Бошқарув усуллари усул

Бошқарншнинг ташкилий-маъмурий усуллари икки шаклда:
• ташкилий таъсир кўрсатиш усуллари;
• фармойиш бериш усуллари шаклларйда намоён бўлади
Ташкилий усулларнинг бу иккала шакли биргаликда қўлланилади, бир-бирини тўлдиради ва ривожлантиради. Ҳар иккала шаклнинг уйғунлашуви ишлаб чиқариш шароитларини ҳисобга олинган ҳолда оптимал бўлиши керак.
Ташкилий таъсир кўрсатнш турли ташкилий чораларни, яъни:
• ишлаб чиқариш ва бошқаришнинг ташкилий структураларини белгилаш;
• ички тартиб-қоидаларини ўрнатиш;
• бошқарилувчи ва бошқарувчи тизимлар ўртасида оптималлик ва оқилона нисбатни ўрнатиш кабиларни ўз ичига олади.
Фармойиш бериш йўли билан таъсир кўрсатиш барча бопщариш бўлимлари ва органларининг (уйғун) ишлашини жорий таъминлаб туришдан иборат бўлиб, бунга эълон қилинадиган ёзма
ёки оғзаки кўрсатмалар бериш, ёзма шаклда нашр этилган ёки
оғзаки буйруқлар воситаси билан эришилади.
[80]. Т аш килий таъсир кўрсатнш бошқариладиган объект (корхона)™ лойиҳалаш босқичидан бошланади. Сўнгра регламентлаш, нормалаш ишлари бажарилади
Яхши ташкил этилган лойиҳалаш, регламентлаш ва нормалаш тадбирлари бошқаришга жуда катта ёрдам беради. Энг аввало, улар бутун бошқариш жараёнида:
• мунтазамлик ва объективликни таъминлайди;
• асоссиз ва тасодифий ҳаракатларга чек қўяди;
• регламентланган тартиб ўрнатади.
Бундан ташқари, нормативлар бопщарипшинг мавжуд шаклларини, бўлимлар структурасини ва айрим киши л ар, шахслар фаолиятини амалий жиҳатдан тушуниб олишга, нуқсон ва камчиликларни бартараф қилишда ёрдам беради. Умуман, мазкур корхонадаги регламентлаш ва нормалашнинг ҳолати ва уларнинг мукаммаллиги бошқариш маданиятини белгилайди.
Фармойишли таъсир ўткжзнш
Бу шаклда бопщариш буйруқ ва фармойишлар воситасида олиб борилади. Маълумки, ҳар қандай меҳнат жараёни хоҳ у кичик доирада, хоҳ у катта доирада бўлсин, бошқарувни тақозо
қилади. Якка скрипками скрипка чалганда ўзини ўзи идора қилгани ҳолда, оркестр учун дирижёр зарур бўлганидек, кўпчиликнинг биргаликдаги меҳнати бор бўлган жойда, албатга уни бошқариш, маълум бир йўналишга солиш керак бўлади. Бу фаолият бошқаришнинг фармойишли таъсир кўрсатиш шакли ёрдамида бажарилади. Фармойишли таъсир кўрсатиш қуйидаги шаклларда амалга оширилади
Шундай қилиб, бошқаришнинг фармойишли таъсир ўтказиш
усули яккабошчилик муносабатлари, интизом ва масъулиятта асосланади. Мантиқан бу усулни қуйида ги и бора билан изоҳлаш мумкин: Раҳбар буйруғи унинг қўли остида
ишлаётганлар учун қонундир.