Buxoro muhadislik texnologiya instituti

3. Analizning quyi chegarasi Cmin - ma`lum sharoitda topilishi mumkin bo’lgan moddaning eng kam miqdori

• 3. Analizning quyi chegarasi Cmin - ma`lum sharoitda topilishi mumkin bo’lgan moddaning eng kam miqdori

4. Aniqlilik - olingan natijalarning haqiqiy qiymatga yaqinligini xarakterlaydigan kattalik. Aniqlilik – sistematik, individual (shaxsning xatosi) va uslubiy xatolarni xarakterlaydi

Analizning potensiometrik usuli

• Bu analiz usuli elektrokimyoviy analiz usullarining asosiylaridan biridir. Bu usul eritmaga tushirilgan elektrodlar (galvanik elementlar) da yuzaga keladigan potensiallar farqi elektr yurituvchi kuchni o’lchash bilan eritmada erigan modda miqdorini (konsentratsiyasini) aniqlashga asoslangan.
• Ma`lumki, ko’pchilik texnologik jarayonlarda foydalaniladigan yoki hosil bo’ladigan eritmalardagi biror modda miqdorini aniqlash uchun shu modda tarkibidagi biror ion miqdori aniqlanadi. Aksariyat hollarda eritmadagi vodorod ioni – H+ miqdori, ba`zi hollarda CI-, Br-, NO3-, CO32-, Na+, K+, Ca2+, Ag+, Pb2+, NH4+.. ionlarning miqdori aniqlanadi. Shu olingan natijalarga asoslanib ishlab chiqarish jarayonlari nazorat qilinadi yoki boshqariladi

Potensiometrik usulning qisqacha nazariy asoslari

• Eritmada erigan modda (ion, ionning aktivligi) miqdori (Sion) bilan elektrodlarda yuzaga keladigan potensial o’rtasida o’zaro to’g’ri bog’lanish mavjud bo’lib, u Nernst formulasi orqali ifodalanadi:

E - elektrodda yuzaga keladigan potensial, V yoki mV.
R - universal gaz doimiysi, 8,314 kJ mol/grad.
T - absolyut harorat , K.
F - Faradey soni, 96500 Kl.
n - ionning zaryadi yoki berilgan (qabul qilingan) elektronlar soni.
E0 - miqdori aniqlanayotgan ionning standart oksidlanish potensiali

Potensiometrik usulda qo’llaniladigan asosiy tushunchalar

• Elektrod – eritma bilan o’zining sirt chegarasida elektronlar yoki ionlar almashinuvi natijasida potensiallar farqi yuzaga keladigan eritma va unga tushirilgan metall plastinkadan iborat elektrokimyoviy sistemadir
• Eng oddiy elektrod - rux sulfat tuzi eritmasiga tushirilgan rux plastinkasidir. Bunda eritmaga tushirilgan rux plastinka "aktiv metall" bo’lgani uchun eriy boshlaydi, ya`ni oksidlanadi
• Natijada plastinka sirtida elektronlar qoladi, eritmaga esa rux ionlar Zn2++ o’tadi. Plastinka sirti manfiy zaryadlanadi, plastinkaning sirtiga tegib turgan eritma musbat zaryadlanadi, ya`ni eritma bilan plastinka (o’rtasida) sirt chegarasida qo’sh elektr qavat hosil bo’ladi. Qo’sh elektr qavatda potensiallar farqi yuzaga keladi va bu elektrod potensiali deb aytiladi