Bozor va bozor turlari

BOZOR VA BOZOR TURLARI

tUZUVCHI:yuldoshev asliddin

Reja:

1 Bozor va bozor iqtisodiyoti

2 Bozor turlari

Bozor va bozor iqtisodiyoti

Bozor deganda kishilar ko’z oldiga ko’pchilik yig’ilib savdo-sotiq yuz beradigan joy gavdalanadi.”Bozorga boraman”degada xam o’sha joyga boorish tushuniladi ammo,magazin,birja,auksion bozor va boshqalarni bozor tarzlari xayoliga ham kelmaydi
Aslida “Bozor” tushunchasiga boshqacharoq qarash kerak.Bozor iqtisodiyoti va bozor tushunchalari o’zaro bog’liq bo’lsada,ular aynan bir narsa emas.Agar bozor iqtisodiyoti bir tizim bo’lsa,bozor uning muhim funksiyasidir.
Bozor faqat savdo sotuvdan iborat faolyatni bildiradi.
Bozorda sotuvchi va haridorlar bir-birini topadi.Bozor ularni bir-biriga bog’lovchi tizim bo’lib hizmat qiladi.
Bozor bu oldi-sotti qilish,ya’ni tovarni pul vositasida ayirboshlashdir.
Bozorning har bir ishtirokchisi,u kim bo’lishidan qat’I nazar,bir bozorda sotuvchi bo’lsa,boshqa bozorda hairdo vazifasini o’taydi
Xaridorda tovarni malum narxda sotib olish ishtiyoqi bor. Sotuvchilar esa tovarlarni bozorga chiqarib ularni malum narxda haridorlarga taklif etuvchilardir.
Xaridor va sotuvchilar har doim bir-birlarining hojatini chiqarib,o’zaro iqtisodiy murosaga keladilar.Bu bozordagi murosa deyiladi
Bozor oddiy va hayotiy yuzaki tushunchani bildirsa,bozor iqtisodiyoti to’la mazmunli va ilmiy tushunchadir.
Bozor iqtisodiyoti iqtisodiy sohalar va tarmoqlarning o’zaro borliqligi asosidagi birlikdir.
Demak,bozor iqtisodiyoti deganda shuni tushunishimiz kerakki,bu avvalo bozor usulidagi iqtisodiyot,bozor munosabatlari asosida rivojlanayotgan iqtisodiyotdir.
Iqtisodiyotning ayrim qisimlari yoki ayrim hudud iqtisodiyotida bozor munosabatlarining tasir etishi emas,balki iqtisodiyotning asosiy va ko’pchilik qismida yoki asosan iqtisodiyotning bozor munosabatlari asosida rivojlanishidir.Bunday holda iqtisodiyot bozor mazmuniga ega bo’ladi chunki bozor munosabatlari umumiy va ommaviy iqtisodiy hodisa bo’lib,zaruriy,talab holatiga aylanadi.Bozor iqtisodiyotida bozor munosabatlar tizimi yuzaga keladi va iqtisodiyot shunday tizim asosida rivojlanadi.
Bozorga g’oyat xilma-xil Tovar va xizmatlar chiqariladi,ular bozor obyektini aniqrog’I u erdagi oldi sotdi obyektini tashkil etadi.O’z obyekti jihatidan bozorni quyidagi turlarga bo’lish mumkin;
1Iste’mol tovarlari bozori
2Ishlab chiqarish vositalari va resurslar bozori
3Ishchi kuchi yoki mehnat bozori
4Moliya bozori
5Intelektual tovarlar bozori
6Qurol aslaha bozori
Istemol tovarlari bozori;ya’ni istemolchilar bozori kishilarning trikchiligi uchun zarur bo’lgan tovarlar va xizmatlar bozoridir.
Bu bozorda keng istemol buyumlari,ma’daniy,maishiy va komunal xizmatlar oldi sotdisi olib boriladi.
Bu bozorda deyarli barcha fuqarolar ishtirok etadi.
Ishlab chiqarish vositalari va resurslar bozori—Ishlab chiqarish uchun zarur bo’lgan narsalar bozori.
Bu bozorda ulgurji savdo sotiq yuz beradi.
Resurs bozorining bosh bo’g’ini Tovar birjasi hisoblanadi
Ishchi kuchi va mehnat bozori-Ishchi kuchi oldi sotdi qiladigan bozor.Ish kuchi maxsus tovar bo’lganidan uning bozori o’z xususiyatiga ega
Moliya bozori ham bozorning maxsus turi.Moliya bozori deganda moliya resursiga aylangan pul mablag’lari va ularga tenglashtirilgan qimmatbaho qog’ozlar bozorini tushinish kerak.
Intelektual tovarlar bozori—aqliy mehnat mahsuli bo’lgan tovarlar va xizmatlar bozori.Bu bozorda ilmiy ishlanmalar,g’oyalar va turli xil xizmatlar sotiladi
Qurol-aslaha bozori Bozordagi alohida turni tashkil etadi,bu yerdagi tovarlari istemol buyumlari ham emas.Bu yerda havfsizlikni taminlovchi qurol yaroqlar sotiladi

E’tiboringgiz uchun raxmat