Buxoro davlat pedagogika instituti O’zbek tili va adabiyoti ta’lim yo’nalishi 1O’A 22im guruh talabasi

Buxoro davlat pedagogika instituti

O’zbek tili va adabiyoti ta’lim yo’nalishi 1O’A 22IM guruh talabasi

Xamroyeva Kamolaning

EKOLOGIYA VA TABIATNI MUHOFAZA QILISH FANIDAN TAYYORLAGAN

T A Q D I M O T I

Mavzu: o’ZBEKISTONDA TABIATNI MUHOFAZA QILISH. ATMOSFERA HAVOSINI IFLOSLANISHINI INSONGA TA’SIRI VA UNDAN MUHOFAZALANISH

• REJA:

1. Tabiatni muhofaza qilishda huquqiy bazaning yaratilishi.

2. Tabiatni muhofaza qilishning tashkiliy asoslari,

3. Davlat tomonidan tabiatni muhofaza qilish borasida qabul qilingan qaror va tadbirlar.

Yashash muhiti deb tabiatning bir —biriga ta’sir qiluvchi tirik mavjudotlar bilan qoplangan qismiga aytiladi.Yashash sharoiti hayot uchun kerakli omillar yig‘indisidan iborat bo‘lib, bularsiz organizmlar yashay olmaydi. Muhit elementlarining turlar moslashish reaksiyasini chaqiruvchi faktorlari ekologik omillar deyiladi. Organizmlarning muhitga moslashuvi adaptatsiya deyiladi (lotincha "adaptatsio" — moslashuv). Moslashuv tiriklikning asosiy xususiyatlaridan biri bo‘lib, mavjudotlarning yashab qolishi va ko‘payishini ta’minlaydi.Sharoitga moslashuv hujayradan tortib har xil ekologik sistema faoliyatigacha bo‘lgan darajada vujudga keladi.

Yashash muhiti deb tabiatning bir —biriga ta’sir qiluvchi tirik mavjudotlar bilan qoplangan qismiga aytiladi.Yashash sharoiti hayot uchun kerakli omillar yig‘indisidan iborat bo‘lib, bularsiz organizmlar yashay olmaydi. Muhit elementlarining turlar moslashish reaksiyasini chaqiruvchi faktorlari ekologik omillar deyiladi. Organizmlarning muhitga moslashuvi adaptatsiya deyiladi (lotincha "adaptatsio" — moslashuv). Moslashuv tiriklikning asosiy xususiyatlaridan biri bo‘lib, mavjudotlarning yashab qolishi va ko‘payishini ta’minlaydi.Sharoitga moslashuv hujayradan tortib har xil ekologik sistema faoliyatigacha bo‘lgan darajada vujudga keladi.

O’zbekistonning bozor munosabatlariga o’tishi tabiatni muhofaza qilish faoliyatini boshqarishda iqtisodiy usullarga murojaat qilish bilan tabiatdan foydalanishga puillik tamoyilni tatbiq qilishga imkon beradi. Iqtisodiy tadbirlarning tatbiq qilinishi ifloslanib borayotgan tabiiy muhitning tozalanishiga, ekologik buxrondan tezroq chiqishga asos yaratadi. Ushbu tamoyilni qo’llash “Tabiatni muhofaza qilish to’g’risida”gi qonunda ham har taraflama asoslangan.

O’zbekistonning bozor munosabatlariga o’tishi tabiatni muhofaza qilish faoliyatini boshqarishda iqtisodiy usullarga murojaat qilish bilan tabiatdan foydalanishga puillik tamoyilni tatbiq qilishga imkon beradi. Iqtisodiy tadbirlarning tatbiq qilinishi ifloslanib borayotgan tabiiy muhitning tozalanishiga, ekologik buxrondan tezroq chiqishga asos yaratadi. Ushbu tamoyilni qo’llash “Tabiatni muhofaza qilish to’g’risida”gi qonunda ham har taraflama asoslangan.

Yorug‘likning ekologik ta’siri quyidagicha:

• fotoperiodizm — kun bilan tunning qonuniyatli almashishi.

2) yorug‘likning intensivligi (lyuksda),
3) To‘g‘ri va sochilgan radiatsiyaning ta’siri.
4) Yorug‘lik energiyasining kimyoviy ta’siri.
Yorug‘likning quyidagi ko‘rsatgichlari ekologik ahamiyatga ega:
1)ta’sirchanlikning uzoqligi, kunning uzunligi
2) tezligi energetik o‘lchamida
3) spektral tarkibi

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!