Bug'lanish suyuqlik qaynayotganda erituvchining qisman bug'lanishi orqali qattiq uchuvchan bo'lmagan moddalarning eritmalarini konsentratsiyalash jarayoni

2.3.Yordamchi jihozlarni hisoblash
Buglatgichlarlarda vakuum hosil qilish uchun barometrik trubka bilan aralashtirish kondensatorlari qollaniladi. Suv sovutish vositasi sifatida ishlatiladi, u ko'pincha kondensatorga atrof-muhit haroratida (taxminan 20 ºC) beriladi. Sovutish suvi va kondensat aralashmasi kondensatorni barometrik trubka orqali tark etadi. Tizimda doimiy vakuumni saqlab turish uchun vakuum nasosi doimiy ravishda kondensatsiyalanmaydigan gazlarni chiqaradi.
Sovutish suv sarfini aniqlash
Sovutish suvi iste'moli G (kg/s da) kondensatorning issiqlik balansidan aniqlanadi:
G_B= w₃(I_бк- c_Bt_K)/c_B(t_K-t_H),
Bu yerda I_бк — bug va barometrik kompensatorning entalpiyasi kDj/kg; c_B— suvning issiqlik sigimi, kDj/(kg K);
С _в =4190 kDj /(kg K);

t_H — sovituvchi suvning boshlangich temperaturasi,ºС;

t_n = 10 20 ºС
t_K - suv va kondensat aralashmasining yakuniy harorati, ºС.
Kondenserning chiqishidagi bug 'va suyuqlik o'rtasidagi harorat farqi 3 ÷ 5 daraja, shuning uchun oxirgi suv harorati t_K 3 ÷ 5 daraja deb qabul qilinadi. Bug kondensatsiyasi harorati ostida:
t_K=t_бк-3.0=69-3=66


_GB=3.20(2720000−4.19∗10 ∗66)_=40.56
4.19∗10³(66−20)

3. Eksergetik xisob

4. XAYOT XAFSIZLIGI FAOLIYATI

Neft-gaz sanoatining jadal rivojlanishi zahiraning keskin kamayishiga, shuningdek, atmosfera havosining CO2 gazi bilan ifloslanishiga olib kelmoqda va buning natijasida butun insoniyat global isish, suv toshqinlari, yer osti silkinishlari va boshqa ekologik falokatlardan aziyat chekmoqda. Demak, ekologik talab va meyorlarga amal qilish inson faoliyatining asosiy shartlaridan biriga aylanib bormoqda.

Ekologik muammolarni hal etish barcha xalqlarning manfaatlariga mos bоlib, sivilizatsiyaning hozirgi kuni va kelajagi kоp jihatdan ana shu muammoning hal qilinishiga bogliq. Markaziy Osiyo mintaqasida ekologik falokatning goyat zonalaridan biri vujudga kelganini ochiq aytish mumkin. Vaziyatning murakkabligi shundaki, u bir necha оn yillar mobaynida ushbu muammoning inkor etish natijasida emas, balki mintaqada inson hayot faoliyatining deyarli barcha sohalari ekologik xatar ostida qolganligi natijasida kelib chiqqandir.
Оzbekiston Respublikasida bugungi kunda quyidagi asosiy muammolar mavjud:
Yerning cheklanganligi va uning sifat tarkibi pastligi bilan bogliq xatar tоxtovsiz ortib bormokda.
Suv zahiralarini keskin taqchilligi hamda ifloslanganligi katta tashvish tugdirmoqda. Respublikamizning daryolari, suv omborlari va hatto yer ustki suvlari ham har taraflama inson faoliyati tasiriga uchramoqda.
Orol dengizining qurib borish xavfi keskin muammo, aytish mumkinki, milliy kulfat bоlib qoldi. Orol tangligi insoniyat tarixidagi eng yirik ekologik falokatlardan biridir.
Havo bоshligining ifloslanishi ham Respublikada ekologik xavfsizlikka solinayotgan tahdiddir. Atmosferada uglerod yigindisining kоpayib borishi natijasida оziga xos keng kоlamda issiqxona effekti vujudga keladi. Oqibatda yer havosining оrtacha harorati ortib bormoqda.
Bu muammolarni hal qilish maqsadida davlatimiz tomonidan bir qator Qonunlar qabul qilinib, ular Respublikamizdagi ekologik ahvolni yaxshilashga qaratilgandir. 1992 yil 9 dekabrda Оzbekiston Respublikasi «Tabiatni muxofaza qilish tоgrisida»gi; 1993 yil 6 mayda «Suv va suvdan foydalanish tоgrisida»gi; 2002 yil 5 aprelda «Chiqindilar tоgrisida»gi Qonunlar qabul qilindi.
Atmosfera havosini ifloslantiruvchi manbaalarga asosan sanoat korxonalari, transport, issiqlik elektrostansiyalari, chorvadorlik komplekslari kiradi. Bu manbaalarning har biri оziga xos maxsus ifloslantiruvchilarni hosil qiladi. Masalan, plastmassani qayta ishlash korxonalari, gaz-chang chiqindilari tarkibida destruksiya jarayoni natijasida hosil bоladigan stirol, fenol birikmalari, uglerod oksidlari, etilen, uglevodorodlar va boshqa moddalar bоlishi mumkin. Atmosferaga
ifloslantiruvchi moddalar uzluksiz, vaqti-vaqti bilan va bir zumda katta miqdorda kelib tushishi mumkin. Chiqindilarni bir zumda havoga kelib tushishi avariya holatlarida, portlashlarda, qattiq chiqindilarni kuydirish yоli bilan zararsizlantirilganda kuzatiladi.
Havoni gazlardan tozalashda tоrt xil usul qоllaniladi.
1. Absorbsiya usuli — gazlarni suyuq moddalarda yutib olish. Absorbent sifatida suv, ishqor eritmalari, ammiakli suv ishlatiladi. Tuzilishi jihatidan absorbentlar yuzali nasadkali, barbotajli turlarga bоlinadi.
2. Adsorbsiya usuli — gazlarni govaksimon qattiq jismlarda yutib olish, adsorbentlar sifatida aktivlangan kоmir, tuproq, silikagel, siolitlar, alyumogel ishlatiladi.
3. Katalitik usul yordamida havoning tarkibidagi zaharli gazlarni zaharsiz moddalarga aylantiriladi.
4. Termik usul yuqori harorat tasirida (900-1000˚ C) havoning tarkibidagi gaz aralashmasi yoqilgi bilan birgalikda kuydirib yuboriladi.
Xulosa
Kundan kunga kimyo sanoati mahsulotlariga talab ortib bormoqda. Respublikamizning yanada gullab yashnashida kamyob sanalgan metall va yogoch mahsulotlari ornini polimerlar egallab borayotgan kimyo texnologiyasida xalq istemoli mollari miqdorining oshayotganligi katta ahamiyatga ega. Ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarni miqdori va sifati qollanilayotgan uskunalarning samarali va ishonchli ishlashiga bogliq.
Shu maqsadda kimyo texnologiyada ishlayotgan jihozlar uchun avvalambor optimal sharoitni yaratish lozim. Mahsulot unumi oz navbatida qurilmalarning vaqtida texnik tamirdan otkazilishiga bogliq. Jarayon jadalligi, reaksiyaning borish tezligi apparatlarning ishlashiga bogliq. Bu esa qaysi jarayonda, qanday konsentratsiya, temperatura, bosimda bir soz bilan aytganda qanday sharoitda apparat maksimal unumda ishlashini bilishni talab etadi. Shunday ekan buglatish jarayoni uchun ham buglatkich turi va olchamlarini tanlashda shu jihatlarga katta etibor qaratiladi.
Xulosa qilib aytganda buglatish qurilmalarini loyihalashdan kozlangan maqsad ham shu jarayon uchun optimal sharoitlarda yani maksimal unumda ishlaydigan apparatlarni yaratishdir.
Hozirgi paytda kimyo sanoati korxonalarida turli xildagi azotli оgitlar ishlab chiqarilmoqda. Shuning uchun ham o'g'it ishlab chiqarishga katta e'tibor beriladi. O'g'it ishlatish tufayli qishloq xo'jalik ekinlarining hosildorligini 50-60 % gacha oshirish mumkin bo'ladi. Masalan, sayyoramizda olinadigan oziq-ovqatning taxminan chorak qismi, paxtaning esa teng yarmi faqat o'g'itlar evaziga olinmoqda. O'g'itlar tarkibidagi oziqa elementlari, ayniqsa, azot, o'simliklarni mineral oziqlanishida katta rol o'ynaydi. U oqsil va nuklein kislotalari tarkibiga kiradi. Azot o'simliklarda fotosintez jarayonini amalga oshiradigan modda — xlorofill tarkibiga ham kiradi. Qaysiki, o'simliklar uning yordamida anorganik moddalardan organik moddalarni sintezlaydi.
Xulosa qilib aytganda buglatish qurilmalarini loyihalashdan kozlangan maqsad ham shu jarayon uchun optimal sharoitlarda yani maksimal unumda ishlaydigan apparatlarni yaratishdir.