Boshlang’ich ta’lim fakulteti 303-guruh talabasi Mirzahmedova Zulfiyaning sohada ish yuritish fanidan “O’zbek tilining izohli lug’atida soha terminlarining berilishi” mavzusidagi taqdimoti

Boshlang’ich ta’lim fakulteti 303-guruh talabasi ning Mavlonova Umidaning o’zbek tilini sohada qo’llash fanidan “O’zbek tilining izohli lug’atida soha terminlarining berilishi” mavzusidagi taqdimoti

Reja:
1.Terminlar
2.Terminologiya
3.Terminologik lug’atlar
Fan-texnika, adabiyot, san'at va boshqa sohalarga oid ixtisoslashgan, qo'llanishi muayyan soha bilan chegaralangan tushunchalarni ifodalaydigan nominativ birliklardir.
Terminlar

Termin o’ziga xos tizim sifatida 1993-yildan boshlab o’rganila boshlangan. Va bu yo’alishning asoschisi D.S Lottedir. Shuningdek, A.A Reformatskiy va yana boshqa olimlarning bu sohadagi hissalari beqiyos ekanligini alohida ta’kidlashimiz joiz.

Terminologiya masalalari hamisha tilshunoslikning dolzarb masalalaridanbbo'lib kelgan. Chunki terminlarning sohalar lug'aviy qatlamlaridagi o'rni va vazifasini belgilash, tushunchaning mazmun - mohiyatini to'g’ri anglash imkonini beradi. Ko’pincha, termin va nomenklatura tushunchalari o’zaro farqlanmasdan qo’llanadi. Shuning uchun ushbu o’rinda yo’l-yo’lakay nomenklaturaga ham munosabat bildirishga to’g’ri keladi. Nomenklatura (lotincha – nomenclatura "ro’yxat") – ilm-fanning turdosh (tipik) obyektlari nomi. Agar termin umumiy tushunchani ifodalasa, nomenkulaturasi xususiy tushunchani ifodalaydi. Masalan, ta’lim muassasalari turlari, o’quv-didaktik jihoz va shu kabilar nomlari nomenklaturalardir.

Demak, “atama” so’zini “termin” tushunchasi ma’nosida qo’llaganimizda, uni umuman narsapredmetlar, voqea-hodisalarning nomi sifatida emas, balki aniq bir ilmiy tushunchani ifodalaydigan va ma’lum bir fan

• 1 Umumiylik xususiyatiga ega bo’lgan atamalar.
• 2 Xususiylik xususiyatiga ega bo’lgan atamalar

Atamalarning son jihatdan ko’pchilikni tashkil etishi ularni mavzuiy guruhlarga bo’lib o’rganishni taqozo qiladi. Atamalarni dastlab ikki katta guruhga ajratish to’g’ri bo’ladi:

Umumiy atamalar sirasiga bir terminologik tizimning barcha yo’nalishlari uchun tushunarli bo’lgan atamalar kiradi. Masalan, sportdagi musobaqa, sovrin, sovrindor, yutuq, g’alaba, birinchilik, chempionat, atamalarini sportning barcha turlarida bemalol qo’llash mumkin. Fizikaga oid issiqlik, temperatura, jism, elektr, magnit, gaz, harakat, energiya, maydon singari atamalar haqida ham shu gaplarni aytish mumkin.