Buddaviylik tarixi

Agrar sohada qishloq xo‘jaligi mahsulotlari ishlab chiqarishining o‘sishi nafaqat ekin maydonlarining ko‘payishiga, balki ularning o‘rtacha hosildorlik darajasining oshishiga ham bog‘liqdir (2 - jadval)

Mahsulot turi	2000 y	2005 y	2006 y	2007y	2008 y	2009 y
Paxta xom-ashyosi	21,8	25,3	25,0	26,0	23,9	25,3
Bug‘doy	27,6	41,5	42,7	44,1	45,2	48,9
Kartoshka	129,3	170,3	175,2	184,5	195,3	197,9
Sabzavot	183,8	215,8	223,0	228,4	252,6	254,3
Meva va rezavor ekinlari	56,9	62,3	73,8	76,4	82,6	87,4
Uzum	55,2	64,7	79,4	85,1	77,4	85,2

Paxtachilik sohasidagi agrotexnik tadbirlarni (bu tadbirlar asosan ishlab chiqarish va bozor infratizilma sub’yektlari tomonidan amalga oshiriladi) o‘z muddatida bajarilmasligi yoki ayrim resurslarni belgilangan me’yorlarda berilmasligi natijasida mumkin bo‘ladigan nobudgarchiliklar miqdori hisob kitoblarini keltirish mumkin, ya’ni:

chigit ekishni o‘z muddatida o‘tkazilmasligi, g‘o‘zaning kech unib chiqishi hosildorlikni o‘rtacha 3,4 s/gacha;
sho‘rlangan maydonlarning sho‘rini yuvmaslik yoki sifatsiz sho‘r yuvish 9,0 s/gacha;
nam saqlash uchun boronalashni o‘tkazilmasligi o‘rtacha 3,4 s/gacha;
chigit ekishdan oldin tuproqning yumshatilmasligi o‘rtacha 2,8 ts/gacha;
chigit ekishdan oldin mola bilan tyekislamaslik esa 1,6 s/gacha;
umumiy chigit ekishdan oldin maydondagi kyesaklarni maydalab tuproqni ekishga tayyorlamaslik o‘rtacha 8,8 s/gacha;
chigit ekishdan oldin mineral o‘g‘itlarni bermaslik 2,5 s/gacha;
chigitni agrotexnik talablar asosida sifatli tayyorlamaslik 1,3 s/gacha;
barcha turdagi mineral o‘g‘itlar berishni 1 iyulgacha tugatmaslik 10,3 s/gacha;
yagonani kyechikib o‘tkazish yoki chigitni qayta ekish hosildorlikni 2,2 s/gacha kamayishiga sabab bo‘ladi;
begona o‘tlar to‘liq tozalansa, hosildorlik 3,6 s/gacha;
paxta maydonlarini har 3 yilda joriy tyekislash o‘rtacha 6,6 s/gacha;
har gektar maydonga 12 tonna organik o‘g‘itlarni berish hosildorlikni o‘rtacha 2,1 s/gacha oshiradi.
Ekstensiv va intensiv yo’llar:
a)O’simlikchilik mahsulotlari yalpi hosilini ko’paytirish uchun:
ekin maydonlarini kengaytirish;
ekinlarning hosildorligini oshirish zarur.
b) Hosildorlikni oshirish uchun:
ekin maydonlarining meliorativ holatini yaxshilash;
ekin maydonlarini suv bilan ta’minlash;
urug’larni sermahsul, tezpishar navlarini yekish;
mineral va organik o’g’itlardan oqilona foydalanish;
boshqa kimyoviy vositalardan samarali foydalanish;
agrotexnik tadbirlarni muddatida va sifatli bajarish;
almashlab yekishni joriy etish;
ishchi va xizmatchilarni moddiy va ma’naviy rag’batlantirish;
ishlab chiqarish vositalaridan to’liq va samarali foydalanish lozim.
d)Mahsulot etishtirishda xarajatlarni tejash uchun:
yangi texnikalarni, ilg’or texnologiyalarni joriy etish;
mahsulot etishtirish jarayonlarini to’liq mexanizasiyalashtirish;
mehnatning yangi shakllarini tashkil etish kerak.
e) Ishlab chiqarishni ixtisoslashtirish va ekinlarni maqsadga muvofiq joylashtirish zarur.
g) etishtirilgan hosilni tashish va saqlash jarayonlarini samarali tashkil etish lozim.
h) Mahsulotlarni bozor talablari asosida sotishni amalga oshirish kerak.
O’simlikchilik mahsulotlari etishtirishni rivojlantirish va ularning samaradorligini yuksaltirish yo’llari

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!!!