Central asian academic journal of scientific research

92 
UZBEKISTAN |
www.caajsr.uz
 
 
Alloh taolo qilayotgan ishlaringizdan xabardordir”, - deyilgan [2, 17]. U oʻgʻlini 
boshlangʻich maktabidan soʻng ilmli, olijanob va fazilatli inson boʻlishi uchun Imom 
Xatib maktabida oʻqitishni xohlaydi. Bunga o‘g‘lining otasi va ustozi tomonidan bir 
qancha qarshiliklar boʻlsa-da, u bu masalada oʻzining jiddiy niyatida turib, oʻz 
maqsadiga yetadi. Chunki u farzandlar uchun o‘z otasidan ham ko‘proq qayg‘urar edi. 
Bir kuni hatto o‘z farzandi Odila ovqat to‘kib yuborgan vaqtda uni jahl ustida urib 
yuborgan Odilbekni Fotima o‘z so‘zlari bilan uyaltiradi: 
“ – Nega bolani urdingiz? Bola shunday boʻlmaydimi, axir bu goʻdak-ku. Men ursam, 
siz qaytarish oʻrniga teskarisi boʻlyapti, bundan keyin siz oʻgay ota boʻlasiz, men oʻz 
onasi...
– Fotimaxon, kimga qiyin – sizga qiyin boʻladi-ku. Uni artib yuvadigan siz emasmi?
– Albatta, men. Ammo menga emas, bolalarga achining. Yer yuzida bularga 
achinadigan birgina siz va men. Buni yolgʻiz tashlab qoʻyasizmi? Bunga Alloh rozi 
boʻladimi? Modomiki, kirlarni men yuvar ekanman, sabrim tugaguncha siz ham sabr 
qilasiz. Yaxshi boʻlib ketadi. Tarbiyamizga Alloh yordam beradi. Men bunga 
ishonaman” [4, 69]. Shu soʻzlardan soʻng Odilbek oʻz qilgan ishidan juda uyaladi va 
oʻzi uchun kerakli xulosalarni chiqaradi. Axir Fotima ularning onasi, qanday qilib 
tarbiya qilishni u yaxshi biladi. Abdulla Avloniy tarbiya borasida quyidagi soʻzlarni 
aytib oʻtgan: “Bolaning salomati va saodati uchun yaxshi tarbiya qilmak, tanini pok 
tutmak, yosh vaqtidan maslakini tuzatmak, yaxshi xulqlarni oʻrgatmak, yomon 
xulqlardan saqlab oʻsdurmakdir” [1, 43]. Fotimaning farzandlari uchun tutgan yoʻli, 
bergan tarbiyasi maqtashga arzigulik, farzandlari uchun eng maʼqul yoʻlni tanlab, ularni 
eng fazilatli inson boʻlishida ulkan hissasini qoʻshadi. Fotima bu orada o‘zi ham bir 
farzandli bo‘lib, uchta farzandning onasi bo‘ladi. Ammo u uchala farzandga ham birdek 
adolatli munosabatda bo‘ladi va vijdonan ularga o‘zining bor mehrini beradi. Chetdan 
qaragan inson ham bu farzandning ikkisi o‘gay, birigina o‘zining haqiqiy farzandi 
ekanini anglashi mushkul edi. Yana bir voqea misolida Fotimaning sabrli ona ekaniga 
yana bir karra ishonch hosil qilsa arziydi. Kunlarning birida |Fotimaning o‘z qizi, bir 
necha oylik chaqaloq Samihaga katta qizi Odila qarab turardi. Yig‘lab qolgan go‘dakka 
Odila o‘zi yeb o‘tirgan no‘xatni beradi va shu zahoti no‘xat go‘dakning tomog‘iga 
tiqilib qoladi va o‘limiga oz qolganda Fotima o‘zini qo‘yarga joy topolmay qoladi. Jahl 
ustida Odilaga bir tarsaki tushirmoqchi bo‘ladi, ammo shu paytning o‘zidayoq bu 
niyatidan qaytadi, Allohga yolvoradi: “Yo Rabbim, ko‘ngli yarim yetimlar haqi, 
bag‘rimdagi ikki yetim bolam haqqi zurriyodimni qutqar. Kichik yoshda yetim va 
o‘ksik qolgan Habibing haqqi. Yetimlar boshini silagan, ularni o‘z qaramog‘iga olgan 
va mehr ko‘rsatgan insonlar haqi…” [4, 72]. Oradan ma’lum vaqt o’tadi va go‘dakning 
ahvoli yaxshilanadi. Bu vaziyatda Fotimaning sabri va aqli rasoligi tahsinga sazovordir. 
Axir bu vaziyatda har qanday inson o‘zini tuta olishi va bunday munosabat qila olishi 

---

CENTRAL ASIAN ACADEMIC JOURNAL 
OF SCIENTIFIC RESEARCH 
ISSN: 2181-2489 
VOLUME 2 ǀ ISSUE 1 ǀ 2022