Chingiz Aytmatovning “Asrga tatigulik kun” asari tahlili tnem-2022

Asarning lingvistik tahlili

• 
  janoza, vasiyat, Qur’on tilovati, qoraqalpoq daftari, qoraqalpoqcha qo’shiqlar, Do’nanboy nomli qush haqida afsona
  

Frazeologizmlar:

dilini xufton qilmoq, fazo sarı yo’l, og’ir hayot tajribasi, ohori to’kilmagan, joni halak, toshday qotib qolgan, ko’z qorachig’day asramoq, qosh qorayganda, sukunat cho’kdi, havosiz nafas olish, kulini ko’kka sovurmoq

Kasb-hunarga oid so’zlar:

temiryo’lchi, neft quyuvchi, yo‘l ochuvchi, paritet-fazogirlari, bekat boshlig’i

Toponimlar:

Sario’zak cho’li, Bo’ronli bekati, Onabayt qabristoni, Mirzacho’l, Orolbo’yi, Qumbel bekati, Aleut orollari, Sarbozor

Asardagi milliy kolorit:

Asardagi tugun

• 
  Asar ziddiyatlarga to’la. Unda qalban mehnatkash insonlar birbirlari bilan yoru birodar bo'ladilar, bir-birlarining tillariga tushunadilar. Mabodo tushunmagan holatlarida xotirjam qololmaydilar, o’yga toladilar. Bu asarda o’yga toldiradgan muammolar shu qadar ko’pki inson o’y-tafakkuri zamindan o‘sib koinotga ulangan. Eng fojiyaviy ziddiyat esa yuqorida keltirilgandek qalban mehnatkash insonning farzandini zamonasining «manqurt»ıga aylanishi. Odam bolasi bir-biri bilan murosa-yu madora qilib yashashi mümkin, biroq insoniy hislatlar unga hamroh ekan hech qachon bir xilda fikrlay olmaydi.
  

Inson-inson;

Inson-jamiyat

Badiiy asardagi konflikt turi:

Asar kuliminatsiyasi

• 
  Kazangapni Bo`ronli bekatidan o`ttiz chaqirimcha narida joylashhgan Ona Bayit qabristonida dafn etishiga undagan real sababiyatlar va marosim bilan mazkur qabristonga asos solgan Nayman ona bilan qirg`iz elining raqiblari junjanglar tomonidan manqurtga aylantirilgan farzandi o`rtasida fojiona tugagan qonli voqea ya`ni onaning o`z o`g`li qo`lida shavqatsizlarcha o`ldirilishi haqidagi rivoyat bugungi qozoq hayotida kechayotgan boshqa bir real voqea bilan chambarchas bog`lanadi: kosmadrom hududida joylashgan Ona Bayit qabristonidan Kazangapga go’r qazish uchun 2 metr joy topilmaydi.
  
• 
  Boshqacha aytganda, dunyoning bir nechta davlatini o’z bag’riga sig’dira olgan hayhotdek Qozog’iston cho’lida , shu yerlik qozoqlarning azaliy qabristonida o’z umrini Vatan va xalq xizmati, baxtsaodati yo’liga tikkan halol mehnatkash kishining jasadiga “o`n bir qarich “ joy berilmaydi.