Chaka savdoga buxgalteriya hisobi sifatli xizmat ko'rsatish, boshqarish, tovar ishlab chiqarish amalga oshirishda hisoblash va ulardan to'g'ri taqsimlash uchun mo'ljallangan

Chaka savdoga buxgalteriya hisobi sifatli xizmat ko'rsatish, boshqarish, tovar ishlab chiqarish amalga oshirishda hisoblash va ulardan to'g'ri taqsimlash uchun mo'ljallangan. Savdoda galteriya hisobining bu sodir bo'lishidan iboratki, barcha tovar muomalalari hujjatlashtiriladi va bu hujjatlardagi qiymat, pul ko'rinishida aks ettiriladi.
Buxgalteriya qo'llash bu funktsiya usuli bilan amalga oshirish. Baholash - bu moddiy boyliklarning pul shaklida ifoda. Baholashning maqsadi haqiqiy tannarxni aniqlashdir. [7-15] Haqiqiy tannarxning usulini aniqlash uchun kalkulyatsiya usuli - tuzatishni bir usuli, ya'ni har ob'ekt uchun yoki ma'lum bir usuli, narx bo'yicha narxni qayta ishlash usullari. Buxgalteriya hisobi ob'ektning smetasini hisoblash bilan bog'liq hisob-kitob usuli sifatidagi mablag'lar harakatining barcha bosqichlarida qo'shimcha[2]. Buxgalteriya hisobi ob'ektlarini yo'q qilishning u yoki bu narsaga imkon yaratish usullarini belgilash tashkilotning maqsadlariga bog'liq. ehtimol, tashkilotlar baholanayotgan ob'ektlarni turli yo'llar bilan tavsiflaydilar va shuning uchun buxgalteriya shuni ko'rsatadiki, ko'plab ishlab chiqarish turlari. Buning uchun, buxteriya hisobi nazariyasi va amaliyotida qo'lga kiritilgan turli usullar bilan birinchi navbatdagi ma'lumotni olish kerak. Shu munosabat bilan iqtisodiy, soliq, investitsiya, sug' (aktuar), huquqiy, ma'muriy, axborot statistik, tavsiflash mumkin. 
Tashkilot aktivlarini olishda buxgalteriya hisobi bo'yicha va xalqaro standartlarda yordam choralari taklif: sotib olishda adolatli qiymat, ayirboshlash aniqlash, sotishning taxminiy bahosi, joriy qiymat va boshqalar.[3-6] buxgalteriya hisobi nazariyasi va amaliyotida qo'llagan turli ishlab chiqarish bilan birinchi navbatdagi ma'lumotni olish kerak. Shu munosabat bilan iqtisodiy, soliq, investitsiya, sug' (aktuar), huquqiy, ma'muriy, axborot statistik, tavsiflash mumkin. Tashkilot aktivlarini olishda buxgalteriya hisobi bo'yicha va xalqaro standartlarda yordam choralari taklif: sotib olishda adolatli qiymat, ayirboshlash aniqlash, sotishning taxminiy bahosi, joriy qiymat va boshqalar.[3-6] buxgalteriya hisobi nazariyasi va amaliyotida qo'llagan turli ishlab chiqarish bilan birinchi navbatdagi ma'lumotni olish kerak. Shu munosabat bilan iqtisodiy, soliq, investitsiya, sug' (aktuar), huquqiy, ma'muriy, axborot statistik, tavsiflash mumkin. Tashkilot aktivlarini olishda buxgalteriya hisobi bo'yicha va xalqaro standartlarda yordam choralari taklif: sotib olishda adolatli qiymat, ayirboshlash aniqlash, sotishning taxminiy bahosi, joriy qiymat va boshqalar.[3-6]
Sotib olishning adolatli aktivlarni sotib olishini o'z oladi. Aktivlarni ro'yxatga olish o'tkazishda bu qiymatni aniqlash qiymati yoki belgilangan qiymat deb ham hisoblanadi. Bu sotib olishning haqiqiy manba bo'lib, u ko'rib chiqilayotgan aktivning "tarixida" qayd qilish va undan ketish yoki iste'mol qilishning butun tsikliga yordam berish.[4-9]
Vaqt o'tishi bilan, ba'zi vaqtda, o'tmishda mulkni qayta ishlab chiqarish ishlab chiqarishi mumkin bo'lgan yoki mavjud bo'lganlarga o'xshash bo'lishi mumkin, ammo texnik ta to'plam (yangi ishlab chiqarish texnologiyasini himoyalangan). ob'ektlar yaratiladi, bu esa mavjud ob'ektlarning haqiqatga mos kelmasligiga olib keladi.
So'nggi chakana savdoda buxgalteriya hisobi va tahlili bo'yicha juda ko'p nashrlar paydo bo'ldi. Shu bilan birga, savdo mavjud bo'lgan buxgalterlari me'yoriy hujjatlarni qo'llash uchun zarur bo'lgan doimiy kuzatuv axborotini boshdan kechirmoqda.
Xo'jalik yurituvchi sub'ektning barcha mol-mulki, ko' joyidan va barcha ushlab turish qobiliyatidan qat'iy nazar inventarizatsiya qilish kerak. Bundan, qo'shimcha subektga tegishli bo'lmagan, ammo buxgalteriya olingan (saqlashda sudgan, ijara, qayta ishlash uchun sotib olingan), biron bir sababga ko'ra hisobdan olingan mol-mulkning tovar-moddiy resurslari inventarizatsiya. [18] Mulkni inventarizatsiya qilish material uchun shaxsiy shaxsiy amalga oshirish.
Inventarlash mahsulotni talab qilish:
- mulkni ijaraga, sotib olish, sotish uchun berish, davlat korxonasi o'zgartirilganda;
- yillik hisobot, tuzilgunga qadar hisobot yilining 1 oktyabridan to'xtatmay o'tgan yillik hisoboti inventarizatsiya bundan mustasno.
Pul mablag'lari, pul ekvivalentlari, aktivlar va asosiy hisoblari blankalari bir oyda bir marta, ishlab chiqarish-mo'lash materiallari, oziq-ovqat mahsulotlari har bir chorakda, qimmatli metallar sanoat yo'riqnomalariga ishlab chiqarish inventarizatsiyasi.
Ayrim joylar va mavsumiy tusda quvvatda ishlab chiqarish ishlab chiqarishlari ular eng kam qolgan vaqtni hisobga olgan holda invenlanadi:
- moddiy resurslar va Tovar resurslarni qayta tiklash;
- xodimlar xodimlari o'zgarganda (qabul qilingan kuni - topshirish);
- o'g'irlik yoki suiiste'mol qilish, mulkni yo'q qilish;
- ofatlar, yong'inlar, ofatlar yoki g'ayritabiiy kelib chiqadigan boshqa sabablarga ko'ra;
- xo'jalik yurituvchi sub'ekt tugatilgan (qayta tashkil etilgan)da ishlab chiqarish (ajratish) balansi tuzilgunga qadar va qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa holatda.
Kollektiv faollik nuqtai nazaridan inventarizatsiya jamoa rahbariyati o'zgarganda, uning a'zolarining ellik foizdan ortig'i jamoani tark etganda yoki bir yoki bir nechta jamoa a'zolarining iltimosiga binoan o'tkazish.
Inventarizatsiyani o'tkazish bo'yicha tadbirkorlik sub'ektlari tarkibiga:
- xo'jalik yurituvchi sub'ekt rahbari yoki uning o'rinbosari (komissiyasi);
- bosh buxgalter;
- boshqa mutaxassislar (muhandislar, iqtisodchilar, texniklar va boshqalar) bilan doimiy inventarizatsiya komissiyalari.
Inventarizatsiya komissiyasi tarkibiga xo'jalik yurituvchi sub'ektning ichki auditorlik tekshiruvi kiritilishi mumkin.
- Ishchi inventar komissiyalari mutaxassislaridan: tovar eksperti, mexanik, o'rinbosarlar, iqtisodchi, buxgalter va boshqalardan tuziladi.
Komissiya tarkibiga korxonada mavjud inventarlar, narxlar va buxgalteriya hisobi bilan bo'lgan bilimli va ish olinganga ega bo'lishi kerak.
Korxonada bir mansabdor shaxs ikki martta inventarizatsiya komissiyasiga raxbar bo'lishi mumkin emas.
Doimiy va hisob inventarizatsiya komissiyalarining tarkibi rahbariyati tasdiqlanadi. Inventarni o'tkazish vaqtida komissiyaning kamida bitta a'zosining yo'qligini inventarizatsiyani haqiqiy emas deb topish uchun asos bo'ladi.
Inventarizatsiyani boshidan oldin ushlab turish kerak:
- inventar varaqlari, inventar kitoblari yoki ro'yxatlarining va holati;
- texnik pasportlar yoki boshqa texnik hujjatlarni saqlash va holati;
- xo'jalik yurituvchi sub'ekt tomonidan ijaraga olingan, saqlanayotgan va vaqtincha foydalanilayotgan manba'dagi hujjatlarning qayd etilgan. Agar hujjatlar mavjud bo'lmasa, ularni olish yoki qayta ishlash kerak.
Buxgalteriya hisobi registrlarida yoki texnik hujjatlarda nomuvofiqliklar yoki noaniqliklar aniqlangan taqdirda, ularga tegishli kiritilishi tasdiqlar va aniqliklar kerak. asosiy tarkibni inventarizatsiya qilishda komissiya ob'ektlarni natura ko'rinishida aniqlash va tekshirish to'liq nomi, inventar raqamlari va asosiy texnik yoki ekspluatatsiya ko'rsatkichlarini inventar ro'yxatga olish hujjatlariga yozib qo'yish shart.Inventarizatsiyada aniqlangan ob'ektlarni aniqlash. joriy qiymat bo'yicha amalga oshirilishi kerak, eskirish texnik esa ob'ektlarning haqiqiy holatidan kelib chiqqan holda, olib tashlash va eskirish to'g'ridan-to'g'ri ma'lumotlar tegishli aktlarda qayd etilishi kerak. Inventarizatsiya komissiyasi inventarizatsiya qilingan aniqlangan ichki olinmagan ob'ektlar qachon va kimning'i bilan boshqaruvini, buyrug'ini qurishi qayerda hisobdan ishonchliligini va buni bayonnomada aks yuki kerak. Ishlamaydigan va tiklanmaydigan fond inventarizatsiyaga kiritilmaydi. Inventarizatsiya komissiyasi ushbu ob'ektlarning alohida ro'yxatini tuzadi, bunda ularni ishlab chiqarish vaqti va ishlab chiqarish sabablari (to eskirish va boshqalar) ko'rsatkichlari. Bunday ob'ektlarni hisobdan chiqarish umumiy o'z qo'lga kiritish. Nomoddiy aktivlarni inventarizatsiya qilishda tekshirishilishi ularning qurilishi qayerda hisobdan nazoratligini va buni bayonnomada aksi kerak. Ishlamaydigan va tiklanmaydigan fond inventarizatsiyaga kiritilmaydi. Inventarizatsiya komissiyasi ushbu ob'ektlarning alohida ro'yxatini tuzadi, bunda ularni ishlab chiqarish vaqti va ishlab chiqarish sabablari (to eskirish va boshqalar) ko'rsatkichlari. Bunday ob'ektlarni hisobdan chiqarish umumiy o'z qo'lga kiritish. 
Nomoddiy aktivlarni inventarizatsiya qilishda tekshirishilishi ularning qurilishi qayerda hisobdan nazoratligini va buni bayonnomada aksi kerak. Ishlamaydigan va tiklanmaydigan fond inventarizatsiyaga kiritilmaydi. Inventarizatsiya komissiyasi ushbu ob'ektlarning alohida ro'yxatini tuzadi, bunda ularni ishlab chiqarish vaqti va ishlab chiqarish sabablari (to eskirish va boshqalar) ko'rsatkichlari. Bunday ob'ektlarni hisobdan chiqarish umumiy o'z qo'lga kiritish. Nomoddiy aktivlarni inventarizatsiya qilishda tekshirishilishi to'liq eskirish va boshqalar) ko'chi. Bunday ob'ektlarni hisobdan chiqarish umumiy o'z qo'lga kiritish. Nomoddiy aktivlarni inventarizatsiya qilishda tekshirishilishi to'liq eskirish va boshqalar) ko'chi. Bunday ob'ektlarni hisobdan chiqarish umumiy o'z qo'lga kiritish.
Naqd pul inventarizatsiyasi kassadagi naqd pul va boshqa naqd pullarning haqiqiy holatini tekshiradi.[19] Qat'iy hisob blankalari ham tekshiriladi. Kassada naqd pulning haqiqiy zaryadnida banknotalar, pochta markalari va davlat boji markalari mahsulot sifati.
Kassadagi naqd pul qoldig'iga hech qanday hujjat yoki chek qo'shilmaydi. Kassirning kassada xo'jalik yurituvchi sub'ektga tegishli bo'lmagan pul mablag'lari va boshqa mol-mulk tegishli to'g'ridan-to'g'ri taqsimlanishi mumkin emas.
Pul mablag'larini inventarizatsiya qilish hisoboti inventarizatsiya kunidagi aktivlarning qoldig'ini natura va buxgalteriya hisobi ma'lumotlari asosida ko' topilgan va inventarizatsiya natijalarini qo'llab-quvvatlash.[20-22]
Belgilangan hisobvaraqdagi blankalarning haqiqiy vaziyatni blanka turlari bo'yicha bo'yichaalarning ishlashi'ich raqamlarini olgan Belgilangan holda blankalarning ishlashi. Ushbu maxsus maxsus ro'yxatda tartibga solish. Banklar, byudjetlar, xaridorlar, nazorat qilishlar, buxgalterlar, ishchilar va xizmatchilar, omonatchilar va boshqa qarzdorlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblarni inventarizatsiya qilish bo'yicha hujjatlar bo'yicha qoldiqlarni va hisobvaraqlarda tuzilgan summalarning asosliligini har tomonlama asosli amalga oshirish. 
Komissiya debitorlik va kreditorlik qarzlari bo'yicha qarzdorlarni, sud haqiqatini, agar shunday bo'lsa, da'vo muddatini kechiktirish uchun ularni aniqlaydi. Inventarizatsiya jarayonida aniqlangan aktivlar asosida solishtirma schyot tuziladi. Tekshiruv hisoblari inventarizatsiya hisoblari, buxgalteriya hisoblari ma'lumotlari va inventarizatsiya ma'lumotlari o' lardan tafovutlarni aks ettiradi. Ortiq va tugatilgan tovarmoddiy boyliklarning manbalarini yaratish- schyot balanslariga kiritiladi. Inventarizatsiya tuzatishni qayd etish uchun registrlardan jo'natish mumkin, ular inventar ro'yxatlari (aktlari) va solishtirish yozuvlarini birlashtirish. Korxonaga tegishli bo'lmagan, lekin schyotlarda yuklangan (saqlashda olingan, ijaraga olingan, qayta ishlashga qabul qilingan) aktivlar uchun alohida solishtirish schyotlari tuziladi. Hisoblash va boshqa usullardan olib holda, solishtirish hisoblarini qo'lda ham yaratilishi mumkin. Inventar boshqa auditlar tomonidan aniqlangan aktivlarning haqiqiy buxgalteriya hisobi ma'lumotlaridan farqdan hisobi tartibga solinadi:
- xo'jalik yurituvchi sub'ektning kelib chiqishida aks ettirilgan yuksalish, moddiy boyliklar pul mablag'lari boshqa mol-mulkning kelib chiqishi
tushishi yoki tegishlicha budjet tashkiloti mablag'lari (mablag'lari) ko'payganligi, keyin sabablar va aybdorlar aniqlanganligi;
- ishlab chiqarish me'yorlari bo'yicha sub'ekt boylik yo'qotilishi xo'jalik yurituvchilarining buyrug'i bilan ishlab chiqarish va ekspluatatsiya vositalari yoki byudjet tashkilotining moliyaviy jarayonlarini (mablag'larini) ishlab chiqarishni hisobga olgan holda ishlab chiqarish. Yo'qotish standartlari faqat kamomad haqiqatda aniqlangan taqdirdagina qo'llanilishi mumkin.
Shuni ta' olish kerakki, o'zgarishlar me'yorlar ostida boylikning yo'qolishi boylikning taqchilligini qayta taqsimlashning hajmini oladi. [25-26] Qayta saralash amalga oshirilgandan keyin ham kamomad mavjud bo'lsa, defitsit nomiga tabiiy yo'qotish mezonlarini qo'llab-quvvatlash mumkin.
Tasdiqlangan me'yorlar mavjud bo'lmaganda, yo'qotish normadan oshib ketgan deb hisoblanadi;
- Mol-mulkning yo'qotish me'yoridan ortiq taqchilligi, mol-mulkning yo'q bo'lib ketishidan ko'rilgan zararlar uchun aybdorlar yuk bo'ladi.
Suiiste'mol qilish natijasida olingan kamchilik va yo'qotishlar aniqlanganda, tegishli materiallar kamchilik va yo'qotishlar sodir bo'lgan kundan boshlab 5 kun ichida ichki ishlar organlariga taqdim etilgan va aniqlangan kamchilik va zararlar miqdori bo'yicha fuqarolarlik da'vosi qo'zg'atilgan. 'atilishi;
- mol-mulkning yo'qolishi va aktivlarning shikastlanishi bilan bog'liq yo'qotishlar oshib ketgan taqdirda, tadbirkorlik sub'ektlari tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulotlarni (ishlarni, mahsulotlarni) ishlab chiqarish va ishlab chiqarish mahsuloti tarkibiga to'g'ridan-to'g'ri ishlab chiqarishni ishlab chiqarish va muomala mahsulotlarini hisobdan chiqarish. , defitsit va zararning aniq aybdorlari aniqlanmagan yoki byudjet tashkilotida moliyalashtirish (mablag'lar) kamayganligi.
Bunda mol-mulkning yo'qolishi va mol-mulkning shikastlanishi bilan bog'liq yo'qotishlar normasidan oshib ketgan yo'qotishlarni hisobdan chiqarishni rasmiylashtirish uchun to'ldirilgan hujjatlarda bunday kamomad va yo'qotishlarning zararlanishi bo'yicha ko'rsatilgan. kerak.
Mulkga zarar fakti to'g'risida texnik nazorat bo'limidan yoki tegishli sifat nazorati organlaridan olinishi kerak.[21]
Tabiiy yo'qolib ketish me'yorlaridan ko'proq resurslarni va nobud bo'lishini hujjatlashtirish uchun taqdim etilgan hujjatlarga tekshirish yoki sud organlarining aybdorlar yo'qligini tasdiqlovchi nazorat bo'yicha aybdorlarga zararni rad etish huquqini beruvchi texnik nazorat bo'limi yoki tegishli ixtisoslashtirilgan tashkilotlarning (sifat) qarorlari doirasida. shaxslar va boshqalar).

XULOSA VA TAKLIFLAR

Shunday qilib, zamonaviy buxgalteriya ta'minlash inventarizatsiya o'tkazishni amalga oshiradi, albatta, professional buxgal ishining samaradorligini oshirishga yordam beradi, xo'jalik yurituvchi sub'ektning-xo'jalik ishlab chiqarishni nazorat qilish ta'minlashga yordam beradi. Buning uchun buxgalteriya hisobini avtomatlashtirish jadal rivojlanib, korxona buxgalteriyaga rivojlanishning yangi rivojlanishini va istiqbollarini ochib beradi.
Xulosa qilib aytish kerakki, darak chakana savdo yordamida buxgalteriya hisobini raqamlashtirish orqali inventarizatsiya jarayonini tartibga solish va qaror qabul qilish uchun aniq ma'lumotlarni olish mumkin. Bozorlarda chakana savdoni tartibga solish - O'zbekiston iqtisodiyotini yuqori sur'atlarda o'rnatishni ta'minlash bilan birga, hisobotning xalqaro standartlariga o'tish jarayonini ham tezlashtirib beradi.

ADABIYOTLAR

1. O'zbekiston Respublikasining "Buxgalteriya hisobi to'g'risida"gi (yangi tahriri) qonuni. Toshkent sh., 2016-yil 13-aprel, 0'RQ-404-son.
2. Ismanov, I.N., Axmadaliev, B. (2021). Xalqaro byudjet hisobi tizimlarining shakllanishiga ta'sir etuvchi omillar. American Journal of Management and Economics Innovations, 3(09), 21-30.
3. Qudbiev, D. K. (2019). Uchet arendovannyx osnovnyx sredstv va vzaimootnosheniy arendoteley va arendatorov. BUXGALTERSKIM UCHETda: DOSTIJENIYA I NAUCHNYE PERSPEKTİVY XXI VEKA (144-150-betlar).
4. Ismanov, I. N., & Savinova, G. A. (2021). Sopostavlenie Nekotoryx Aspektov Milliyx Standartov Buxgalterskogo Ucheta va MSFO. CENTRAL ASIAN JOURNAL OF INNOVATIONS OF COURISM MANAGEMENT VA FINANCE, 2(11), 14-19.
5. Davlyatshaev, A. A. (2020). NEOBXODIMOST PROVEDENIYA ANALIZA REGIONALNYX INVESTITSIONNYX PROEKTOV. Milliy assotsiatsiya uchenix, (55-2 (55)), 28-32.
6. Atabaeva, Z. A. (2021). Otsenka Finansovogo Sostoyaniya V Processe Investitsionnogo Proektrovaniya. CENTRAL ASIAN JOURNAL OF NAZARIY VA AMALIY FANLAR, 2(12), 309-314