Buxo ro davl at unive rsiteti
Download 450.01 Kb. Pdf ko'rish
|
OPTIKA Ishchi oquv dasturi 2019-2020
|
248
O`ZBE KISTO N RE SPUBLI KASI OLIY VA O`RTA MAXSUS T A`LI M VAZIRL I GI BUXO RO DAVL AT UNIVE RSITETI
«Tasdi qlandi» O’quv ishlari bo’yicha prorektor _____________ M.Ya.Ergashev «____» ____________ 2019 yil
OPTIKA FANINING ISHCHI O`QUV DASTURI Ta’lim sohasi: 140000 – Tabiiy fanlar
Ta’lim yonalishi: 5140200 – Fizika
Umumiy o`quv soati: 334 soat Shu jumladan: Ma`ruza: 68 soat (4-semestr) Amaliy mashg`ulotlar: 34 soat (4-semestr) Laboratoriya ishi: 68 soat (4-semestr) Mustaqil ta`lim soati: 164 soat (4-semestr)
Buxoro -2019 249
Fanning ishchi o’quv dasturi O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligining 2018 yil «14» 06 dagi 531- sonli buyrug’ining 10-ilovasi bilan fan dasturi ro’yxati tasdiqlangan, hamda O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’limi yo’nalishlari bo’yicha o’quv-uslubiy birlashmalar faoliyatini Muvofiqlashtiruvchi Kengashining 2018 yil «26» 05 dagi 2-sonli bayonnomasi bilan ma’qullangan “Optika” fani o’quv dasturi asosida tayyorlangan.
Fan o’quv dasturi Buxoro davlat universiteti Kengashining 2019 yil “___”______ dagi “___”-sonli bayoni bilan tasdiqlangan.
Tuzuvchi:
E.S.Nazarov – Buxoro davlat universiteti, «Fizika» kafedrasi dotsenti, texnika fanlari nomzodi.
Taqrizchilar:
M.Z.Sharipov – Buxoro muhandislik-texnologiya instituti, “Tabiiy fanlar” kafedrasi mudiri, fizika-matematika fanlari nomzodi, dotsent.
Q.S.Saidov – Buxoro davlat universiteti, «Fizika» kafedrasi dotsenti, fizika-matematika fanlari nomzodi.
BuxDU Fizika-matematika fakul’teti dekani: “____” _________ 2019 yil ___________ dots. M.I.Daminovv (imzo)
“Fizika” kafedrasi mudiri: “____” _________ 2019 yil ___________ p.h.d. Sh.Sh.Fayziyev (imzo)
250
Chiziqli va nochiziqli optika sohalaridagi zamonaviy fan yutuqlariga tayangan holda elektromagnit to’lqinlarning muhitlarda tarqalish qonuniyatlarini, fan va texnikada keng qo’llanib kelinayotgan nur tola optikasining bugungi holati va istiqboli, interferensiya, difraksiya, qutblanish hodisalari, yorug’likning muhitlardan yutilishi, sochilish spektrini hosil bo’lishi va ular yordamida atom va molekulalarning xususiyatlarini o’rganish, infraqizil nurlanishlar, fotoeffekt hodisasi, optik kvant generatorlari va bir qatop boshqa qonuniyatlarni o’rganish yshbu fanning asosiy maqsadi va vazifasini belgilaydi. «Optika» o’quv fanini o’zlashtirish jarayonida amalga oshiriladigan masalalar doirasida bakalavr: Talaba optika sohasiga tegishli asosiy fizik qonuniyatlar; ularning amaliyotdagi o’rni; fan va texnika sohalariga tadbiq qilishni; fizik jarayonlarni ifodalovchi formulalar, grafiklarni tahlil qilish va tegishli xulosalar chiqarish; yorug’lik nurining fizik tabiati va xossalari; yorug’likning korpuskulyar va elektromagnit to’lqin xususiyati; optika qonunlarini muhitlar strukturasini o’rganishga tadbiq etish; meditsina, ekologiya, geologik namunalardagi elementlar tarkibini va uning miqdorini optik usullar bilan aniqlash; optika sohasidagi yangiliklar, O’zbekiston Respublikasi olimlarining ilmiy-tadqiqot ishlari; elektromagnit to’lqinlarning muhit atom va molekulalari bilan o’zaro ta’sirlashuv qonuniyatlari haqida tasavvurga ega bo’lishi;
hodisalar; yorug’likning to’la ichki qaytish hodisasiga asoslangan nurtola optikasi va uning amaliyotdagi o’rni; yorug’likning yutilish qonuni bilan bog’liq fizik jarayonlar; yorug’likning interferensiyasi, difraksiyasi hodisalari qonuniyatlari va amaliyotdagi o’rni; interferometrlar va difrakstion panjaralar, yorug’likning qutblanishi; issiqlik nurlanishi qonuniyatlari; golografiya; optik kvant generatorlar; yorug’likning muhitlarda yutilish va sochilish spektrlarining hosil bo’lishi va ular yordamida atom va molekulalarning xususiyatlarini o’rganish; fotoeffekt hodisasi va amaliyotdagi o’rni; optika sohasiga tegishli qonunlarni ahamiyati va amaliyotdagi o’rnini bilishi va ulardan foydalana olishi; Fizik tajribalar, namoyishlar va hodisalarni fizik qonunlar va prinstiplari asosida tavsiflash; optika fani va uning qonunlarini fan taraqqiyotidagi o’rni hamda amaliyotga qo’llash; fizik jarayonlarni xarakterlovchi formulalarning fizik ma’nosi va qo’llash chegarasi; mavjud nazariyalarni eksperiment natijalari bilan taqqoslash, tahlil qilish va tegishli xulosalar chiqarish; optika qonunlari asosida ishlaydigan eksperimental qurilmalardan foydalanish ko’nikmalariga ega bo’lishi kerak;
O’quv dasturida rejalashtirilgan bo’limlar bo’yicha umumiy talab darajasidagi masalalarni echish va tahlil qilish; matematik usullarni masalalar echishda to’g’ri qo’llash; optika sohasidagi qonuniyatlarga tegishli laboratoriya ishlarini bajarish, optik qurilmalar bilan ishlash, yuqori aniqlikda natijalar olish, o’lchov asboblaridan to’g’ri foydalanish, tajribadan olingan natijalarni hisoblash, grafiklar chizish, tahlil qilish va xulosalar chiqarish malakalariga ega bo’lishi kerak. 251
1- jadval. № Ma’ruzalar mavzulari Dars soati
hajmi 4-семестр 1. Optika fanining rivojlanish tarixi va boshqa bo’limlar bilan bog’liqligi. Fanni o’rganishdagi muammolar, uslubiy ko’rsatmalar. Optika fanining fizika bo’limlari va boshqa tabiiy fanlarni o’rganishdagi o’rni. Fanning vazifalari.[1] §1-2; [4] §1-2. 2 2. Optika qonunlarini amaliyotga, fan va texnika sohalariga tadbiqi. O’zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi ilmiy-tadqiqot institutlari hamda oliy o’quv yurtlari ilmiy laboratoriyalarida optika va spektroskopiya sohasi bo’yicha fan yutuqlari va internet yangiliklari. [1] §1-2; [4] §3. 2 3. Elektromagnit to’lqinlar uchun Maksvell tenglamalar sistemasi. Elektromagnit to’lqinlarning umumiy ko’rinishi va xossalari. [1] §3-4; [4] §4-5. 2 4. Yassi elektromagnit to’lqin tenglamasi. Elektromagnit to’lqin spektri. Yorug’lik hodisalarining elektromagnit tabiati. Yorug’likning vakuumda va muhitdagi tezligi.[1] §5; 2 5. Elektromagnit to’lqin energiyasi. Umov-Poynting vektori. Elektromagnit to’lqin intensivligi. [1] §5-6. 2 6. Yorug’lik bosimi va elektromagnit impulsi. Elektromagnit to’lqinlarning dielektriklarda tarqalishi. Kompleks sindirish ko’rsatkichi.[1] §185-187. 2 7. Elektromagnit to’lqinning superpozitsiyasi (maksimum, minimum shartlari). Turg’un elektromagnit to’lqinlar.[1] §23; [4] §37. 2 8. Elektromagnit to’lqinning ikki muhit chegarasiga qaytishi va sinishi. Yorug’likning to’la ichki qaytishi. Ferma prinsipi. Nurtola optikasi va uning amaliyotdagi o’rni. [1] §135-137; [4] §63-67. 2 9. Yorug’lik dispersiyasi. Normal va anomal dispersiya. Yorug’lik dispersiyasining klassik nazariyasi.[1] §155-156; [4] §84-86. 2 10. Yorug’likning yutilishi. Buger-Lambert-Ber qonuni. Yorug’likning to’da va fazaviy tezliklari. Reley formulasi. [1] §157-158; [4] §89-90. 2 11. Interferensiya. Kogerent to’lqinlar va ularning qo’shilishi. Yo’llar va fazalar farqi. [1] §11-20; [4] §26-27. 2 12. Yorug’lik interferensiyasi: Yung usuli, Frenelning biko’zgu, bilinza va biprizma usuli.[1] §14-16; [4] §27-28. 2 13. Ikki nurli interferometrlar. Jamen va Maykelson interferometrlari. [1] §28-29; [4] §34-35. 2 14. Fabri-Pero interferometri. Interferensiyaning amaliyotga tadbiqi. [1] §30; [4]§36.
2 252
№ Ma’ruzalar mavzulari Dars
soati hajmi
15. Interferension polosalar kengligi. Optik yo’llar farqi. [1] §31; [4] §36. 2 16. O’tgan va qaytgan nurlardan hosil bo’lgan interferensiya (yupqa parda, N’yuton xalqalari, pona).[1] §25-27; [4] §27. 2 17. Gyuygens-Frenel prinsipi. Frenelning zonalar usuli.
Zonaviy plastinkalar. Frenel tipidagi difraksiya. [1] §33-34; [4] §39. 2 18. Dumaloq tirqish va to’siq, to’g’ri chiziqli tirqish va to’siqdagi difraksiya. Fraungofer difraksiyasi. [1] §39-42; [4] §40-45. 2 19. Difraksion panjara va uning asosiy xarakteristikalari.[1]§46-47;[4]§46. 2 20. Dispersiya, ajrata olish qobiliyati. Difraksiya hodisasining amaliyotdagi o’rni.[1] §50-51; [4] §47-49. 2
21. Tabiiy va qutblangan yorug’lik. Bir o’qli va ikki o’qli kristallar. Yorug’likning ikkilanib sinishi. Bryuster burchagi. Polyarizatsion qurilmalar. [1] §101-106; [4] §62; 75-76. 2 22. Elliptik qutblangan yorug’likni olish va uni tekshirish. Sun’iy optik anizotropiya. [1] §109-111; [4] §79-80. 2 23. Deformatsiya natijasida hosil bo’lgan anizotropiya. Kerr effekti. Qutblanish tekisligining aylanishi. Saxarimetr. [1] §150-152, 166-167. 2 24. Jismlarning nur chiqarish va yutish qobiliyati. Absolyut qora jism nurlanishi. [1] §194-195; [4] §112. 2 25. Issiqlik nurlanish qonunlari. Kirxgoff qonuni. [1] §196-197. 2 26. Stefan-Bolsman qonuni, Vinning siljish qonuni, Plank formulasi. [1] §198-201; [4] §115-118. 2 27. Issiqlik nurlanish qonunlarining qo’llanilishi. Optik pirometrlar, yorug’lik manbalari. [1] §201-203. 2 28. Fotolyuminessensiya, fosforesensiya va flyuoresensiya. [1] §215-221. 2 29. Tashqi fotoeffekt uchun Eynshteyn formulasi. Fotoeffekt hodisalarining amalda qo’llanilishi. [1] §175-181. 2 30. Optik bir jinsli bo’lmagan muhitda yorug’likning sochilishi. [1] §159; [4] §98. Yorug’likning muhitlardan molekulyar va kombinatsion sochilishi.[1] §160-162; [4] §100. 2 31. Sochilish nazariyalari. Sochilgan yorug’likning qutblanishi. Sochilishning nozik strukturasi. [1] §161; [4] §98-100. 2 32. Mandelshtam-Brillyuen effekti. Yorug’lik to’lqini uchun Doppler effekti. [1] §183-184; [4] §99. 2 33. Spontan, majburiy va induksiyalangan nurlanish. Lazerlar. Golografiya va uning amalda qo’llanilishi. [1]§222-227, 57-61; [4]§54-55,120-122. 2 34. Zeyeman effekti. Faradey effekti. Shtark effekti. [1] §170-174; [4] §92- 93. Sun’iy anizotropiya. Nurning magnit maydonida ikkilanib sinishi. Kerr magnitooptik effekti. [1] §150-153; [4] §90. 2
68 soat 253
Ma’ruza mashg’ulotlari mul’timedia qurilmalari bilan jihozlangan auditoriyada akademik guruhlar oqimi uchun o’tiladi. 3. Amaliy mashg’ulotlar. 2-jadval. № Amaliy mashg’ulotlar mavzulari Dars soati
hajmi 1. Geometrik optika. Linza.[16] 28.20-28.30. [17] 15.31-15.38. 2 2. Linzalarning optik kuchi va kattalashtirishi. [17] 15.40-2.48. 2 3. Yig’uvchi va sochuvchi linzalarda tasvir yasash.[16]28.31-28.40. [17]15.31-15.38. 2 4. Fotometrik kattaliklar. [17] 15.50-15.58. Yorug’lik kuchi, yoritilganlik. [16] 29.1-29.10. Ravshanlik, yorug’lik oqimi. [17] 15.60-15.68. 2 5. Prizmada yorug’lik nurlarining yo’li. [16] 28.26-28.10. Yorug’lik nurlarining shisha parallel plastinkadan o’tishi.[16] 28.13-19. 2 6. Elektromagnit to’lqinlarning tarqalishi. [17] 14.12-14.20. Yorug’likning sinish va qaytish qonunlari. [17] 15.1-15.10. 2 7. Yorug’likning to’la ichki qaytishi. [17] 15.21-15.28. Frenel tenglamalari. [4] 445-446 b. 2 8. Yorug’likning yutilishi. Yutilish koeffitsiyentining chastotaga va muhitning konsentratsiyasiga bog’liqligi. [4] 447 b. Buger-Lambert-Ber qonunlari. 2 9. Yorug’lik interferensiyasi. Kogerent nurlarning maksimum va minimum shartlari. Yupqa plastinkadagi interfersiya. Yo’llar va fazalar farqi. N’yuton xalqalari. [17] 16.1-16.8. 2 10. Linzalarning egrilik radiusini interferension xalqalar orqali hisoblash. Frenel ko’zgusi va biprizmadagi interferension hodisalar. [16] 30.33- 30.38.
2 11. Interferometrdagi interferension manzaralar yordamida muhitlarning sindirish ko’rsatkichi va konsentratsiyalarini topish. [17] 16.20-16.28. 2 12. Yorug’lik difraksiyasi. Turli tirqish va to’siqlardagi difraksion hodisalar. [17] 16.20-16.28. Difraksion panjara va ularning asosiy xarakteristikalarini hisoblash. [17] 16.36-46. 2 13. Yorug’lik dispersiyasi. Dispersiya qonuniyatlari. Normal va anomal dispersiya. Yorug’likning yutilish chegarasidagi dispersiya hodisalari. [17] 16.47-16.54. 2 14. Yorug’likning qutblanishi. Qutblangan nurlarning turlari va ularni olish. Qutblangan nur intensivligini qutblanish burchagiga bog’liqligi. Malyus qonuni. Bryuster qonuni. [16] 32.1-32.8. 2 15. Yorug’likning qutblagichlardagi yo’li. λ/2 va λ/4 plastinkalar. Qutblanish tekisliklarining aylanishi. [16] 32.15-32.22. 2 16. Issiqlik nurlanishi. Issiqlik nurlanishi qonuniyatlari. Absolyut qora jism nurlanishi. [17] 18.1-8. Plank, Stefan-Bolsman qonunlari. [17] 18.9-16. 2
254
№ Amaliy mashg’ulotlar mavzulari Dars
soati hajmi
17. Fotoeffekt. Ichki va tashqi fotoeffektlar. Chiqish ishi. Eynshteyn formulasi. Fotoelektron ko’paytirgich va fotoelementing asosiy xarakteristikasi. [17]19.1-19.18. 2
Jami 34 soat
Amaliy mashg’ulotlar mul’timedia qurilmalari bilan jihozlangan auditoriyada har bir akademik guruhga alohida o’tiladi. Mashg’ulotlar faol va interfaol usullar yordamida o’tiladi. Ko’rgazmali materiallar va axborotlar mul’timedia qurilmalari yordamida uzatiladi. 4. Laboratoriya mashg’ulotlari. 3-jadval. № Laboratoriya mashg’ulotlari mavzulari Dars soati
hajmi 1. Yig’uvchi va sochuvchi linzalarning fokus masofasini aniqlash. 4 2. Shisha prizmaning sindirish ko’rsatkichini aniqlash. 6 3. Oq yorug’likning dispersiyasi va rekombinatsiyasi bo’yicha Nyuton tajribalari. 4 4. O’tgan va qaytgan oq yorug’likda Nyuton xalqalari. 6 5. Linzaning egrilik radiusini Nyuton xalqalari yordamida aniqlash. 6 6. Maykelson interferometrini lazer optik tayanch plitaga o’rnatish. 6 7. Maykelson interferometridan foydalanib geliy-neonli lazer
yorug’ligining to’lqin uzunligini aniqlash. 6 8. Qo’sh tirqishda va ko’p sonli tirqishda difraksiyani – VideoCom vositasida qayd qilish va hisoblash. 6 9. Difraksion panjara yordamida yorug’lik to’lqin uzunligini aniqlash. 6 10. Qutblanish tekisligini shakar eritmasi bilan burish. 6 11.
“Qora jism” nurlanish intensivligining temperaturaga bog’liqligini o’rganish.
Stefan-Bolsman qonunini tekshirish. 6 12. Qutblangan nurlar. Malyus qonunini o’rganish. 6
Laboratoriya ishlari maxsus qurilmalar bilan jihozlangan zamonaviy laboratoriya xonalarida bajariladi. Izoh: Talabalar semestr davomida 6-8 laboratoriya ishlarini bajarish tavsiya etiladi.
255
4-jadval. № Mustaqil ta’lim mavzulari Dars soati
hajmi 1. Dunyoning rivojlangan mamlakatlaridagi ilmiy-tadqiqot institutlari hamda oliy o’quv yurtlari ilmiy laboratoriyalarida optika va spektroskopiya sohasi bo’yicha internet yangiliklari. 6 2. Monoxromatik to’lqinlar. To’lqinlarni qo’shish. 6
3. Elektromagnit to’lqininlarning umumiy ko’rinishi. 6
4. Turg’un elektromagnit to’lqinlar. 6
5. Bir jinsli izotrop dielektriklarda yorug’lik tezligi. 6
6. Elektromagnit to’lqinning energiya zichligi. Yorug’likning intensivligi. 6
7. Dispersiya nazariyasi. 6
8. Sindrish ko’rsatgichi va yutilishning chastotaga bog’liqligi. 6
9. Yorug’lik tarqalishining xususiyatlari. 6
10. To’la ichki qaytish hodisasi. Bryuster burchagi. 6
11. Kogerentlik tushunchasi. Kogerentlik vaqti va uzunligi. Vaqt bo’yicha va fazoviy kogerentlik. 6
12. Interferension manzara olishning Yung va Frenel usullari. 6
13. Yorug’likning difraksiya manzarasini tahlil qilishda vektor diagrammasining qo’llanishi. 6
6
15. Difrakstion panjaralar va ularning asosiy xarakteristikalari. 6
16. Prizmali va difraksion panjarali spektral qurilmalar. 6
17. /2 va
/4 plastinkalar. Elliptik qutblangan nurlarni hosil qilish. 6
6
19. Absolyut qora jism xususiyati. 4
20. Nurlanish energiyasini haroratga va chastotaga bog’lanishi. 6
21. Infraqizil nurlar va ularning xususiyatlari. 6
22. Lyuminessensiya hodisasi. 6
23. Yorug’likning muhitlarda sochilishi. 6
24. Sochilish spektri intensivligini to’lqin uzunlikka bog’liqligi. 6 25. Molekulyar va kombinatsion sochilishlar. Fluktuatsiyalar. 6 26. Optik kvant generatorining tuzilishi va ishlash prinsipi. 6 27. Optik rezonator. 4 28. Lazer nurlanishining qutblanganligi, monoxromatikligi va spektral tarkibi. 6
Jami 164 soat Talaba mustaqil ishni tayyorlashda muayyan fanning xususiyatlarini hisobga olgan holda quyidagi shakllardan foydalanish tavsiya etiladi: - darslik, o’quv qo’llanmalar va o’quv-uslubiy majmua bo’yicha fan boblari va 256
mavzularini o’rganish; - maxsus adabiyotlar bo’yicha fan bo’limlari yoki mavzulari ustida ishlash; - fan mavzulari bo’yicha referatlar tayyorlash va uning taqdimotini tashkil qilish; - fan mavzulari bo’yicha ma’ruza qilish; - tanlangan mavzu bo’yicha o’zaro savol-javoblar o’tkazish; - amaliy mashg’ulotlarga va uy vazifalarini bajarishga tayyorgarlik.
5-jadval. № Kurs ishi mavzulari Izoh 4-семестр 1. Geometrik optika qonunlari.
2. Yorug’lik dispersiyasi. 3. Tabiatdagi optik hodisalar.
4. Golografiya va uning amaliyotda qo’llanishi. 5. Ko’z optik sistema sifatida.
6. Optik sistemalarning abberatsiyasi. 7. Yorug’likning kombinatsion sochilishi va uning qo’llanishi.
8. Mandelshtam-Brillyuen majburiy sochilishi. 9. Lyuminessensiya hodisasi va uning qo’llanishi.
10. Optikaning rivojlanish tarixi. 11. Tashqi fotoeffekt. Kompton effekti.
12. Harakatlanuvchi muhitlar optikasi. 13. Optikada Dopler effekti va uning qo’llanishi.
14. Izotrop va anizotrop kristallar va ularning qo’llanishi. 15. Lazerlarning yaratilish tarixi. Gaz lazerlari.
16. Zamonaviy interferension qurilmalar. 17. Difraksion panjaralar va ularning qo’llanishi.
18. Yorug’lik tezligi va uni o’lchash usullari. 19. Nur tola optikasi va uning aloqa tizimidagi o’rni.
20. Yorug’lik bosimi va uni amaliyotda qo’llanishi. 21. Optik pirometriya.
22. Fotometrik kattaliklar. 23. Yorug’lik dispersiyasining klassik nazariyasi.
24. Atomlarning nurlanish spektri va uning turlari. 25. Tabiiy yorug’lik manbalari.
26. Qutblangan yorug’lik manbalari. 27. Elektr va magnit maydonida yorug’likning ikkilamchi sinishi.
28. Magnit maydonida qutblanish tekisligining burilishi. 29. Refraksiya hodisasi.
30. Magnit maydonida spektrlarni bo’linishi. Zeyeman effekti. 31. Qaytgan va singan nurlarni qutblanishi. /2 va
/4 plastinkalar.
32. Elliptik qutblangan nurlarni hosil qilish. Sun’iy anizotroplik. 257
Kurs ishi mavzulari Izoh 33. Absolyut qopa jism xususiyatlari.
34. Nurlanish energiyasining temperaturaga va chastotaga bog’lanishi. 35. Infraqizil nurlar va ularning xususiyatlari.
36. Lyuminessensiya hodisasi. 37. Yorug’likning muhitlardan sochilishi.
38. Sochilish spektri intensivligining to’lqin uzunlikka boqliqligi. 39. Molekulyar va kombinatsion sochilishlar.
40. Fluktuatsiyalar. 41. Optik kvant generatorlarining tuzilishi va ishlash prinsiplari.
42. Optik rezonatorlar. 43. Lazer nurlanishining qutblanganligi, monoxromatikligi va spektral tarkibi.
44. O’zbekistonda optika fanining va spektroskopiya sohasining taraqqiyoti. 45. O’zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi ilmiy-tadqiqot institutlari hamda oliy o’quv yurtlari ilmiy laboratoriyalarida optika va spektroskopiya sohasi bo’yicha yangiliklar.
46. Ichki fotoeffekt hodisalarining amalda qo’llanilishi. Fotorezistor va fotoelementlar.
47. Efir muammosi. Maykelson tajribalari. 48. Issiqlik nurlanish qonunlarining qo’llanilishi.
49. Golografiya va uning amaliyotda qo’llanishi. 50. Optik pirometrlar, yorug’lik manbalari.
51. Optik sistemalarning abberatsiyasi.
“Optika” fani bo’yicha kurs ishini tayyorlashda quyidagi vazifalarni hal etish nazarda tutiladi: - fanning dolzarb nazariy masalalari bo’yicha bilimlarni chuqurlashtirish, talaba tomonidan mavzuga oid olingan nazariy bilimlarni ijodiy qo’llash ko’nikmasini hosil qilish; - tanlangan mavzu bo’yicha har xil manbalarni (dissertatsiya, monografiya, davriy nashrlardagi ilmiy maqolalar) o’rganish qobiliyatini shakllantirish hamda takomillashtirish va ularning natijalari asosida tahlil qilish, mustaqil holda materialni ifoda etish, ilmiy xulosa va takliflar qilish; - yozma ko’rinishdagi ma’lumotlarni to’g’ri rasmiylashtirish ko’nikmalarini rivojlantirish va boshqalar.
258
6-jadval.
Ekspress testlar, yozma ishlar, og’zaki so’rov, prezentatsiyalar. Baholash mezonlari 5 «a’lo» baho. Mavzularga tegishli savollarning barchasi asoslangan, ilmiy xatoliklarga yo’l qo’yilmagan holda javoblar berilsa, mavzu materiali mohiyatini to’la tushunib yetgan bo’lsa, ijodiy fikr yuritsa, mavzu materiali bo’yicha mustaqil mushohada qilib bilsa, nazariy bilimlarni amalda qo’llashga misollar keltirib bilsa, mavzu bo’yicha xulosalar va qarorlar qabul qilishda faol bo’lsa, material bo’yicha to’la tasavvurga ega bo’lsa, masalalarni mustaqil fikr chiqarib to’g’ri yechsa, javoblarni izohlab ularning amaljy ahamiyati anglay olsa, masalani yechishga ijodiy yondashsa, o’z fikrini to’la ifodalay olsa. 4 «yaxshi» baho. Savollarning barchasiga to’liq javob bersa, ju’ziy xatoliklarga yo’l qo’ymasa, mavzu materiali mohiyatini to’la tushunib yetgan bo’lsa, ijodiy fikr yurita olsa, nazariy bilimlarni amaliy ahamiyatini anglab yetgan bo’lsa, material bo’yicha tasavvurga ega bo’lsa, yozma ishlarni bajarishda masalalarni yechib ayrim nojuziy xatoliklarga yo’l qo’ygan bo’lsa.
xatolari juziy bo’lsa, material mohiyatini sayoz tushungan bo’lsa, nazariy bilimlarni amaliy ahamiyatini sayoz anglagan bo’lsa, mavzular bo’yicha to’liq tushunchaga ega bo’lmasa, masalani yechish jarayonini tushuntira olsa, yozma ishda berilgan masalalarning yarmidan ko’pini to’g’ri yechsa.
mohiyatini tushunmasa, tasavvuri sayoz bo’lsa, nazariy bilimlarni amaldagi ahamiyatini anglab yetmasa, savollarning ko’pchiligiga javob bera olmasa, masalalarni shartini to’g’ri tushunib ularni yecha olmasa, masalalarni yechimi to’g’risida aniq tasavvurga ega bo’lmasa.
7-jadval. 5 baholik shkala 100 ballik shkala 5 baholik shkala 100 ballik shkala 5 baholik shkala 100 ballik shkala 5,00-4,96 100 4,30-4,26 86 3,60-3,56 72 4,95-4,91 99 4,25-4,21 85 3,55-3,51 71 4,90-4,86 98 4,20-4,16 84 3,50-3,46 70 4,85-4,81 97 4,15-4,11 83 3,45-3,41 69 4,80-4,76 96 4,10-4,06 82 3,40-3,36 68 4,75-4,71 95 4,05-4,01 81 3,35-3,31 67 4,70-4,66 94 4,00-3,96 80 3,30-3,26 66 4,65-4,61 93 3,95-3,91 79 3,25-3,21 65 4,60-4,56 92 3,90-3,86 78 3,20-3,16 64 4,55-4,51 91 3,85-3,81 77 3,15-3,11 63
3,80-3,76 76 3,10-3,06 62 4,45-4,41 89 3,75-3,71 75 3,05-3,01 61 4,40-4,36 88 3,70-3,66 74 3,00
60 4,35-4,31 87 3,65-3,61 73 3,0 dan kam 60 dan kam 259
manbalari. Asosiy adabiyotlar: 1. Ландсберг Г.С. "Оптика" Т 2003. 2. Калитеевский Н.И. "Волновая оптика" М.1971. М. 2006. 3. Каrimov R.,Оtajonov Sh., Eshjanov B.,Buribayev Оptikadan masalalar va laboratoriya ishlari to’plami. Oquv qo’llanma, Тoshkent, 2012. 4. Сивухин Д.В. «Оптика» «Физмат» М. 2005. 5. Qo’yliyev B.Т. “Оptiка” “Fan va texnologiya” Т. 2014. 6. Mazzoldi P., Nigro M., Voci C., Fisica Vol.2, Electromagnetismo-Onde, EdiSES. 7. Mencuccini C., Silvestrine P., Fisica II, Electromagnetismo-Ottica, Liguori. 8. Focardi S., Massa I., Uguzzoni A., Fisica, Generale-Electromagnetismo-Casa, Editrice Ambrosiana. 9. Bertin N.,
Semprini Cesare,
A.Vitale, A.Zoccoli, Lezione di
Electromagnetismo, Esculapio Editore (Progetto Leonardo), Bologna.
1. Mirziyoyev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti lavozimiga kirishish tantanali marosimiga bag’ishlangan Oliy Majlis palatalarining qo’shma majlisdagi nutq. Toshkent, 2016.56-b. 2. Mirziyoyev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo’lishi kerak. Mamlakatimizni 2016 yilda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning asosiy yakunlari va 2017 yilga mo’ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo’nalishlarga bag’ishlangan Vazirlar Maxkamasining kengaytirilgan majlisidagi ma’ruza, 2017 yil 14 yanvar-Toshkent, O’zbekiston, 2017. 104-b. 3. Mirziyoyev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash-yurt taraqqiyoti va xalk farovonligining garovi. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul qilinganligining 24 yilligiga bag’ishlangan tantanali marosimidagi ma’ruza. 2016 yil 7 dekabr. Toshkent, O’zbekiston, 2017. 48-b. 4. Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va oliyjanob xalqimiz bilan birga quramiz. Mazkur kitobdan O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning 2016 yil 1 noyabrdan 24 noyabrga qadar Qorakalpog’iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahri saylovchilari vakillari bilan o’tkazilgan saylovoldi uchrashuvlarida so’zlagan nuqtlari o’rin olgan. Toshkent, O’zbekiston, 2017. 448-b.
5. Отажонов Ш., Эшчанов Б.Х. Оптика. Ўқув-услубий мажмуа, ЎзМУ, 2015. 6. Ф.Х.Тухватуллин, А.Жумабоев, Ш.Ф.Файзуллаев, У.Н.Ташкенбаев, Г.Мурадов. «Оптика», Ўқув қўлланма, Самарқанд. СамДУ, 2004. 7. Под редакции Чертова А.Г. "Задачник по курсу общей физики" М. 1989. 8. Волькенштейн В.С. "Умумий физика курсидан масалалар тўплами" Т. 1969.
260
9. Хабибуллаев П., Назиров Э.Н., Отажонов Ш., Назиров Д. «Физика изоҳли луғати» Ўзбекистон Миллий Энциклопедия нашриёти 2002. 10. Бутиков Е.И. «Оптика» Санкт-Петербург 2003. 11. Сахаров Д.М. «Сборник задач по физике» М.1973. 12. Иродов И.Е. «Задачи по общей физике» М. 2003. 13. Цедрик М.С. «Сборник задач по курсу общей физики» М. 1989. 14. Отажонов Ш. «Молекуляр оптика» Т.1994. 15. Коршунова Л.Н. «Оптические явления». М.2005. 16. Парпиев Қ., Отажонов Ш., Маматисоқов Д., Ортиқов А. «Умумий физикадан практикум» Андижон 2002.
1. http://www.bo.infn.it/herab/people/zoccoli/did.html 2. www.nuu.uz 3. www.ziyonet.uz 4. www.infomag.ru 5. http://journals.aip.org/ 6. http://www.e-library.ru/defaultx.asp 7. http://www.iop.org/EJ/main/-list=current/ 8. www.jstor.org 9. http://www.opticsinfobase.org/ 10. http://spiedigitallibrary.org/ 11. http://onlinelibrary.wiley.com/ 12. http://www.maik.ru/cgi-bin/list.pl?page=optrus
261
262
263
Download 450.01 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|