Buxoro muhandilik-texnologiya instituti yuldasheva saida nem atovna sanoat korxonalarida

M asalan, о 'rash m ashinasi operatori (klassifikatordagi tartib raqami: 3088) 
kasbi uchun ta rif razryadi 4 ga teng.
Kasb va lavozim ning razryadi nima?
K asb yoki lavozim ning razryadi unga haq to ‘lanish darajasidan kelib chiqib, 
k asblam i quyi haq to ‘lanadiganidan yuqori haq to ia n a d ig a n ig a qarab m os ravishda
1 dan 22-razryadgacha b o 'lg a n guruhlar b o 'lib , yuqoriroq razryaddagi kasblar va 
lavozim lam ing m aoshi ham yuqori b o 'lad i.
M asalan, 5 razryaddagi kasb yoki lavozim ga 3-razryaddagi lavozim dagiga 
nisbatan k o 'p ro q m ehnat haqi to'lanadi.
T a r if koeffitsientlari nima?
T a rif koeffitsienti tegishli razryaddagi kasb yoki lavozim ga to'lanadigan 
m ehnat haqining eng kam oylik ish haqiga nisbatini bildiradi.
M asalan, 15-razryaddagi kasb yoki lavozim ning koeffitsienti 7,292 ekan. 
D em ak, bu kasb yoki lavozim ga eng kam oylik ish haqining 7,292 baravari 
m iqdorida haq to 'lan ish i kerak.
T a rif setkasiga qarab lavozim m aoshi qanday hisoblanadi?
T a rif setkasidagi tegishli razryaddagi kasb yoki lavozim uchun lavozim
m aoshi shu razryad uchun belgilangan ta rif koeffitsientini am aldagi belgilangan 
eng kam oylik ish haqiga m iqdoriga k o 'p ay tirish orqali hisoblanadi.
M asalan, reaktiv suv tayyorlovchi (klassifikatordagi raqam i 3873) kasbi 2- 
razryadga kiruvchi kasb hisoblanishi kasblar klassifikatoridan m a ’lum. Y agona 
tarif.setkasida 2-razryadning ta rif koeffitsienti 2,725 qilib belgilangan. Y uqoridagi 
qoidaga asosan, ushbu kasb uchun oylik ish haqini hisoblash uchun ushbu 
koeffitsientni am aldagi eng kam oylik ish haqi sum m asiga ko'paytiram iz. 
M am lakatim izda, ms: 2016 yil 1 oktyabridan eng kam oylik ish haqi m iqdori 
149 775 so 'm qilib belgilanganligini inobatga olgan holda, (har yili eng kam oylik 
ish haqi m iqdori oshib boradi) yuqoridagi kasb uchun oylik ish haqi m iqdori 
2,725*149 775=408 136,9 so 'm ekanligini aniqlash mum kin.
U shbu uslubiyatdan kelib chiqqan holda M ehnat kodeksida belgilangan 
m ehnat haqining eng kam m iqdorini ham aniqlash m um kin. U nga k o 'ra, M uayyan 
davr uchun belgilangan m ehnat norm asini va m ehnat vazifalarini to 'liq bajargan 
xodim ning oylik m ehnat haqi qonun hujjatlarida M ehnatga haq to 'la sh yagona ta rif 
setkasining birinchi razryadi b o 'y ic h a belgilangan m iqdordan oz b o 'lish i m um kin
257

---

em as edi. Y agona ta rif setkasining 1-razryadiga mos keluvchi ta rif koeffitsienti 
2,476 ekanligini va m am lakatim izda am aldagi eng kam oylik ish haqi 149 775 
so ‘m ekanligini hisobga olgan holda m ehnat haqining eng kam m iqdori 
2,476*149 775=370 842,9 so ‘m ekanligini aniqlash mum kin.
T a rif stavkalari tegishli razryadga ega b o ’lgan ishchining m ehnatiga 
to ’lanadigan haq m iqdom i belgilab b e r a d i.
M ehnat qilish sharoiti ogir va zararli b o ’lgan ishchilarga ta rif stavkalariga 
q o ’shim cha haqlar belgilanadi. T a rif stavkalariga q o ’shim cha haqlar shaklidagi 
haq (razryadlar b o ’yicha farqlantirilgan) professional m ahorat uchun belgilanadi.