Bolaning oldida janjalning oqibatlari


Download 19.79 Kb.
bet1/4
Sana08.11.2023
Hajmi19.79 Kb.
#1755117
  1   2   3   4
Bog'liq
Arzuyeva Ayjamal Ichkilikbozlik va farzand tarbiyasi


Avvalambor bola tarbiyasida oila mustaxkamligi birinchi o'rinda turadi. Onamiz bizni odobli, tartib-intizomli, mehribon, ozodalikka rioya qiladigan, kattalar va kichiklarga hurmatda bo'ladigan qilib tarbiyalasa, otamiz esa bizni masuliyatli, qatiyatli, kuchli, o'ziga ishonadigan, sabr-bardoshli qilib tarbiyalaydi. Bola boshqa muhitga tushib qolganida kattalarga hurmati, dunyoqarashi, har qanday vaziyatda o'zini tuta ola bilishi oilada ko'rgan tarbiyasini yuzaga keltirib chiqaradi. Albatta bola tarbiyasining shakillanishida ota - ona asosiy rolda bo'lishi lozim. Bolaning hayotdagi eng birinchi ustozi bu uning ota-onasi, oilasi bo'ladi. Oiladagi muhit qanchalik yaxshi bo'lsa bolaning xulq-atvori, boshqalar oldida o'zini tutishi, odobi yaxshi shakllanib boradi.
Alkogolizm nafaqat undan aziyat chekayotgan shaxsning salomatligi, balki butun jamiyat uchun ham xavflidir. Alkogolizmning jamiyat uchun xavfi juda katta: umr ko'rish davomiyligi qisqaradi, jamiyatda intellektual daraja pasayadi, oilalar buziladi, jinoyatchilik kuchayadi.

Hech kimga sir emaski, ota-onalar o'rtasidagi janjal bola borligida ikkinchisiga juda kuchli salbiy ta'sir ko'rsatadi. Biroq, bunday sof nazariy bilimlar kamdan-kam hollarda kattalarni chaqaloqning oldida qasam ichish va nizolarni to'xtatadi. Kelajakda avj olgan janjalni to'xtatishni osonlashtirish uchun "Men ota-onaman" uni batafsilroq ko'rib chiqishni va bu salbiy ta'sir nima ekanligini tushunishni taklif qiladi.
Bolaning oldida janjalning oqibatlari.
Yomon xatti-harakatlar. Ota-onalar o'rtasidagi ziddiyatni ko'rganda, bola qo'rquv, g'azab va tashvish kabi salbiy his-tuyg'ular bo'ronini boshdan kechiradi. Va hozirgacha kichkina odam ular bilan qanday kurashishni bilmaydi. U qichqiriq, injiqlik, o'jarlik yoki itoatsizlik orqali azob chekayotganini ko'rsatishi mumkin. Bir so'z bilan aytganda, u ota-onasining e'tiborini jalb qilish uchun har qanday yo'l bilan harakat qiladi, ular unga ichidagi hissiy bo'ronni engishga yordam berishlari mumkin. Shuning uchun, agar siz bolangizning yomon xulq-atvori bilan shug'ullanishdan charchagan bo'lsangiz, sherigingiz va boshqalar bilan o'zingizning muloqotingizga tashqaridan qarashingiz kerak.
Immunitetning pasayishi. Ota-onalar o'rtasidagi har bir janjal bola uchun stressdir va stress har qanday odamning, hatto kattalarning ham sog'lig'iga ta'sir qiladi. Agar bola doimo stressli vaziyatda bo'lsa, tananing immuniteti pasayadi va odatda psixosomatik deb ataladigan kasalliklar paydo bo'ladi. Shuning uchun, ziddiyatli oilalardagi bolalar tez-tez kasal bo'lib qolishadi.
Ruhiy buzilishlar. Stress ta'sirida, albatta, chaqaloqning ruhiyati ham azoblanadi. Ekstremal ko'rinishlar qo'rquv, dahshatli tushlar, duduqlanish, enurez (siydik o'g'irlab ketish), asabiy tiklar yoki hatto ruhiy kasalliklarni o'z ichiga olishi mumkin. Bundan tashqari, oqibatlar darhol emas, balki yillar o'tib sodir bo'lishi mumkin. Yoki ularni "o'zaro urushlar" tomonidan olib ketilgan ota-onalar o'z vaqtida sezmasliklari mumkin.
Manipulyatsiya harakati. Ba'zi ota-onalar farzandining oldida janjallashib, uning oldida o'zlarini aybdor his qilishadi. Uni qutqarishga harakat qilib, ular sovg'alar berishadi, cheklovlarni olib tashlashadi yoki shirinliklar sotib olishadi. Bu xatti-harakat oilada kichik manipulyatorning paydo bo'lishiga olib keladi: u ota-onasi janjallashgandan keyin xohlagan narsani so'rashi mumkinligini tushunadi.
Mojarodagi xatti-harakatlarning shaxsiy namunasi. Ma'lumki, bolalar ota-onalariga taqlid qilish orqali o'rganadilar. Ota-onalarning so'kinishlarini doimo kuzatib, bola mojaroli vaziyatlarda tajovuzkor xatti-harakatlarni o'rganishi mumkin. Bu, ayniqsa, o'smirlik davrida, salbiy his-tuyg'ular gormonal o'sishlar tufayli yuzaga kelganda keskin bo'lishi mumkin. Bir-birimizni hurmat qilishimiz, tinch-totuv yashashimiz zarurligiga qancha ishontirsangiz ham, u siz aytgan gaplarni emas, qilgan ishlaringizni efirga uzatadi. Mojarolarni konstruktiv, xotirjam va bir-biringizga hurmat bilan hal qilishga intiling. Shunda chaqalog'ingiz ham darhol bo'lmasa ham buni o'rganadi.
Kelajakdagi oilangizdagi qiyinchiliklar. Ota-onalarga taqlid qilish bolalarning kelajagiga olib keladi. Agar bola muntazam ravishda oilaviy nizolarni kuzatsa, bu "muloqot shakli" u uchun odatiy holga aylanadi. Va u shunchaki iliq oilaviy munosabatlarni yaratish uchun boshqa, yanada konstruktiv vositalarga ega bo'lmaydi. Kelajakda chaqalog'ingiz uchun shunday oila bo'lishini xohlaysizmi?

Download 19.79 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling