Bugdoy osimligi biologiya. Normetova. Sh

 
3.2.2. Bahorgi bug‘doyni yetishtirish texnologiyasi 
 
Bahorgi bug‘doy kuzgi bug`doyga o’xshash oziq-ovqot , yem-xashak 
va texnik ahamiyatga ega. 
Bahorgi bug‘doy qishda sovuq kuchli bo`ladigan mintaqalarda ekilishi 
kerak. Bunday sharoitda kuzda ekilgan bug`doy qattiq sovuqdan nobud 
bo`ladi. Shuning uchun bahorgi bug`doy qishqi sovuq vaqti o`tgandan keyin 
ekiladi. MDH-mamlakatlarida bahorgi bug`doy ko`p ekiladi. Uning asosiy 
maydonlari Sibirda, Uralda, Volga bo`ylarida, Qozog’istonda joylashgan 
bo`lib, bu mintaqalarda kuzgi bug`doyga nisbatan bahorgi bug`doy ko`p
hosil beradi.
Qishda sovuq qattiq, ayniqsa, quruq sovuq bo`ladigan shimoliy 
mintaqalarda, ya`ni, Qoraqalpog`iston Respublikasi, Xorazm viloyatida, 
lalmikor yerlarning tog` oldi va tog`li xududlarida ko`pincha bug`doyni 
bahorda ekishga to`g`ri keladi. 
Bahorgi bug‘doyning uni ham juda yuqori sifatli bo`lib, donining 
oynasimon qismi va oqsilning ko`pligi (16-18%) bilan farq qiladi va kuzgi 
bug`doyga o`xshab u ham katta ahamiyatga ega bo`ladi. 
O’tmishdosh. Bahorgi bug‘doyning ildiz sistemasi, kuchsizroq 
rivojlanganligi uchun tuproqdan nam va ozuqa moddalarni singdirish 
xususiyati pastroq bo`ladi. Shu sababdan tuproqda nam kam bo`lsa uning 

---

32 
o`sish va rivojlanishi sekinlashadi, kam to`planadi, yer betini to`la 
qoplamaydi vash u sababli bahorgi bug`doy ekilgan maydonda begona o`tlar 
ko`p rivojlanadi.
Shu xususiyatlarga ko`ra, bahorgi bug`doyni almashlab ekishda kuzgi 
bug`doydan keyin joylashtirish kerak. Bundan tashqari bahorgi bug`doyni 
chopiq talab (qatar oralari ishlanadigan) ekinlardan keyin ham ekish 
mumkin. Bu holatda bahorgi bug`doy begona o`tlar bilan kam zararlanadi. 
O`zbekiston sharoitida bahorgi bug`doyni ko`pchilik ekinlardan –g`o`za, 
makkajo’xori va boshqa ekinlardan keyin ekish mumkin.