Byudjetdan tashqari fondlarning mohiyati. - Byudjetdan tashqari fondlar (BTF) — bu davlat moliyalari pog`onalaridan (buyumlaridan) biridir.
- BTF ga ijro etuvchi hokimiyat egalik qiladi. Ular qonunchilik organlari tomonidan o’bevosita nazoratda bo’lishadi. Byudjet defistiti BTF yaratish zaruriyatini paydo qiladi.
BTF — bu ba’zi ommaviy ehtiyojlarni moliyalash uchun va tezkor mustaqillik asosida kompleks xarajatlar uchun davlat jalb etiladigan moliyaviy resurslarni qayta taqsimlash va ishlatish shaklidir. - BTF — bu ba’zi ommaviy ehtiyojlarni moliyalash uchun va tezkor mustaqillik asosida kompleks xarajatlar uchun davlat jalb etiladigan moliyaviy resurslarni qayta taqsimlash va ishlatish shaklidir.
- g`arb mamlakatlarida bu kabi fondlar soni 30 dan 80 oralig`ida tebranib turadi. maqsadli yo’nalishlariga qarab BTF iqtisodiy ijtimoiy turlarga ajratilsa, boshqaruv darajasiga (pog`onasi) bog`liq holda davlat yoki hududiy qismlarga ajratiladi.
BTF yordamida quyidagi ishlarni amalga oshirish mumkin: - Mahalliy korxonalarning ishlab chiqarish jarayoniga, moliyalash, kreditlash va subsidiyalash orqali ta’sir ko’rsatish.
- Maxsus aniqlangan manbalar va atrof muhitni ifloslantirgani uchun jarimalar hisobiga atrof muhitni asrash tadbirlarini ta’minlashni moliyalashtirish.
- To’lovlar, nafaqalar to’lash, subsidiyalash va butun ijtimoiy infrastrukturani moliyalash orqali aholiga ijtimoiy xizmatlar ko’rsatish.
- qarzlar berish, bu erda chet davlatlarni ham qo’shgan holda, chet ellik hamkorlar bilan ishlash.
BTF moliyalashni tashkil etish davlatning markaziy, respublika va maxalliy hokimiyati nazoratida bo’ladi. Ularni shakllantirish va ishlatish tegishli qonunlar bilan belgilanadi. - BTF moliyalashni tashkil etish davlatning markaziy, respublika va maxalliy hokimiyati nazoratida bo’ladi. Ularni shakllantirish va ishlatish tegishli qonunlar bilan belgilanadi.
- BTF ularni mo’ljalidan kelib chiqqan maqsadlarga ishlatiladi. Ular moliyaviy bozor qatnashchilari va investorlar sifatida qatnashishi mumkin. BTF o’z faoliyatining asosiy yo’nalishi bo’yicha soliqlar, davlat va bojxona to’lovlaridan ozod qilinadi.
Ijtimoiy sug`urta fondi - Davlat sug`urta fondi — hududiy va sohaviy yo’nalishlar bo’yicha taqsimlanadigan, umumdavlat miqyosidagi pul mablag`larining markazlashgan fondi hisoblanadi. U tadbirkorlik faoliyati bilan shug`ullanayotgan turli mulkchilik shaklidagi korxona va tashkilotlar mablag`larining qatnashishi sharti bilan sug`urta usulida tashkil etiladi.
Fondni tashkil etish manbalari quyidagilardir - Fondni tashkil etish manbalari quyidagilardir:
- Korxona va tashkilotlarning sug`urta to’lovlari, davlat byudjet mablag`lari, dam olish uylari va sanatoriyalarga putyovkalardan tushadigan mablag`lar, ijtimoiy sug`urta chiziqlari bo’yicha to’lovlar, boshqa daromadlar. Korxonalar sug`urta badallari miqdori o’rnatilgan foizning ishchi va xodimlar ish haqi fondiga nisbati orqali aniqlanadi. Sug`urta badallari rag`batlantirishning ko’plab ko’rinishlaridan to’lanadi, bularga, ishchilar uchun asosiy ish haqi to’lovlar: dam olish kunida va bayram kunlardagi mehnat uchun to’lovlar kiradi. Ijtimoiy sug`urtadan badallar asosiy ishlab chiqarish xarajatlariga qo’shiladi (etmagan mablag`lar davlat byudjetidan to’lanadi).
Nafaqa fondi - Nafaqa fondi (NF) — bu mablag`lar davlat byudjeti tarkibiga kiritiladigan, mustaqil moliya bank tizimiga ega bo’lgan nafaqa ta’minoti fondining davlat boshqaruv organidir.
- NF asosiy vazifalari:
- — nafaqa va bolalar uchun to’lovlarni to’lash uchun mablag`larni maqsadli yig`ish va akkumulyastiyalash hamda ularni moliyalashni tashkil etish;
- - tijorat faoliyatini o’z-o’zini moliyalash tamoyili asosida fondning, mablag`larini qayta ishlatishni kengaytirish;
NF mablag`lari uning byudjetida yig`iladi va shakllanishning quyidagi manbalariga ega: - Mulkchilik shaklidan qat’i nazar korxonalar, tashkilotlar, muassasalar va jamoa tashkilotlari, ya’ni ish beruvchilarning sug`urta badallari;
- Individual faoliyat yurituvchi fuqarolardan sug`urta badallari;
- Fuqarolarning majburiy sug`urta badallari;
- Aholining bandlik davlat fondi orqali ishsizlarga uzoq muddatli nafaqa ta’minlash bilan bog`liq bo’lgan mablag`larni nafaqa fondi orqali qoplash;
- Tijorat moliyaviy — kredit operastiyalaridan daromad.
Aholi bandligi davlat fondi - Mulkchilik shaklidan qat’i nazar barcha ish beruvchilarning majburiy ajratmalari;
- Ishchilarning ish haqidan olinadigan soliqlarning umumiy summasidan tashqari majburiy sug`urta badallari;
- Respublika mahalliy byudjet mablag`lari.
Do'stlaringiz bilan baham: |
