Buxoro davlat universiteti xorijiy tillar

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O`RTA MAXSUS
TA`LIM VAZIRLIGI
BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI XORIJIY TILLAR fakultetI
INGLIZ TILSHUNOSLIGI KAFEDRASI


11-12chi-19 guruh talabasi


Barotova Charosxonning
“INGLIZ TILI VA O’ZBEK TILLARIDA GRAMMATIK KATEGORIYA, GRAMMATIK MA’NO VA GRAMMATIK SHAKLNING IFODALANISHI” mavzusidagi
K U R S I S h I


5111400- Xorijiy til va adabiyoti
Ilmiy rahbar: Abdullayeva G


Buxoro – 2022 yil
MUNDARIJA
1. GRAMMATIKA VA UNING TARKIBIY QISMLARI………………………3
2.INGLIZ TILI VA O’ZBEK TILI GRAMMATIK MA’NO VA GRAMMATIK SHAKLI…………………………………………………………………........…...7
3. GRAMMATIK KATEGORIYALAR VA ULARNING IFODALANISH USULLARI………………………………………………………....……….……12
4. GRAMMATIK SHAKLLARNING TURLARI VA GRAMMATIK KATEGORIYALARGA MUNOSOBATI………………………………….……17
XULOSA………………………………………………………………....………26
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI……………………............29

1. Grammatika va uning tarkibiy qismlari.
Grammatikaning tarkibiy qismlari. Grammatika deganda tor ma’noda morfologiya va sintaksis yaxlitligi, keng ma’noda tilning barcha qurilish sathi tushuniladi. Aytilganidek, grammatika tilning so’z o’zgartirish va so’z biriktirish qoidalari haqida bo’lib, bunda so’z o’zgartirish doirasida so’z shakllari, so’z shakllarini hosil qiluvchi grammatik kategoriya va o’zgarishi asosida farqlanuvchi so’zning grammatik guruhi – so’z turkumi hamda bu hodisalarning mahsuli bo’lmish so’z birikmasi va gap bir vujudning ikki tomoni sifatida ajraladi. Bu o’z-o’zidan ularni o’rganuvchi ikki soha – morfologiya va sintaksisni farqlashni ham taqozo qiladi.
Morfologiyaning ob’ekti so’zning o’zgarish bilan bog’liq, ya’ni morfologik strukturasi. So’zning morfologik strukturasi – grammatik morfema, grammatik morfema sistemasi – morfologik kategoriya, so’zning o’zgarish asosidagi sistemasi (masalan, kitob, kitobning, kitobni, kitobga, kitobda, kitobdan kitob leksemasining kelishik kategoriyasi asosidagi o’zgarish sistemasi), so’z shaklning hosil bo’lish yo’l va usuli, vositachi, bu vositalarning turlari.