Bosim epyurasi. Sillindrik sirtga ta’sir qiluvchi bosim kuchi,TO’liq bosim kuchini va uning yo’nalishini aniqlash

BOSIM EPYURASI.SILLINDRIK SIRTGA TA’SIR QILUVCHI BOSIM KUCHI,TO’LIQ BOSIM KUCHINI VA UNING YO’NALISHINI ANIQLASH

G’ 1.25- rasm. Bosim epyurasi.

Biror sirt yoki kontur bo’yicha bosim taqsimlanishining grafik usulda ifodala-nishi bosim epyurasideb ataladi.

a) Tekis sirt. Tekis sirtning erkin sirt bilan tutashgan eridagi bosim erkin sirtdagi bosimga teng (1.25- rasm). Uning qolgan nuqtalarida esa erkin sirtdagi bosimga chegirma bosim qo’shiladi. Gidro-statikaning asosiy tenglamasiga a sosan

ya’ni sirtning eng pastki nuqtasida bosim eng katta miqdorga ega bo’ladi.
AV sirtga tushadigan bosim epyurasini olish uchun A va V nuqtalarda bosimning miqdori va yo’nalishini qo’yib, uchlarini tutashtiramiz. Hosil bo’lgan shakl bosim epyurasi o’ladi. Bosim vektorlari uchini tutashtiruvchi chiziqning bosim vektori bilan tashkil qilgan burchagi quyidagicha topiladi:

Bosim epyurasi esa trapetsiya ko’rinishida bo’lib, to’g’ri to’rtburchak ko’rnishidagi tashqi bosim va uchburchak ko’rinishidagi chegirma bosim epyuralarining yig’indisidan iborat.
b) Egrisirtda bosim ikki tashkil etuvchiga ega bo’lib (1.25-rasm. b), R_x tashkil etuvchisi tekis sirtdagi kabi epyuraga ega bo’ladi. R_uningepyurasiesaegrisirtbilanerkinsirtorasidagisohashakligaegabo’ladi. Tengta’siretuvchikuchyokito’liqbosimningquyilishnuqtasivakattaliginigrafikusuldatopishmumkin. BuninguchunR_xtashkiletuvchiningyo’nalishiniR_uningyo’nalishibilankesishgunchadavomettiramiz. KesishgannuqtasigaesaR_xvaR_ularnikeltiribquyamizvaparallelogrammhosilqilamiz. Uningdiagonaliyo’nalishiniegrisirtbilankesishgunchadavomettirib, kesishishnuqtasigasuyuqliktomondanhosilbo’lganRkuchnikeltiribqo’yamizEnuqtabosimmarkaziyokitengta’siretuvchikuchningqo’yilishinuqtasibo’ladi.
Texnikada uchraydigan sirtlar tsilindr, sfera va uning kismlaridan
iborat bo’lishi mumkin.