Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining nutqini o‘stirishda xalq iboralaring o‘rni

BOSHLANG‘ICH SINF O‘QUVCHILARINING NUTQINI O‘STIRISHDA XALQ IBORALARING O‘RNI.

MUNDARIJA


KIRISH……………………………………………………………………...……3
I BOB. BOSHLANG‘ICH SINF DARSLARIDA BOLALAR NUTQINI O‘STIRISH………………………………………………………………..……..6
I.1. Kichik yoshdagi o‘quvchilar nutqini o‘stirishning pedagogik-psixologik asoslari……………………………………………………………………….……6
I.2. “Ona tili va o‘qish savodxonligi” darslarida bolalar nutqini o‘stirish………30
II BOB. FRAZEOLOGIK BIRLIKLAR NUTQ O‘STIRISH VOSITASI SIFATIDA ……………………………………………………………………….37
II.1. Xalq iboralarining o‘rganilishi va ularning semantik xususiyatlari………….37
II.2. Boshlang‘ich sinf darsliklaridagi iboralar va ularni o‘quvchilarga o‘rgatish metodikasi………………………………………………………………...……….47
II.3. Kichik yoshdagi o‘quvchilar nutqini o‘stirishda xalq iboralaridan foydalanish.
Xulosa………………………………………………………………….…………53
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI …………………………58
KIRISH
Mavzuning dolzarbligi. Buyuk ajdodlarimizning betakror va noyob ilmiy-ma’naviy merosi biz uchun doimiy harakatdagi hayotiy dasturga aylanishi kerak. Bu o‘lmas meros hamisha yonimizda bo‘lib, bizga doim kuch-quvvat va ilhom bag‘ishlashi lozim. Avvalambor, milliy ta’lim tizimini ana shunday ruh bilan sug‘orishimiz kerak. Buning uchun olim va mutaxassislarimiz, hurmatli ulamolarimiz bu ma’naviy xazinani bugungi avlodlarga sodda va tushunarli, jozibali shakllarda yetkazib berishlari zarur.
Boshlang‘ich sinf o‘quvchilari nutqini rivojlantirishda xalq iboralarining o‘rni ta’lim va til o‘zlashtirish sohasida katta ahamiyatga ega. Xalq iboralari yosh o‘quvchilar nutqining rivojlanishiga qanday ta’sir qilishini o‘rganish orqali ushbu tadqiqot yetarlicha o‘rganilmagan sohaga oydinlik kiritish va o‘qituvchilar, tadqiqotchilar va siyosatchilar uchun qimmatli fikrlarni taqdim etishga qaratilgan. Ushbu mavzuning dolzarbligi uning tilni o‘rgatish strategiyasini yaxshilash va boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining umumiy til va kognitiv rivojlanishiga hissa qo‘shish potentsialidadir.
Madaniy an’analarda chuqur ildiz otgan xalq iboralari jamiyat qadriyatlari, urf-odatlari va o‘ziga xosligini aks ettiruvchi lingvistik iboralarning boy omborini taqdim etadi. Ushbu iboralarni tushunish va qo‘llash boshlang‘ich sinf o‘quvchilariga o‘zlarining madaniy merosi bilan bog‘lanish imkonini beradi, g‘urur va daxldorlik tuyg‘ularini rivojlantiradi. Bitiruv malakaviy ishida xalq iboralarining til ta’limiga kiritilishi madaniyatni saqlashga, sinfda rang-barang va inklyuziv muhitni targ‘ib qilishga qanday hissa qo‘shishi o‘rganiladi.
Xalq iboralari ko‘pincha o‘ziga xos lug‘at va idiomatik iboralarni o‘z ichiga oladi, bu esa o‘quvchilarning lingvistik repertuarini standart darsliklardan tashqari kengaytirish imkonini beradi. Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini xalq iboralarining keng doirasi bilan tanishtirish orqali o‘qituvchilar ularning lug‘at boyligini oshirishlari, til bilimlarini oshirishlari, tilning majoziy va kontekstli jilolarini chuqurroq anglashlari mumkin. Xalq iboralarining yosh o‘quvchilarning leksikasini boyitish va ularning kommunikativ qobiliyatlarini rivojlantirish imkoniyatlari oshiradi.
Xalq iboralarini o‘rganish bu iboralarning zamirida yotgan ma’nolarni, madaniy ma’nolarni va tarixiy sharoitlarni ochishni o‘z ichiga oladi. Bunday tahlil boshlang‘ich sinf o‘quvchilarida tanqidiy fikrlash qobiliyatlarini rag‘batlantiradi va kognitiv rivojlanishiga yordam beradi. Xalq iboralarining ildizlari va evolyutsiyasini o‘rganish orqali o‘quvchilar madaniy va lingvistik izlanishlar jarayonida ularda tanqidiy fikrlash, aloqa o‘rnatish va keng dunyoqarashni rivojlantirish qobiliyatini tarbiyalaydi.
Xalq iboralari jamoalar ichidagi kundalik muloqotning ajralmas qismi bo‘lib, ko‘pincha umumiy tajriba, qadriyatlar va his-tuyg‘ularni qamrab oluvchi idiomatik iboralar bo‘lib xizmat qiladi. Ushbu iboralar bilan tanishish boshlang‘ich sinf o‘quvchilariga ijtimoiy o‘zaro munosabatlarda yanada samaraliroq ishtirok etish, turli kontekstlarda mavjud bo‘lgan kommunikativ nuanslarni tushunish va ularga mos ravishda javob berish imkonini beradi. Bitiruv malakaviy ishida xalq iboralarining boshlang‘ich ta’limda integratsiyalashuvi o‘quvchilarning o‘zaro munosabatlari, hamdardlik va madaniyatlararo tushunishni qanday oshirishi ko‘rib chiqiladi.