Chingiz aytmatov

Adenoviridae oilasi (Adenoviruslar oilasi vakillarining biologiyasi)
 
Reja:
Adenovirus infeksiyasining qo’zg’atuvchisi
Adenovirus infeksiyasining tarqalishi:
Adenovirus infeksiyasining belgilari
Adenovirus infeksiyasining shakllari
Adenovirus infeksiyasining ko’rinishlari:
Adenovirus infeksiyasini tashxislash
Kattalar va bolalarda adenovirus infeksiyasini davolash
Adenovirus infeksiyasining qo’zg’atuvchilari nafas yo’llarining shilliq pardalariga, ko’zlarga, ichaklarga, limfa tugunlariga ta’sir qiladi va jiddiy noqulaylik tug’diradi. Ular osonlikcha yuqadi va xona haroratida ikki haftagacha yashaydilar, sog’liq uchun xavf tug’diradi.
Adenovirus infeksiyasi yuqori tarqalishi bilan tavsiflanadi: inson virusli kasalliklarining 10 foizigacha ushbu viruslar sabab bo’ladi. Bemorlarning to’rtdan uch qismi bolalardir va ularning yarmidan ozroq qismi 5 yoshgacha bo’lgan bolalardir. 
Kasallikning eng yuqori darajasi an’anaviy ravishda kuz-qish davrida bo’ladi.
Adenovirus infeksiyasining qo’zg’atuvchisi
Bugungi kunga kelib olimlar 62 turdagi adenoviruslarni aniqladilar. Shuningdek, ular 49 serotip, ya’ni umumiy antigen ta’sir ko’rsatadigan viruslar guruhlarini ham aniqlangan. Adenovirus infeksiyalari A, B, C, D, E, F va G lotin harflari bilan belgilanadigan yetti kichik guruhga bo’linadi. 
Barcha adenoviruslarning umumiy xususiyati shilliq qavatlarga ta’sir qilishidir. Maxsus patogenga qarab kasallik har xil paydo bo’lishi mumkin:
aniq shaklda, manifest deb ataladigan — qo’zg’atuvchi moddalar B va E kichik guruhlari viruslari;
yashirin shaklda — C kichik guruh viruslari Bunday holatda bemorda surunkali tonzillit, adenoidlarning yallig’lanishi va boshqalar rivojlanishi mumkin;
ichak infeksiyasi shaklida — F kichik guruh virusi;
konyunktivit shaklida — B guruhi virusi;
jigar va siydik yo’llari kasalliklari shaklida — B2 kichik guruh virusi va boshqalar.
O’tkir respiratorli virusli infeksiyalar turi sifatida adenovirus infeksiyasi grippga o’xshash tarzda boshlanadi. Isitma, titroq, shishgan limfa tugunlari, tomoq og’rig’i, boshqa qator kataral hodisalar (ya’ni yuqori nafas yo’llarining shilliq qavatining mikroinflamatsiyasi), lakrimatsiya, burun oqimlari. 
Biroq, adenovirus infeksiyasi o’ziga xos xususiyatlarga ega. Adenoviruslarning manbasi bemorlardir, shuningdek, tashuvchilar, ya’ni kasallik alomatlari yo’q bo’lgan odamlar ham kasallik manbai. Shuni ta’kidlash kerakki, adenoviruslar juda «chidamli»: ular yuqtirish qobiliyatini 50 kungacha, ba’zan esa uzoqroq vaqt davomida saqlab qolishadi. Olimlar, shuningdek, hayvonlar o’xshash adenoviruslarni tashuvchisi bo’lishi mumkinligini ta’kidlashadi va bugungi kunda ushbu sohada faol tadqiqotlar olib borilmoqda.