Buyrıqlar sistema arxitekturasınıń qásiyetleri Joba

2. Buyrıqlar túrleri hám formatları

Buyrıq formatı (instruction format ) yamasa Buyrıq kodı (instruction code) - bul kompyuter yadında saqlanǵan maǵlıwmat ústinde málim ámellerdi orınlaw ushın paydalaniletuǵın bıytlar toparı bolıp tabıladı.

Buyrıq - mikroprosessorni ishinde ekilik sanaq sistemasında joybarlanadı. Mikroprosessorni qollap qiuvvatlaydigan barlıq buyrıqlar gruppau buyrıqlar kompleksi dep ataladı. Buyrıq x8, x16, x32, x64, x86 -bitga tiykarlanǵan buyrıq OpCode yamasa operand yamasa buyrıq baytı dep ataladı.
Buyrıq - ámel kodı, bul ámelde qatnasıp atırǵan operanda yamasa operandalar qay jerden alınıwı hám nátiyje qay jerge jazılıwı kerekligi haqqındaǵı informaciyalardan ibarat boladı.
Buyrıqlarda ámel kodı - mudamı boladı, biraq adresler bolsa buyrıqlarda bolmawi de múmkin. Bunday buyrıqlar adressiz buyrıqlar dep ataladı. Qalǵan qıylı buyrıqlarda bolsa bir, eki yamasa úshewge shekem adresler qatnasıwı múmkin.

Buyrıqlar formatlarınıń tórtew xili:
a) adressiz buyrıq ; b) bir adresli buyrıq ;
c) eki adresli buyrıq ; d) úsh adresli buyrıq.
Mısal : MOvE R1, 4 - bir adresli buyrıq ; ADD R1, R2 - eki adresli buyrıq.
Buyrıqlardıń túrleri:
1. Maǵlıwmatlardı kóshirip jazıw buyrıqları - LOAD, STORE, MOvE.
2. Eki operandalar ústinde ámeller orınlaw buyrıqları - ADD, SUB, AND, OR.
3. Bir operanda ústinde ámeller orınlaw buyrıqları - INC, DEC, NOT, RL.
4. Salıstırıwlaw hám shártli ótiw buyrıqları - CMP.
5. Programma osti dasturlarini shaqırıw buyrıqları - CALL.
3. Operandalarni adreslew túrleri hám usılları, buyrıqlar aǵımın basqarıw.

Esaplaw ámeli bir yamasa bir neshe operandlarni óz ishine alıwı múmkin, mısalı, operandlarni kirisiw hám shıǵarıw ámelleri. Operandlar yadta yamasa virtual yadta, processordıń registorida, operativ yad, I/O qurılmalarında saqlanadı. Operativ yad degende, sózler dizimi yamasa ob'ektler qatarları waqıt ótiwi menen ustap turılıwı múmkin bolǵan eskertiwshi qurallar kompleksi tuwrısındaǵı maǵlıwmatlar túsiniledi.

Assosiy yad - adres kórinisindegi silteme arqalı usınıs etiledi.
Prosessorni registri - eger prosessorda qandayda birde bos registr ámeldegi bolsa, oǵan tikkeley murojat etiwi múmkin. Yamasa birden kóp registrlari bolsa, hár birine ayriqsha nomer beriledi.
I/O - buyrıq I/O modulına belgilengen bolıwı kerek.

Keyingi buyrıq (next instruction reference) - bul ámel arqalı prosessorga náwbettegi ámeldi júklep alıw boyınsha buyrıq beriledi. Kóbinese bul ámeldi júklep alıwdan aldın ámeldegi buyrıq orınlanıwı kerek boladı.

Kóplegen buyrıqlar jaylasqan orınların kórsetiliwi kerek bolǵan operandalar menen isleydi. Operandaning jaylasqan ornın kórsetiw adreslew dep ataladı. Adreslewdiń tómendegi xillari yamasa rejimleri ámeldegi:
1. Tikkeley adreslew rejimi.
2. Tuwrıdan-tuwrı adreslew rejimi.
3. Registrlar járdeminde adreslew rejimi.
4. Registrlar járdeminde tikkeley bolmaǵan adreslew rejimi.
5. Indeksli adreslew rejimi.
6. Salıstırmalı indeksli adreslew rejimi.
7. Stekli adreslew rejimi.
Programmanı islewi dawamında odaǵı buyrıqlardıń atqarılıw ketma- ketligi - basqarıw aǵımı dep ataladı. Ótiwler hám programma astı programmaların shaqırıwlar bolmasa, buyrıqlar yaddıń izbe-iz yacheykalaridan shaqırıp alınıp atqarıladı.

Juwmaq
Juwmaq etip aytqanda EHMlarda buyrıqlar málim bir programmalardıń ketma ket orınlanıwı nátiyjesinde ámelge asıriladı. Buyrıqlardı orınlanıwında olardıń tuzulishi hám mánzillew uzullari bul lekciyada kórip shıǵıldı. Bunnan tısqarı operandlarning da farmatlari haqqında maǵlıwmat berip ótildi.