C++ dasturlash tili Mavzu: Dasturlash tillari haqida umumiy ma’lumotlar

Nisbat amallari. Nisbat amallari qiymatlari 1 ga teng agar nisbat bajarilsa va aksincha 0 ga tengdir. Nisbat amallari arifmetik tipdagi operandlarga yoki ko’rsatkichlarga qo’llaniladi.
Misollar:
1!=0 qiymati 1 ga teng;
1==0 qiymati 0 ga teng;
3>=3 qiymati 1 ga teng;
3>3 qiymati 0 ga teng;
2<=2 qiymati 1 ga teng;
2<2 qiymati 0 ga teng;
Katta >, kichik <, katta eki teng >=, kichik eki teng <= amallarining ustivorligi bir hildir.
Teng == va teng emas != amallarining ustivorligi uzaro teng va qolgan amallardan pastdir.
Funksiya Aniqlanishi Misol
ceil(x) x ni x dan katta yoki unga teng b-n ceil(12.6) = 13.0
eng kichik butun songacha yahlitlaydi ceil(-2.4) = -2.0
cos(x) x ning trigonometrik kosinusi (x radianda) cos(0.0) = 1.0
exp(x) e ning x chi darajasi (eskponetsial f-ya) exp(1.0)= 2.71828
exp(2.0) = 7.38906
fabs(x) x ning absolut qiymati x>0 => abs(x) = x
x=0 => abs(x) = 0.0
x<0 => abs(x) = -x
floor(x) x ni x dan kichik bo'lgan eng katta floor(4.8) = 4.0
butun songacha yahlitlaydi floor(-15.9) = -16.0
fmod(x,y) x/y ning qoldig'ini kasr son tipida beradi fmod(7.3,1.7) = 0.5
log(x) x ning natural lagorifmi (e asosiga ko'ra) log(2.718282) = 1.0
log10(x) x ning 10 asosiga ko'ra lagorifmi log10(1000.0) = 3.0
pow(x,y) x ning y chi darajasini beradi pow(3,4) = 81.0
pow(16,0.25) = 2
sin(x) x ning trigonometrik sinusi (x radianda) sin(0.0) = 0.0
sqrt(x) x ning kvadrat ildizi sqrt(625.0) = 25.0
tan(x) x ning trigonometrik tangensi (x radianda) tan(0.0) = 0
Qiymat berish operatorlari
Bu qismda keyingi bo'limlarda kerak bo'ladigan tushuncha-larni berib o'tamiz.C++ da hisoblashni va undan keyin javobni o'zgaruvchiga beruvchi bir necha operator mavjuddir. Misol uchun:
k = k * 4; ni
k *= 4;
deb yozsak bo'ladi. 
Bunda *= operatorining chap argumenti o'ng argumentga qo'shiladi va javob chap argumentda saqlanadi. Biz har bir operatorni ushbu qisqartirilgan ko'rinishda
yoza olamiz (+=, -=, /=, *= %=). Ikkala qism birga yoziladi. Qisqartirilgan operatorlar tezroq yoziladi, tezroq kompilyatsiya qilinadi va ba'zi bir hollarda tezroq ishlaydigan mashina kodi tuziladi.
1 ga oshirish va kamaytirish operatorlari (increment and decrement) C++ da bir argument oluvchi inkrenet (++) va dekrement (--) operatorlari mavjuddir. Bo’lar ikki ko'rinishda ishlatilinadi, biri o'zgaruvchidan oldin (++f - preinkrement, --d - predekrement), boshqasi o'zgaruvchidan keyin (s++ - postinkrement, s-- - postdekrement) ishlatilgan holi. Bo’larning bir-biridan farqini aytin o'taylik. Postinkrementda o'zgaruvchining qiymati ushbu o'zgaruvchi qatnashgan ifodada shlatilinadi va undan keyin qiymati birga oshiriladi. Preinkrementda esa o'zgaruvchining qiymati birga oshiriladi, va bu yangi qiymat ifodada qo'llaniladi. Predekrement va postdekrement ham aynan shunday ishlaydi lekin qiymat birga kamaytiriladi. Bu operatorlar faqatgina o'zgaruvchining qiymatini birga oshirish/kamaytirish uchun ham ishlatilinishi mumkin, yani boshqa ifoda ichida qo'llanilmasdan. Bu holda pre va post formalarining farqi yo'q.
Masalan: