Bunda elektronning massasi

3-MAVZU

Atom fizikasi. Atom tuzilishi

• 
  Atomning statsionar xolati uchun quyidagilar o’rinli.Atom statsionar xolatda bo’lganda o’zidan nur chiqarmaydi.Elektron statsionar holatda bo’lganda unga markazga intilma kuchdan iborat bulgan kulon kuchi ta’sir qiladi va bu kuch ta’sirida harakatlanadi:
  

(1)

bunda elektronning massasi

elektronning inchi orbitadagi tezligi
inchi orbati radiusi
85*10 F/м- elektr doimiysi
-1,6*10 -elektronning zaryadi

• 
  Borning birinchi postulitiga ko’ra elektron statsionar orbitada harakatlanganda utgan orbital impulsi m r faqatgina ga karrali bo’ladi ya’ni,
  

= (2)
bunda h=6,625*10 j*s-Plank doimiysi.

• 
  Borning ikkinchi postulati chastota qoidasi ham deyiladi va unga ko’ra elektron bir statsionar holatdan qo’shni statsionar holatga o’tganda atom o’zidan yorug’lik kvanti h ni chiqaradi yoki yutadi:
  

(3)
Bor postulatalaridan quyidagi xulosalar kelib chiqadi.

1. 
   k-inchi orbita radiusi
   

(4)

2. 
   k-inchi orbitada harakatlanayotgan elektronning tezligi
   

(5)

3. 
   Vodorod atomi uchun k=1 bo’lganda r potensial va to’liq energiyalari quyidagicha
   

W
W (6)
W

4. 
   Vodorod atomi uchun spektral seriyalarning chastotasi
   

(7)

bunda Ridberg doimiysi. yorug’lik tezligi.

5. 
   To’lqin soni esa:
   

Masala yechish namunalari:

1. 
   Vodorod atomidagi birinchi uchta bor elektron orbitalarining radiuslari va ulardagi elektron tezligini toping.
   

Yechilishi: (4) formulaga ko’ra , (5) formulaga ko’ra esa . Javobni tablitsa ko’rinishida quyidagicha yozish mumkin:

	1	2	3
	2.18	1.08	0.73
	52.9	216.6	476.1

2. 
   Spektrning ko’rinadigan sohasidagi vodorod spiral chiziqlarining eng katta va eng kichik to’lqin uzunliklarini toping.
   

Yechilishi: Barcha seriyalardagi vodorod spektral chiziqlarining to’lqin uzunligi quyidagi formula bilan aniqlanadi:

bo’lganda ultrabinafsha sohasidagi Layman seriyasi;
bo’lganda ko’rinadigan sohadagi Balmer seriyasi;
bo’lganda infraqizil sohadagi Pashen seriyasi;
bo’lganda infraqizil sohadagi Brekket seriyasi;
bo’lganda infraqizil sohadagi Pfund seriyasi.
Pavshanki, shu seriyadagi spektral chiziqlarning eng kichik to’lqin uzunligi da bo’ladi. Unda formuladan yoki , eng katta to’lqin uzunlik esa ga muvofiq keladi: . Shunday qilib, vodorodning ko’zga ko’rinadigan spektri dan gacha to’lqin uzunligida yotadi.