Чакалоклар. Асфексияси тугрук жарохатлари Тери ва киндик касалликларида бемор чакалокни кузатиш

• Чакалоклар Асфексияси, тугрук жарохатлари.Тери ва киндик касалликларида бемор чакалокни кузатиш.

Режа:

• Асфексия нима

• Тугрук жарохатлари ва унинг даволаш усуллари

• Чакалокнда тери ва киндик касалликлари ва уларниг парвариши

• Асфиксия [юн. а – инкор қўшимчаси ва sphyxia – пульс], бўғилиб қолиш – организмда кислород етишмай карбонат ангидрид кўпайиб кетиши натижасида пайдо бўладиган касаллик ҳолати. Асфиксияга нафас йўлларининг ички ёки ташқи томондан тўсилиб қолиши (масалан, бўғма касаллигида кекирдак ва бронхларга шилимшиқ тикилиб қолганда, нафас йўлларида ёт жисмлар, қусуқ массаси туриб келганида томоқ бўғилганида), нафас мушакларининг фалажланиши ёки узоқ вақт тортишиб қолиши сабаб бўлади. Асфиксияда нафас йўллари ўтказувчанлигининг бузилиши натижасида зарарланган кишининг юзи кўкариб, баъзан тўқ зангори ёки қорамтир тусга киради. Аввалига эс-ҳуши жойида бўлиб, нафас йўллари ўтказувчанлигини тиклашга уринади: қаттиқ йўталади, оғир аҳволдан қутулишга ҳаракат қилади, бора-бора ҳушини йўқотади ва ҳ. к. Асфиксиянинг дастлабки аломатлари пайдо бўлганда дарҳол тез тиббий ёрдам чақириш керак.

• Ташхис белгилари ва мезонлари:

Туғруқ жараёнидаги бош миянинг механик жарохати - бу туғруқ пайтида боланинг боши ва онаниг туғруқ йўллари органик ва функционал жиҳатдан мос келмаслиги сабабли, ҳамда акушерлик муолажалари пайтида бошнинг юмшоқ тўқималарини, бош суягини ва бош мияни зарарланиши билан кечадиган боланинг бошини қисилиши билан тавсифланади, бу жарохатлар механик таъсир белгилари билан намоён бўлади (шилиниш, яралар, бош суягининг ҳаддан ташқари деформация бўлиши, субдурал гематомалар) ва миянинг иккиламчи геморрагик ва ишемик зарарланишига олиб келиши мумкин. Бу муаммонинг асосий сабабларидан бири чақалоқлар бош миясининг анатомо-физиологик ўзига хослигидир.

• Туғруқ жараёнидаги жарохатлар қуйдагиларга ажратилади:

1. Бошнинг юмшоқ тўқималари жарохати.
2. Бош суягининг зарарланиши.
3. Мия ичи қон қуйилишлари.

Бемор туғруқ жарохати билан касалланганда кўптармоқли стационарнинг нейрожаррохлик бўлимида стационар даво олади.
Ташхиси.

• Умумий клиник ва биокимёвий тахлилар, қон гуруҳи, коагулограмма, қон ивиш вақти.
• Педиатр кўриги.
• ЭХО-ЭГ.
• Нейросонография.
• Бош суягининг рентгенографияси.
• Мия қон томирларини транскраниал доплерогафияси.
• Ташхис мақсадидаги люмбал пункциялар.
• Бош мия ва суягини компьютер томографияси.

Консерватив даволашнинг тамойиллари.
а) миядан ташқи бузилишларни даволаш (адекват вентиляция ва тизимли гемодинамикани яхшилаш);
б) мия ичи зарарларишларини даволаш (мия шиши, геморагик ва метаболик бузилишлар).
Давони асослаш.

• Болаларда туғруқ жарохатларида калла ичи асоратларини юқори даражада учраши.
• Бирламчи бўғинда ташҳис ва беморларни олиб боришнинг ноадекватлиги.

Жарроҳлик усули.

• Субарахноидал қон қуйилиш пайтида мия ичи босимини тушириш ва ликворни тозалаш мақсадида қайта люмбал пункциялар қилинади.
• Эпидурал гематома аниқланганида лиқилдоқ ва чоклар орқали пункция қилинади.
• Фреза тешик қўйиш оркали мия ичи қон қуйилишлари олиб ташланади.
• Субдурал гематома ва гидрома аниқланса, узоқ ташқи дренажлаш амалиёти бажарилади.
• Массив субдурал, мия ичи қон қуйишларида чўлтоқ краниотомияси бажарилади.

Жарроҳлик амалиётига қарши кўрсатмалар.

• Чуқур ҳаётий бузилишлар билан кечувчи атоник кома.
• Тасдиқланган мия ўлими.
• Қон ивиш тизимининг кучли бузилишлари (тромбоцитлар 50х10 кубдан паст), ДВС-синдроми ва гемофилия.

Чақалоқ парвариши учун зарур бўлган муолажалар

• Янги туғилган чақалоқнинг териси жуда нозик ва сезгир, шу сабабли ҳам нотўғри парвариш, тезда бола терисининг шикастланишига олиб келади. Бунинг оқибатида эса жароҳатлар ўрнида инфекцион ва яллиғланишли касалликлар ривожланиш хавфи пайдо бўлади. Кўкрак ёшидаги болалар терисининг энг кўп учрайдиган касаллиги бу – чақалоқ йўргаки дерматити. Бундай дерматит, халқ тилида бичилиш, одатда терининг кўп нам бўлиб турадиган жойларини йўргак ёки кийим матосига ишқаланиб яллиғланиб кетиши натижасида ҳосил бўлади. Терининг бичилиб қолишининг асосий айбдорлари бу сийдик, тер ва матога ишқаланиш. Юқоридаги омилларнинг болаларга таъсирини иложи борича чеклаш керак.

Киндик яраси парвариши
Янги туғилган чақалоқни парвариш қилишда алоҳида эътиборни киндик яраси талаб қилади. Туғруқхонада шифокор педиатр буюрган муолажаларни бажаринг. Ҳали битиб кетмаган киндик яраси, агарда парвариш қилиш қоидаларига риоя қилинмаса, нафақат киндик (омфалит), балки қон ва бутун тана (сепсис) инфекциясига дарвоза бўлиб хизмат қилиши мумкин. Аксарият ҳолларда, киндик яраси чақалоқ ҳаётининг 10-19-кунига келиб бутунлай битиб кетади.
ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАХМАТ!