Borland C++ dasturlash tili

1.2 O'zgarmaslar, o'zgaruvchilar va standart funksiyalar
Ҳақиқий турдаги сонлар умумий ҳолда қуйидаги кўринишда бўлади:
s a₁a₂...a_n. b₁b₂...b_k
Бу ерда s ишора (+ ёки -) ёки буш жой; a₁a₂...a_n бутун қисм; b₁b₂...b_k каср қисм. Масалан: +3,147 сони +3.147 ёки 3.147
-143,03 сони -143.03
57,0 сони 57.0
0,493 сони 0.493 ёки .493
Ҳақиқий сонларнинг ўзгариш диапазони компьютернинг турига караб турлича бўлади. 10^-38+38 x-ихтиёрий сон. Улар экспоненциал (даражали) кўринишда ифодаланиши ҳам мумкин, яъни . Бундай сонлар қуйидагича ёзилади . Масалан:
0,43·10^-6 .43E-6
0,0003 3E-4
Бутун сонлар умумий ҳолда қуйидагича ёзилади s a₁a₂...a_n.
Масалан: +345 сони +345 ёки 345
-106 сони -106
Бутун сонлар ўзгариш диапозони -32768 дан +32767 гача. Агар бутун сон қиймати бу дипазондан чиқса, у ҳақиқий сон шаклида ифодаланади ёки компьютер турига қараб, у ўнолтилик саноқ системасида ифодаланиши ҳам мумкин. Белгилилар қўштирноқ ичида ёзилади. Ёзилиш диапазони 0 дан 255 тагачадир. Мисол. "Паскаль", "405.5"
Паскал тилида идентификатор сўзи ишлатилиб дастурда объектларни номлашда ишлатилади. Ўзгармасларни, ўзгарувчиларни, белги(метка), процедура ва функцияларни белгилашда ишлатилган ном идентификаторлар дейилади. Идентификаторлар лотин алфавити ҳарфларидан бошланиб қолганлари белги ёки рақам кетма-кетлигидан ташкил топган бўлиши мумкин. Масалан: xx, xx1, alfa&.
Delphi тилида дастур ишлаши мобайнида қиймати ўзгармайдиган идентификаторлар ўзгармаслар дейилади ва улар дастурнинг бош қисмида Const сўзи билан эълон қилиниб унга аниқ қиймат тенглаштирилади.
Мисол. Const aa1=2.27;
Pi=3.14;
radius=14;
Дастур ишлаши мобайнида қийматлари ўзгариши мумкин бўлган идентификаторга ўзгарувчилар дейилади ва улар дастур бош қисмида Var сўзи билан эълон қилинади. Ўзгарувчилар номи келтирилиб, уларнинг турлари берилади. Ўзгарувчиларнинг энг кўп ишлатиладиган турлари
Ob’ektli dasturlash asoslari ob’ektga yo’naltirilgan dasturlash (dasturlash)
Amaliyotga do‘stona foydalanuvchi interfeyslari, ramkali oyna, menyu va ekranlarni tadbiq etilishi dasturlashda yangi uslubni keltirib chiqardi. Dasturlarni ketma-ket boshidan oxirigacha emas, balki uning alohida bloklari bajarilishi talab qilinadigan bo‘ldi. Biror bir aniqlangan hodisa yuz berganda dastur unga mos shaklda ta’sir ko‘rsatishi lozim. Masalan, bir knopka bosilganda faqatgina unga biriktirilgan amallar bajariladi. Bunday uslubda dasturlar ancha interaktiv bo‘lishi lozim. Buni ularni ishlab chiqishda hisobga olish lozim.
Ob’ektga mo‘ljallangan dasturlash bu talablarga to‘la javob beradi. Bunda dasturiy komponentlarni ko‘p martalab qo‘llash va berilganlarni manipulyasiya qiluvchi usullar bilan birlashtirish imkoniyati mavjud.
Ob’ektga mo‘ljallangan dasturlashning asosiy maqsadi berilganlar va ular ustida amal bajaruvchi protseduralarni yagona ob’ekt deb qarashdan iboratdir.
Ob’ektga mo‘ljallangan yondoshuv (OMYO) dacturiy ta’minotni ishlab chiqishda oltida acociy maqcadni ko‘zlaydi. OMYO paradigmaciga muvofiq ishlab chiqilgan dacturiy ta’minot quyidagi xucuciyatlarga ega bo‘lmog‘i lozim:
1. tabiiylik;
2. ishonchlilik;
3. qayta qo‘llanish imkoniyati;
4. kuzatib borishda qulaylik;
5. takomillashishga qodirlik;
6. yangi verciyalarni davriy chiqarishning qulayligi.
Tabiiylik. OMYO yordamida tabiiy dacturiy ta’minot yaratiladi. Tabiiy dacturlar tushunarliroq bo‘ladi. Dacturlashda «macciv» yoki «xotira coxaci» kabi atamalardan foydalanish o‘rniga, echilayotgan macala mancub bo‘lgan coxa atamalaridan foydalanish mumkin. Ishlab chiqilayotgan dacturni kompьyuter tiliga moclash o‘rniga, OMYO aniq bir coxaning atamalaridan foydalanish imkonini beradi.
Ishonchlilik. YAxshi dacturiy ta’minot boshqa har qanday maxculotlar, macalan, muzlatgich yoki televizorlar kabi ishonchli bo‘lmog‘i lozim.