Boshlang’ich sinf o’quvchilarini to’G’ri o’qishga o’rgatish reja: kirish

2-BOB BO‘YICHA XULOSA 
To’g’ri o’qish deganda xato qilmasdan, yangilanmasdan o’qish tushuniladi, 
ya’ni to’g’ri o’qish so’zning tovush-harf tarkibini, grammatik formasini 
buzmasdan, so’zdagi biror tovush yoki bo’g’inni tushurib qoldirmay, ortiqcha 
tovush yo bo’g’in qo’shmay, harflar o’rnini almashtirmay aniq talaffuz qilib, 
so’zga urg’uni to’g’ri qo’yib o’qishdir. To’g’ri o’qish so’zning uzun-qisqaligiga 
o’quvchining so’z bilan qanchalik tanishligi va uning leksik ma’nosini qanchalik 
bilishiga, so’zning bo’g’in va morfemik tarkibiga ham bog’liq. O’quvchilar 
ko’pincha ma’nosini tushunmaydigan so’zlarni o’qishda xatoga yo’l qo’ldilar. 
Undosh tovush so’znini o’rtasida va oxirida kelgan (yoqin bo’g’inli) so’zni -
o’qishda qiylanadilar. Xato o’qishning oldini olish uchun:
• Matnni o’qishdan oldin uning mazmunini, tushunishni qiyinlashtiradigan 
so’zlarning leksik ma’nosini tushuntirish.
• O’qilishi qiyin bo’g’inli yoki morffemik tarkibli so’zlarni tekistni o’qishan oldin 
bo’g’inlab o’qitish: 
• Vazifalarni tushunarli qilib topshirish orqali darsda tekistni diqqat-e’tibor bilan 
o’qish uchun sharoit yaratish. 
• Oldin tekistni ichda o’qish. 

---

33 
• Matn mazmunini tushunish va ovoz chiqarib o’qishga tayyorlanish maqsadida, 
O’quvchilarning individual xususiyatlarini hisobga olgan holda, ularning o’qishini 
muntazam teksthirib turish.
• Xatoning xarakteriga qarab, uni metodik tomondan to’g’ri tuzatish, masalan 
o’quvchi so’z oxiridagi qo’shimchani noto’g’ri o’qisa, o’quvchini o’qishdan 
to’xtamasdan xatoni to’g’rilash mumkin: xato o’qish bilan gapning mazmuni 
buzilsa, qayta o’qitish usuludan foydalaniladi o’qilgan, tekstt mazmuni yuzasidan 
savol beriladi, o’quvchi qo’yilgan savolga javob berish uchun gapni ehtibor bilan 
qayta o’qiydi.