N
|
Savollar
|
Buddizm
|
1
|
Ma’nosi
|
(Budda nomidan olingan), Buddaviy dini – jahonda keng tarqalgan dinlardan biri
B.da 2 asosiy yoʻnalish mavjud: xinayana va maxayana. Keyingisi juda koʻp sekta va mazhablarga boʻlinadi.
U shuningdek Budda Dharma (sanskrit tilida „Uygʻonganning taʼlimoti“) deb ham ataladi.
Buddaviy dini paygʻambari – mil. avv. V asrda Siddharta Gautama; keyinchalik Gautamani „Budda“ – uni maqomi bilan atay boshlashgan.
Budda so’zining ma’nosi “ma’rifatli yoki Budda (sanskritcha — xotirjam, nurlangan, oliy haqiqatga erishgan) deb ham aytiladi
|
2
|
Qachon qayerda vujudga kelgan
|
Miloddan avvalgi 6—5-asrlarda Hindistonda paydo boʻlgan.
|
3
|
Xudolari va paygambarlari
|
Buddaviy dini paygʻambari – mil. avv. V asrda Siddharta Gautama; keyinchalik Gautamani „Budda“ – uni maqomi bilan atay boshlashgan.
Buddizm tarixi tadqiqotchilari mavjud manbalar asosida bu oqim asoschisi real tarixiy shaxs ekanligini taʼkidlaydilar. Bu taʼlimot toʻgʻrisida xabar beruvchi adabiyotlarda u Siddxartxa, Gautama (Gotama), Shakyamuni, Budda, Tadxagata, Jina, Bxagavan kabi ismlar bilan zikr etiladi. Bu ismlar maʼnolari quyidagicha: Siddxartxa – shaxsiy ism, Gautama – urugʻ nomi, Shakyamuni – „Shakya qabilasidan chiqqan donishmand“, Budda – „nurlangan“, Tadxagata – „shunday qilib, shunday ketgan“, Jina – „gʻolib“, Bxagavan – „tantana qiluvchi“. Ular ichida eng mashhuri „Budda“ boʻlib, shundan ushbu dinga buddizm nomi berilgan.
|
4
|
Diniy ramzlari va belgilari
|
B. zaminida 3 narsa – Budda(Muqaddaslangan zot), Dharma(taʼlimot) va Sangxa(rohiblar jamoasi)ga eʼtiqod qilish yotadi.
Taʼlimot qisqacha bayoni :
1 – azob uqubat mavjud
2 – azob uqubat sababi – istak mavjud
3 – azob uqubat tugashi – nirvana mavjud
4 – azob uqubat tugashiga olib keluvchi 8 bosqichli yoʻl mavjud
Buddizm taʼlimoti, asosan, uch qismdan iborat: 1) axloq; 2) meditatsiya; 3) donolik.
|
5
|
Muqaddas manbalari
|
Biblya
|
6
|
Etiqodchilar soni
|
Unga eʼtiqod qiluvchilar taxminan 500 mln.dan ortiq
|
7
|
tarqalishi
|
Markaziy Osiyo, Jan. Sharqiy Osiyo mamlakatlarida va Uzoq Sharqda tarqalgan. Hozirgi kunda B. Shri Lanka, Myanma (Birma), Tailand, Laos, Kambodja, Vyetnam, Tibet, Butan va Yaponiya kabi davlatlarning asosiy dinidir. B. muayyan tarixiy davrlarda Xitoy, Hindiston, Koreya va Indoneziyada, deyarli butun Osiyo xalqlari, yaʼni jahonning salkam 2/3 qismi aholisi maʼnaviy qadriyatlariga juda katta taʼsir koʻrsatgan.
|
Do'stlaringiz bilan baham: |