C. J. Omarova,G. B. Sidrasulieva t. S. Bawatdinov «ximiya»

 
 
 
№ 6- Laboratoriyaliq jumis
 
Tema:Ximiyaliq reaksiya tezligi. Tezlikke ta’sir etiwshi faktorlar 
Jumistin’ maqseti:Ximiyaliq reaktsiya tezliginin’ 
kontsentratsiyasi ha’m temperaturag’a baylanislig’in u’yreniw 
A’sbap ha’m reaktivler: Probirkalar, sekundomer, termometr, 
shiyshe tayaqsha, 10 ml ko’lemli silindrler, spirt lampasi, qisqish, 
Na
2
S
2
O
3
tin’ 0,3 n eritpesi, H
2
SO
4 
eritpesi (1: 200), Al metali 
untag’i, J
2
kristallari, H
2
O
2
tin’ 3% li eritpesi, MnO
2
, HCl tin’ 10% li 
eritpesi, marmar ha’m por untaqlari, FeCl
3 
tin’ 0,02n ha’m to`ying’an 
eritpeleri, NH
4
CNS tin’ 0,02 tin’ ha’m to`yingan eritpeleri, kraxmal 
kleysteri, yodli suw, NH
4
Cl kristallari. 
1-ta’jribe. Reaksiya tezliginin’ reaksiyag’a kirisiwshi 
zatlar konsentratsiyasina baylanisliligi. 
Jumistin’ barisi: Natriy tiosulfat penen sulfat kislota 
ortasindag’i reaksiya to’mendegishe ten’leme menen ko’rsetiledi: 
Na
2
S
2
O
3
+ H
2
SO
4 
= Na
2
SO
4
+ SO
2

+ H
2
O + S


---

Alti probirka alip, olardi probirkalar shtativine u’shewden qilip 
ayriqsha-ayriqsha qoyin’. Birinshi u’sh probirkanin’ har birine 
H
2
SO
4
tin’ suyultirilg’an (1:200) eritpesinen 3 ml den quyin’. 
Ekinshi uchta probirkalardan birinshisine 3 ml Na
2
S
2
O
3
eritpesi ha’m 
6 ml distillengen suw, ekinshisine 6 ml Na
2
S
2
O
3 
eritpesi ha’m 3 ml 
suw ha’mde u’shinshisine bolsa 9 ml Na
2
S
2
O
3 
eritpesinen quyin’. 
H
2
SO
4
ha’m Na
2
S
2
O
3
eritpelerin o`lshewde ayriqsha-ayriqsha 
o`lshew silindrlerinen paydalanin’. H
2
SO
4 
ha’m Na
2
S
2
O
3
eritpeleri 
quyilg’an probirkalardi probirkalar shtativine jup-jup halatta 
jaylastirin’. 
Birinshi juplik probirkalardag’i H
2
SO
4 
ha’m Na
2
S
2
O
3
eritpelerin bir-birine aralastirin’, shayqatin’ ha’m waqtin belgilen’. 
Eritpeler aralastirilgannan ilaylaniw payda bolgansha o`tken waqitti 
sekundomer arqali aniqlan’. Usi ta’rizde qalg’an jupliq 
probirkalardag’i H
2
SO
4 
ha’m Na
2
S
2
O
3
eritpeleri ortasindag’i 
ta’jribelerdi atqarin’. 
Ta’jribe na’tijelerin to’mendegi tablitsaga jazin’: 
Pro- 
birkalar 
nomeri 
Ko’lemi (ml esabinda) 
Na
2
S
2
O
3
tin’
sha’rtli 
konsen-
tratsiyasi 
Waqit, 

, sek. 
Reaksiya- 
nin’ salistirma 
tezligi
V = 100/ 

Na
2
S
2
O
3
eritpesi 
H
2
O 
H
2
SO
4
erit-pesi 
1. 
3 
6 
3 
1 
2. 
6 
3 
3 
2 
3. 
9 
0 
3 
3 
Na
2
S
2
O
3
tin’ salistirma konsentratsiyasin absisalar og’inda, 
reaksiyanin’ salistirma tezligin bolsa ordinatalar og’inda aks ettirgen 
halda, reaksiya tezliginin’ reaksiyaga kirisiwshi zatlar 
konsentratsiyasina baylanisli grafigin sizin’ ha’m tiyisli juwmaq 
yazin’.