«Buyuk ipak yo’li»ning Markaziy Osiyoda iqtisodiy munosabatlar rivojlanishidagi o’rni

Shimoliy yo’l Turfon orqali Tarim vohasiga va bu yerdan Qashqar orqali Dovon (Farg’ona vodiysi) ga borgan. U yerdan So’g’dning markazi Samarqand va Marg’iyona (Marv) ga yo’nalgan. Ipak yo’li Farg’ona vodiysida yana juft tarmoqqa bo’lingan. Janubiy qismi O’zgandan O’sh, Quva, Marg’ilon, Qo’qon orqali Xo’jand, Samarqand, Buxoro sari uzaygan. Keyingisi Axsi (Andijon) va Qamchiq dovonidan o’tib, Iloq vohasi hamda Toshkent tarafga engan. Demak, qamchiq tarixiy yo’lning uzviy bo’lagi hisoblangan. Bu yo’l Sharq va G’arbni turli jabhalarda bog’lovchi yo’ldir (savdo-sotiq, diplomatiya, madaniyat va boshqalar).

• 
  Shimoliy yo’l Turfon orqali Tarim vohasiga va bu yerdan Qashqar orqali Dovon (Farg’ona vodiysi) ga borgan. U yerdan So’g’dning markazi Samarqand va Marg’iyona (Marv) ga yo’nalgan. Ipak yo’li Farg’ona vodiysida yana juft tarmoqqa bo’lingan. Janubiy qismi O’zgandan O’sh, Quva, Marg’ilon, Qo’qon orqali Xo’jand, Samarqand, Buxoro sari uzaygan. Keyingisi Axsi (Andijon) va Qamchiq dovonidan o’tib, Iloq vohasi hamda Toshkent tarafga engan. Demak, qamchiq tarixiy yo’lning uzviy bo’lagi hisoblangan. Bu yo’l Sharq va G’arbni turli jabhalarda bog’lovchi yo’ldir (savdo-sotiq, diplomatiya, madaniyat va boshqalar).
  

  BUYUK IPAK YO`LINING BUGUNGI YO`LI.

  • 
    Shu karvon yo’li orqali Xitoydan ipak, Xitoyga esa har xil gazlamalar, gilamlar va oyna, metall, zeb-ziynat buyumlari, qimmatbaho tosh va dorivorlar keltirilgan.
    
  • 
    XV-XVI asrlardan bu yo’lning ahamiyati ancha pasaydi, ammo Markaziy Osiyo respublikalarining siyosiy mustaqillikka erishuvi tufayli, bu yo’lni yanada jonlantirishga katta ehtiyoj tug’ildi.
    

    2. BUYUK IPAK YO`LINING MARKAZIY OSIYODA O`RNI.

  • 
    Xitoy Quruqlik orqali, Qirg’iziston, O’zbekiston, Turkmaniston, Kaspiy dengizi orqali esa Ozarbayjon, Qora dengiz orqali Yevropa (Parij, Rotterdam)ga yetkazuvchi yo’l loyihasi ishlab chiqildi va amalga oshirilmoqda.
    

    Endi esa, moziyga qaytib, e‘tiborni O’rta Osiyoning Buyuk ipak yo’li o’rni va eksport potensialiga qaratsak. Markaziy Osiyoga, xususan, hozirgi O’zbekiston hududiga qiziqish avvaldan ma‘lum va bu har tomonlama (siyosiy, iqtisodiy jihatdan) ahamiyatli bo’lgan. Tarixiy va hozirgi ma‘lumotlarga ko’ra bu hudud yer, suv, iqlim, tabiati, geografik o’rni, qazilma boyliklari, hayvonot dunyosi jihatidan ajralib turgan. Aholining mehnatsevarligi, mirishkorligi, bunyodkorligi, kasb- hunarga mehr qo’yganligi va ijodkorligi muhim ahamiyat kasb etgan.

  • 
    Endi esa, moziyga qaytib, e‘tiborni O’rta Osiyoning Buyuk ipak yo’li o’rni va eksport potensialiga qaratsak. Markaziy Osiyoga, xususan, hozirgi O’zbekiston hududiga qiziqish avvaldan ma‘lum va bu har tomonlama (siyosiy, iqtisodiy jihatdan) ahamiyatli bo’lgan. Tarixiy va hozirgi ma‘lumotlarga ko’ra bu hudud yer, suv, iqlim, tabiati, geografik o’rni, qazilma boyliklari, hayvonot dunyosi jihatidan ajralib turgan. Aholining mehnatsevarligi, mirishkorligi, bunyodkorligi, kasb- hunarga mehr qo’yganligi va ijodkorligi muhim ahamiyat kasb etgan.