Boshqarish jarayonlarida axborot texnologiyalari fanidan kurs ishini bajarish uchun Qo’llanma

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA‘LIM VAZIRLIGI


ISLOM KARIMOV NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT TEXNIKA UNIVERSITETI
5330200 - Informatika va axborot texnologiyalari (boshqarishda) yo‘nalishi bakalavriat talabalari uchun

BOSHQARISH JARAYONLARIDA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI

fanidan kurs ishini bajarish uchun

Qo’llanma

Toshkent – 2023


Mundarija
Kirish………………………………………………………………………………3
1. Paxta xomashyosini quritish texnologik jarayonining tavsifi……………….5
1.1 Paxta xomashyosini nazorat qilish obyekti sifatida quritishning texnologik jarayoni…………………………………………………………………………......5
1.2. Quritish jarayoniga ta'sir qiluvchi asosiy omillar……………………………...8
1.3. Paxta xomashyosini quritish jarayonida haroratni nazorat qilishning avtomatlashtirilgan tizimiga qo'yiladigan talablar………………………………...11
2. Paxta xomashyosini quritish texnologik jarayonini avtomatlashtirilgan sistemasini ishlab chiqish………………………………………………………..14
2.1. Paxta xomashyosini quritish texnologik jarayonini avtomatlashtirilgan boshqarish sistemasinining informatsion modelini ishlab chiqish………………...14
2.2. Paxta xomashyosini quritish texnologik jarayonini avtomatlashtirilgan boshqarish sistemasinining funksional va strukturaviy sxemasini ishlab chiqish….16
3.Hisob-kitob qismi……………………………………………………………....19
3.1. Topshiriq ushun ma’lumotlar……………………………………….…….…..19

2. 
   Holat o‘zgaruvchilar fazosida tasodifiy virtual obyektni generatsiyalash……..20
   

3.3. Boshqarish obyektining boshqaruvchanligi va kuzatuvchanligi tahlili……….24
3.4. Boshqarish sistemasining sintezi……………………………………………..26
Xulosa………………………………………………………………………...…...34
Foydalanilgan adabiyotlar…………………………………………………………35
Kirish
Ishlab chiqarish sanoati korxonalarini texnik jihatdan qayta jihozlash, yangi intensivlashtirilgan texnologik jarayonlarni jadal joriy etishni kompleks avtomatlashtirish uchun yuqori texnologiyali uskunalardan foydalanmasdan amalga oshirish mumkin emas. Qurilish sanoati korxonalarida avtomatik boshqaruv tizimlarini (ACS) ishlab chiqish va joriy etish tezkor boshqaruv vazifalarini uchta asosiy darajada hal qilish imkonini beradi:
1) mahalliy avtomatlashtirish vositalari;
2) jarayonlarni boshqarishning avtomatlashtirilgan tizimlari (APCS);
Avtomatlashtirishning zamonaviy bosqichining xarakterli xususiyati shundaki, u kompyuterda inqilobga asoslangan.
Zamonaviy avtomatlashtirish vositalari va tizimlaridan foydalanish quyidagi vazifalarni hal qilish imkonini beradi:
1. Texnologik parametrlarning uzluksiz o'zgarishi, xom ashyo va yarim tayyor mahsulotlarning xususiyatlari, atrof-muhit o'zgarishi va operator xatolarini hisobga olgan holda, jarayonni berilgan ishlab chiqaruvchi kuchlar uchun erishish mumkin bo'lgan maksimal mahsuldorlik bilan amalga oshirish;
2. Texnologik jihozlar rejimlarini zudlik bilan qayta qurish, ishlarni qayta taqsimlash va hokazolar orqali ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar assortimentini ishlab chiqarish rejasi dinamikasini doimiy hisobga olgan holda jarayonni boshqarish.
3. Turli sohalarda jarayonni avtomatik boshqarish.
Muammoni hal qilish quyidagi shartlar mavjud bo'lganda mumkin:
1) ishlab chiqarish jarayonining asosiy texnologik parametrlarini kuzatish mumkinligi (jarayonning holatini tavsiflovchi barcha parametrlarni bevosita yoki bilvosita o'lchash imkoniyati).
2) ishlab chiqarish jarayonining potentsial boshqarilishi (bu buzilishni o'zgartirish vaqtiga qaraganda tezroq buzilishni qoplash qobiliyati).
3) ishlab chiqarish jarayonining progressivligi va foydalaniladigan texnologik jihozlar (modernizatsiya qilish imkoniyati).
4) ishlab chiqarish jarayonini boshqarish ob'ekti sifatida zaruriy bilim darajasining mavjudligi.
5) ishlab chiqilgan jarayonni boshqarish tizimi uchun zarur texnik yordamning mavjudligi.
6) jarayonni boshqarishning avtomatlashtirilgan tizimini yaratish uchun zarur tashkiliy shartlarning mavjudligi.
Avtomatlashtirish tizimlarini joriy etish ishlab chiqarish jarayonlari samaradorligini oshirishga qaratilgan. SAni amalga oshirishning asosiy manbalari:
1) ishlab chiqarish madaniyatini, mahsulot sifatini va texnologik asbob-uskunalardan foydalanish samaradorligini oshirish;
2) texnologik operatsiyalarni bajarishda mehnat unumdorligini oshirish, xato va nuqsonlarni keskin kamaytirish, texnologik jarayonni barqarorlashtirish va xodimlar sonini qisqartirish;
3) ishlab chiqarish hajmini oshirish va mahsulotlarning ishonchliligini oshirish, sanoat mahsulotlarini nomenklatura taqsimotini optimallashtirish;
4) uchastkalar va ishlab chiqarish liniyalarida ish vaqtining yo'qotilishini kamaytirish, xodimlar tomonidan ishlab chiqarish jarayonini boshqarish samaradorligini oshirish va boshqaruv sifatini oshirish.