Budjet chizig`i: Iste’molchining qanday imkoniyatlari mavjud? Tanlov: Iste’molchi nimani xohlaydi Optimallashtirish: Iste’molchi nimani tanlaydi

Befarqlik Egri Chizig`Ining To’rt Xususiyati

Befarqlik egri chizig`i iste’molchining afzal deb bilgan variantlarini ko’rsatib bera oladi. Biz befarqlik egri chizig`ining to’rtta afzalligini ko’rib chiqamiz:

1. 
   Yuqoriroq befarqlik egri chiziqlarini pastlariga qaraganda afzal ko’rish.Odamlar odatda ko’proq tovarlar xarid qilishga odatlanishgan. Katta hajmdagi eng munosib tanlov befarqlik egri chizig`ida o’z ifodasini topadi. 2- chizmada keltirilgandek, yaxshiroq bo’lgan befarqlik egri chizig`i boshqalaridan ko’ra ko’proq ijobiy “xarakterga ega”. Shuning uchun iste’molchi yaxshiroq variantga ega bo’lishni xohlaydi.
   
2. 
   Befarqlik egri chizig`i beqaror. Befarqlik egri chizig`i iste’molchining bir variantdan boshqasini afzal ko’rganda o’zini namoyish etadi. Ko’pincha, iste’molchiga ikkala mahsulot ham yoqadi. Shu sababli, agar birinchi mahsulot miqdori kamaysa, iste’molchini xursand qilish uchun ikkinchisiniki ortadi. Shu sababli, ko’pincha befarqlik egri chizig`i o’zgarib turadi.
   

3.Befarqlik egri chizig`I kesishmaydi. Buning rostligini ko’rish uchun, tasavvur qiling 3-chizmada ikkita befarqlik egri chizig`ikesishgan bo’lsin. A nuqta B nuqta kabi bir xil befarqlik egri chizig`i bo’lgani sababli, iste’molchini birdek qoniqtiradi. Qo’shimchasiga, B nuqta ham C nuqta kabi bir xil befarqlik egri chizig`i bo’lgani tufayli, C nuqta iste’molchini qoniqtira oladi. Ammo, bu nazariya C nuqta ikkala turdagi mahsulotdan ko’proq hajmda taklif etishiga qaramay, A va C nuqtalar iste’molchini birdek qoniqtira oladi degani. Taxminimizga zid holatda iste’molchi har doim ikkala mahsulotdan ham arzonroqqa ko’proq olishni afzal ko’radi. Shu tufayli befarqlik egri chizig`ikesishmaydi.

Befarqlik egri chizig`i bu ichki rozilikdir. Kishilar o’zlarida ortig’i bilan bo’lgan mahsulotlarni kamroq bo’lganiga qaraganda sotib yuborishni ko’proq xohlaydilar, shu paytda befarqlik egri chizig`i bu ichki rozilikdan kelib chiqadi. Misol tariqasida 4-chizmani muhokama qilamiz. A nuqtada iste’molchida bir nechta pitsa va ko’p miqdorda Pepsi borligi tufayli u och, ammo, umuman chanqamagan.

Iste’molchining bitta pitsaga oltita Pepsi almashtirishga ko’ndirish mumkin: bitta pitsa = oltita Pepsi. Aksincha, B nuqtada iste’molchida kam Pepsi va ko’p potsa mavjud. Shu tufayli u och emas ammo juda chanqagan. Bu yerda u bitta Pepsiga bitta pitsa alishtirishga ham tayyor: bitta Pepsi = bitta pitsa. Xullas, befarqlik egri chizig`ining ichki hissiyot orqali qabul qilinishi iste’molchining qoniqib bo’lgan mahsulotlaridan voz kechishiga sababch bo’la oladi.

BEFARQLIK EGRI CHIZIG`IIKKI ENG YIRIK NAMUNASI

Befarqlik egri chizig`i bizga iste’molchining bir tovarni ikkinchi biriga alishtirmaslik xohishi haqida “ma’lumot beradi”. Bir mahsulot or’nini boshqasi bosa olsa, befarqlik egri chizig`i tanlash osonlashadi, aks holat bo’lsa, aksincha, qiyinlashadi. Buning to’g’riligini ko’rish uchun, bir holni ko’rib chiqamiz.

Mutloq o’rin bosuvchilar: tasavvur qiling, kimdir sizga 10 sentlik tanga bilan nikel bo’lagi to’plamini taklif qildi. Siz ushbu farqli narsalarni qanday baholar edingiz?

Odatga ko’ra, siz ikkalasining ham pulga chaqsa bo’ladigan qiymati haqida o’ylar ediniz. Agar shunday bo’lsa, siz to’plamdagi nikel va pulning qanchaligini e’tiborga olmay ikkita nikel bo’lagini bitta o’n sentlik tangaga ayirboshlardingiz. Sizning ushbu nikel va pul orasidagi o’rin bosish qiymatingiz ikkiga bir bo’lar edi.
Biz sizning befarqlik egri chizig`iingiz ya’ni nikel va pul o’rtasidagi afzal ko’rish sig`imingizni 5-chizmada aks ettirib beramiz. O’rin bosish qobilyati o’zgarmas bo’lgani sabab, befarqlik egri chizig`ito’g’ri chiziq vazifasini o’taydi. Bu to’g’ri befarqlik egri chizig`i tufayli yuqoridagi ikki Tovar bir-birining o’rnini mukammal bosa oladi.

Mutloq bir-birini to’ldiruvchilar: Tasavur qiling, kimdir sizga oyoq kiyimlar to’plamini tavsiya etdi. Ularning ba’zilari oyog’ingizga mos tushdi, ba’zilari esa yo’q. Siz ularni qanday baholar edingiz? Bu vaziyatda siz, albatta, o’lchami mos kelganlarga e’tibor qaratsiz. Boshqa so’z bilan aytganda, siz faqat tanlab olgan oyoq kiyim-laringiz ustidan “hukm chiqara-rasiz”. Beshta chap va yettita o’ng poy oyoq kiyimidan faqat beshta juftlik olishingiz mumkin.