Broun háreketi

BROUN HÁREKETI

Brown harakati — muallaq zarralarning muhit molekulalari taʼsirida suyuqlik yoki gazlarda tartibsiz harakatlanishi. 1827-yilda Robert Brown kashf etgan. Brown harakati tezligi muhittrasi, qovushoqligi va zarra oʻlchamlariga bogʻliq. 1905—06-yillarda Albert Einstein, polyak fizigi Marian Smoluchowski va fransuz fizigi Jean Baptiste Perrinning ishlari natijasida Brown harakati atom va molekulalarning issiqlik harakati ekanligi isbotlandi. Suyuqlik yoki gazdagi har bir Brown zarrasiga muhit molekulalari bir sekundda taxminan 1012-marta zarba berib turadi. Zarra oʻlchami katta boʻlsa, har tomonlama turtkilar taʼsirida u muvozanatlashadi va tinch holatda qoladi. Zarra oʻlchami kichik boʻlsa, statistik muvozanat buziladi, natijada Brown zarrasi tartibsiz harakatda boʻladi

• Brown harakati — muallaq zarralarning muhit molekulalari taʼsirida suyuqlik yoki gazlarda tartibsiz harakatlanishi. 1827-yilda Robert Brown kashf etgan. Brown harakati tezligi muhittrasi, qovushoqligi va zarra oʻlchamlariga bogʻliq. 1905—06-yillarda Albert Einstein, polyak fizigi Marian Smoluchowski va fransuz fizigi Jean Baptiste Perrinning ishlari natijasida Brown harakati atom va molekulalarning issiqlik harakati ekanligi isbotlandi. Suyuqlik yoki gazdagi har bir Brown zarrasiga muhit molekulalari bir sekundda taxminan 1012-marta zarba berib turadi. Zarra oʻlchami katta boʻlsa, har tomonlama turtkilar taʼsirida u muvozanatlashadi va tinch holatda qoladi. Zarra oʻlchami kichik boʻlsa, statistik muvozanat buziladi, natijada Brown zarrasi tartibsiz harakatda boʻladi

1927 yilda ingliz botanigi R. Broun gul changining suvda muallaq yurgan zarralarini mikroskop orqali kuzatdi. Ko’rgan narsasi uni hayron qoldirdi. Bu haqda u shunday deb yozgan edi: «O’lchamlari juda kichik, uzunligi dyuymning to’rt ming biridan besh mingdan birigacha ulushicha kichik (ya’ni 5 — 6 mm), suvga botirilgan zarralar yoki donalar bilan ishlashda ularning ko’pchiligini harakatda. bo’lishini kuzatdim. Bu harakatlar shunday ediki, juda ko’p takroriy kuzatishlardan so’ng, men bu harakatlar suyuqlik oqimlaridan emas va uning doimiy bug’lanishidan emas, balki zarralarning o’ziga tegishli ekaniga ishonch hosil qildim». Broun, shuningdek, zarralarning juda xilma-xil traektoriyalar chizib harakatlanishini ta’kidladi; ular tartibsiz harakatlanar edilar

• 1927 yilda ingliz botanigi R. Broun gul changining suvda muallaq yurgan zarralarini mikroskop orqali kuzatdi. Ko’rgan narsasi uni hayron qoldirdi. Bu haqda u shunday deb yozgan edi: «O’lchamlari juda kichik, uzunligi dyuymning to’rt ming biridan besh mingdan birigacha ulushicha kichik (ya’ni 5 — 6 mm), suvga botirilgan zarralar yoki donalar bilan ishlashda ularning ko’pchiligini harakatda. bo’lishini kuzatdim. Bu harakatlar shunday ediki, juda ko’p takroriy kuzatishlardan so’ng, men bu harakatlar suyuqlik oqimlaridan emas va uning doimiy bug’lanishidan emas, balki zarralarning o’ziga tegishli ekaniga ishonch hosil qildim». Broun, shuningdek, zarralarning juda xilma-xil traektoriyalar chizib harakatlanishini ta’kidladi; ular tartibsiz harakatlanar edilar