кўрикларни ўтказиш тартиби ва ташкил этиш. Болалар ва ўсмирларни саломатлик ҳолатини комплекс баҳолаш. Текширувчиларни саломатлигини гуруҳлари томонидан тақсимланиши. Жисмоний трабия курслари учун гуруҳлар. Скрининг-дастур (маъноси, дастур, усуллар, баҳолаш). Болалар аҳолисининг соғлиғини шакллантирувчи омиллар. Болалар ва ўсмирларнинг соғлиғини баҳолаш кўрсаткичлари. ЖССТ томонидан «Соғлиқ» тушунчасининг таърифи. Шахснинг соғлиғини баҳолаш мезонлари. Болалар ва ўсмирлар аҳолисининг соғлиғини шакллантирувчи омиллар. Саломатлик ҳолатини таввсифловчи кўрсаткичлар. Саломатлик гуруҳлари. Тиббий кўрикларни ташкил этиш ва ўтказиш тартиби: даврийлиги, босқичлари, тиббий тадқиқотлар хажми. Болалар ва ўсмирларни саломатлик холатини комплекс баҳолаш. Болалар ва ўсмирлар саломатлигини илмий тушунчаси. Саломатликни кўрсаткичлари ва мезонлари. Саломатликни ўрганиш усуллари гуруҳлари ва ёш бўйича динамикаси. Болалар ва ўсмирларнинг саломатлик ҳолатига таъсир қилувчи омиллар. Ўзбекстон Республикасининг болалар ва ўсмирлар касаллиги кўрсаткичи, унинг ёш бўйича таркиби. Донозологическая диагностика. Болалар ва ўсмирлар гигиенаси фани бошқа илмий фанлар билан алоқаси. Болалар ва ўсмирлар гигиенасида гигиеник меъёрлаштиириш мезонлари. Болалар ва ўсмирларнинг ўсиши ва ривожланишининг асосий қонуниятлари, ёш даврийлилиги. Биологик ва паспорт ёши. Акселерация ва делерация. Фаолият турлари ва уларнинг бола организиминг ўсиши ва ривожланишига таъсири. Болалар ва ўсмирларнинг фаолияти: тушунча, босқичлар, динамикалар (кунлик, хафталик, мавсумий), тадқиқот усуллари. Чарчоқ жараёнининг физиологик моҳияти, унинг ривожланиш сабаблари ва хусусиятлари. Турли ёш гуруҳларида чарчоқ ва ортиқча чарчоқни олдини олиш. Хар хил ёшдаги болалар учун кун тартиби унинг асосий таркибий қисмлари, гигиеник меъёрлари. Мослашишнинг физиологик моҳияти. Ижтимоий мослашув – гигиеник муаммо сифатида. Болаларда мактабгача таълим ва мактабга тайёрлаш. Болаларни мактабгача таълим муассасаларига мослашиш. Мослашувнинг оғирлик даражаси, уни белгилайдиган омиллар. Мослашув жараёни устидан тиббий назорат. Болаларни мактабга мослаштириш. Мактабга мослашиш устидан тиббий назорат. Мактабга мос келмаслик хавфини аниқлаш. Мактабгача таълим тарбия муассасаларида ўқув жараёнини ташкил этишга қўйиладиган гигиеник талаблар. Ўқув дарсларнинг тиббий-педагогик назорати. Замонавий таълим муассасаларида ўқув жараёнининг ташкил этишнинг гигиеник тамоиллари. Мактабда ўқув жараёнини тиббий гигиеник таъминлаш. Болалар ва ўсмирларнинг ижтимоий фойдали меҳнатини ташкил этишга қўйиладиган гигиеник талаблар. Ўз-ўзига хизмат қилиш меҳнат таълимининг ажралмас қисми сифатида. Меҳнат таълими бўйича санитария хизматининг назорати. Ўсмирларга профессионал йўналиш ва тиббий-профессионал маслахат. Касб-ҳунарга йўналтиришнинг тиббий-психологик жихаҳлари. Жисмоний тарбиянинг бола организмига таъсири. Болалар ва ўсмирларга жисмоний тарбияни ташкил этиш тамоиллари. Болалар ва ўсмирларнинг жисмоний тарбия шаклларининг гигиеник хусусиятлари. Таълим муассасаларда жисмоний тарбия устидан тиббий назорат. Овқатланиш – болалар ва ўсмирлар саломатлиги ва ривожланишининг омили сифатида. Рационал овқатланиш тамоиллари. Болалар ва ўсмирларни овқатланишининг физиологик меъёрлари. Болалар ва ўсмирлар овқатланишини ташкил қилиш ва меъёрлаштириш. Download 31.17 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling