Buxoro Davlat Universiteti Iqtisodiyot va turizm fakulteti Iqtisodiyot yo`nalishi

Marketing tadqiqotlari — mahsulot va xizmatlarni ayirboshlash va ishlab chiqaruvchining sotish bilan bog‘liq bo‘lgan barcha ma’lumotlari hamda muammolarining maqsadli guruhi tahlili.
Ichki marketing axborot tizimi — firma (kompaniya) ichidagi doimiy harakatdagi mablag‘lar, resurslar, ularning ishlatilishi to‘g‘risida va umuman hisobotlardan iborat.
Marketing axborotlarini to‘plash usullari:
Kabinet axborot to‘plash usuli bilan boshqa maqsadlarda: davlat statistikasi, soliq idoralari, tijorat banklariga oid va boshqa talab etiladigan maxsus hisobotlardan hamda matbuotda e’lon qilingan maqolalar, nashr etilgan adabiyotlardagi va internet orqali berilgan reklama vositalaridagi axborotlar yig‘iladi;
Dala usuli bilan axborot yig‘ishda birlamchi ma’lumotlar to‘g‘ridan to‘g‘ri bozordan, korxonada, maxsus tanlangan joylarda so‘rov, eksperimentlar va kuzatishlar orqali to‘planadi;
Kabinet va dala usuli aralashmasi: kabinet usulida ikkilamchi va mavjud axborotlar yig‘iladi, dala tadqiqotlari orqali esa yangidan ma’lumotlar yig‘iladi. Dala usuli bilan axborotlar, yuqorida aytilganidek, kuzatuv, eksperiment va so‘rov yo‘llari bilan yangidan yig‘iladi.
Kuzatuv — birlamchi axborotlarni doimiy ro‘yxatga olish, ya’ni jarayon, voqea, harakatlar sezish organlari orqali ko‘rib yozib boriladi.
Eksperiment — birlamchi axborotlar sodir bo‘layotgan jarayonlarda tadqiqotchining faol qatnashishi orqali to‘planadigan metod. Eksperiment amaliyot shakli bo‘lib, haqiqiy holatni ifodalashi tufayli marketing qarorlarini asoslashga me’yyor — andoza bo‘ladi, shuning uchun ham ko‘proq ilmiy tadqiqotlar jarayonida o‘tkaziladi.
So‘rov — biror obyektga va undagi jarayonga oid kishilarning fikrmulohazasi, tafakkuri, dunyoqarashini bilish uchun maxsus anketada oldindan tayyorlangan savol-javob (test) shaklida o‘tkaziladi.
Marketing strategiyasida ansoff qoidasi — marketing nazariyasi va amaliyotida muhim o‘rin tutadigan bir konsepsiya. Ma’lumki, marketing strategiyasini ishlab chiqish — korxona (firma, kompaniya) faoliyatiga nisbatan dasturiy-maqsadli yondashuvdir.
Segmentlash strategiyasi — barcha guruhdagi iste’molchilar havola etilgan tovarlar va xizmatlar bilan to‘yinganligi darajasini chuqurlashtirish, eng mayda jihatlarni ham qo‘shganda bozor talabining eng ichkarisini tanlash;
Diversifikatsiya strategiyasi — shunchaki tovarlarni tabaqalashtirish emas, aksincha, mutlaqo yangi va soha firmasi faoliyatining asosiy turlariga bog‘liq bo‘lmagan tadbirkorlik faoliyatining yoyilishini ham qo‘shganda, yangi tovarlarni ishlab chiqarish va ular bilan yangi bozorlarni o‘zlashtirish.
Baynalmilallashtirish strategiyasi — yangi chet el bozorlarni o‘zlashtirish;
Bazaviy marketing strategiyasi — korxona (kompaniya)ning uzoq muddatli rejasi bo‘lib, g‘arb mamlakatlarida unga ko‘pincha «xomaki reja», deb tarif beriladi. Mazkur reja mufassal qayd etilgan strategiya rejalari tashqi muhitda voqealarning kutilmagan burilishlariga uchraydi, shuning uchun bazaviy uzoq muddatli strategiya (maqsadning o‘zi singari) bir marta berilgan va o‘zgarmas bo‘ladi.