«Boshlang‘ich ta’lim va sport-tarbiyaviy ish» bakalavr yo’nalishi «Matematika o’qitish metodikasi»

Megayil(Myr notasi) - million yilga teng vaqt birligining yillik ko'paytmasi; gigayil(Gyr yozuvi) - milliard yilga teng o'xshash birlik. Bu birliklar birinchi navbatda kosmologiyada, shuningdek, geologiyada va Yer tarixini o'rganish bilan bog'liq fanlarda qo'llaniladi. Masalan, koinotning yoshi 13,72 ± 0,12 Gyr deb baholanadi. Ushbu birliklardan foydalanishning o'rnatilgan amaliyoti "Rossiya Federatsiyasida foydalanishga ruxsat berilgan miqdor birliklari to'g'risidagi nizom" ga zid keladi, unga ko'ra vaqt birligi yil(masalan, xuddi shunday bir hafta, oy, ming yillik) bir nechta va uzunlamasına prefikslar bilan ishlatilmasligi kerak.
Sidereal kunlar bir yulduzning ketma-ket ikkita yuqori cho'qqisi orasidagi vaqt oralig'i bilan belgilanadi. Ularning kattaligi yulduz vaqtini o'lchash uchun standart bo'lib xizmat qiladi; aslida yulduz kunlarining hosilalari (soatlar, daqiqalar, soniyalar) va maxsus yulduz soatlari mavjud bo'lib, ularsiz dunyodagi hech bir rasadxona qila olmaydi. Astronomiya yulduz vaqtini hisobga olishi kerak.

XULOSA:
Mavzuni o‘rganishning asosiy vazifasi bolalarni vaqt birliklari va ularning munosabatlari bilan tanishtirish, vaqtni soat bo‘yicha aniqlashga o‘rgatishdir.
Vaqt o'tmishdagi, hozirgi va kelajakdagi voqealar ketma-ketligini ko'rsatish uchun ishlatiladigan doimiy qiymat. Vaqt hodisalar orasidagi intervalni aniqlash va turli tezlik yoki chastotalarda sodir bo'ladigan jarayonlarni miqdoriy jihatdan solishtirish uchun ham ishlatiladi. Vaqtni o'lchash uchun ma'lum bir vaqt davri standarti sifatida tan olingan ba'zi bir davriy voqealar ketma-ketligi qo'llaniladi.
Zamonaviy vaqt o'lchov birliklarida Yerning o'z o'qi va Quyosh atrofida aylanish davrlari, shuningdek, Oyning Yer atrofida aylanish davrlari asos qilib olinadi.
Bu ham tarixiy, ham amaliy mulohazalar bilan bog'liq, chunki odamlar o'z faoliyatini kun va tun yoki fasllarning o'zgarishi bilan muvofiqlashtirishlari kerak.
Tarixiy jihatdan qisqa vaqt oralig’ini o'lchash uchun asosiy birlik bo'lgan kun(yoki kun), quyosh yoritilishining o'zgarishining minimal to'liq davrlari (kunduzi va kechasi) bilan hisoblanadi. Kunni bir xil uzunlikdagi kichikroq vaqt oraliqlariga bo'lish natijasida, tomosha qiling, daqiqa va soniya. Kun ikki teng ketma-ket oraliqlarga bo'lingan (an'anaviy ravishda kun va tun). Ularning har biri 12 ga bo'lingan soat. Har biri soat 60 ga bo'linadi daqiqa. Har daqiqa- 60 ga soniya.
Shunday qilib, in soat 3600 soniya; ichida kunlar 24 soat = 1440 daqiqa = 86 400 soniya.Birinchi sinfning tayyorgarlik davridayoq ―oldin, ―keyin tushunchalari kiritiladi. Masalan, to‘rtta faslga doir rasmli ko‘rgazmadan foydalanib, qaysi fal oldin keladi, qaysisi keyin keladi, degan savollarni tushuntirish mumkin.
1-sinfdan boshlab, tong, kunduz, kechqurun, tun, bugun, kecha, ertaga
tushunchalari bilan tanihib boradilar. Sinfda kalendardan (taqvim) foydalanish, shu asosda hafta, oy, yil kabi ularning orasidagi bog‘lanishni o‘rganish mumkin.
Vaqt o‘lchovlari‖ mavzusi bo‘yicha darslarda odamlar turmushida vaqtning qanday rol o‘ynashini, kichik chaqaloqligidan keksa bo‘lgunga qadar o‘tgan oraliqdagi odamlarning yoshi bo‘yicha bosqichlarini tushuntirish, suhbat uyushtirish mumkin.
IV sinfda ―Vaqt o‘lchovlari‖ mavzusida yil, oy hafta, sutka, soat, minut
kabi o‘lchov birliklari haqida tushuncha beriladi. Ko‘rgazmali tushuncha berish uchun soat va undan foydalanishga kengroq to‘xtatilish kerak.
Odamlar juda erta vaqtni o'lchash uchun astronomik hodisalardan foydalanishni boshladilar. Ko'p o'tmay, ular bunday o'lchovning asosiy birliklarini o'zboshimchalik bilan belgilash mumkin emasligini tushunishdi, chunki ular ma'lum astronomik qonunlarga bog'liq.