Covid-19 koronavirusining xalqaro savdo rivojiga ta’siri

COVID-19 koronavirusining xalqaro savdo rivojiga ta’siri

Reja :
1.Koronavirus pandemiyasi davrida karantin choralari
2.Karonavirus pandemiyasi davrida xalqaro savdoga ta’siri
3. Pandemiya Yetakchi davlatlarga ta’siri

• Koronavirus pandemiyasi va uni oldini olishga qaratilgan karantin choralari global iqtisodiyotni keskin susaytirdi. Jahon bankining prognozlariga ko'ra, bu yil sayyora iqtisodiyoti 5,2 foizga qisqaradi. Ushbu pasayish Ikkinchi Jahon Urushidan keyingi eng chuqur pasayish bo'ladi va aholi jon boshiga mahsulot hajmining pasayishi 1870 yildan buyon mamlakatlarning eng katta qismiga ta'sir qiladi. Koronavirus pandemiyasi Ichki talab va taklif, savdo va moliyaga ta'sir ko'rsatadigan jiddiy zarba bo`ldi. Pandemiya jarayoni ayniqsa bir qancha sohalarga jidiy zarar yetqazdi jumladan jahon savdosi, sayyohlik, tovar eksporti va tashqi moliyalashtirishga katta bog'liq bo'lgan mamlakatlar eng ko'p zarar ko'rdi.

COVID-19 koronavirus pandemiyasi tufayli bu yil global savdoning pasayishi 32 foizga yetishi mumkin, deyiladi Jahon savdo tashkiloti (JST) press-relizida. Jahon savdo tashkiloti ma'lumotlariga ko'ra, bu pasayish 2008-2009 yillardagi global moliyaviy inqiroz tufayli yuzaga kelgan pasayishdan oshib ketadi.

• COVID-19 koronavirus pandemiyasi tufayli bu yil global savdoning pasayishi 32 foizga yetishi mumkin, deyiladi Jahon savdo tashkiloti (JST) press-relizida. Jahon savdo tashkiloti ma'lumotlariga ko'ra, bu pasayish 2008-2009 yillardagi global moliyaviy inqiroz tufayli yuzaga kelgan pasayishdan oshib ketadi.
• "Jahon savdo aylanmasi 2020 yilda 13-32 foizga pasayishi kutilmoqda, chunki COVID-19 pandemiyasi butun dunyo bo'ylab normal iqtisodiy faoliyat va hayotni buzadi", - deyiladi JST bayonotida. Jahon savdo tashkilotining ta'kidlashicha, global savdoni tiklash 2021 yilda sodir bo'lishi mumkin, ammo bu COVID-19 epidemiyasi davomiyligiga bog'liq. "2021 yilda kutilayotgan tiklanish uchun taxminlar bir xil darajada noaniq bo'lib, ular epidemiya davomiyligi va siyosat ta'sirining samaradorligiga bog'liqdir", dedi tashkilot.
• Shuningdek, ular global savdo-sotiqdagi bosim virus bilan bog'liq vaziyatdan oldin ham bo'lganligini, 2019 yilda savdo ziddiyatlari va global iqtisodiy o'sishning pasayishi ta'sir qilganini ta'kidladilar. «2018 yilda 2.9% ga ko'tarilgandan so'ng, jahon miqyosidagi tovar ayirboshlash hajmlarida yil davomida 0,1% ga ozgina pasayish kuzatildi. Shu bilan birga, 2019 yilda tovarlarni eksporti dollar ko'rinishida 3 foizga kamayib, 18,89 trillion dollarni tashkil qildi », - deyiladi JSTda.
• Mart oyi oxirida G20 davlatlarining virtual sammiti bo'lib o'tdi, unda dunyoning eng yirik iqtisodiyotlari rahbarlari koronavirusga qarshi choralarni muhokama qildilar

Inqiroz uchun zarur bo'lgan mahsulotlar, shu jumladan tibbiy buyumlar, oziq-ovqat mahsulotlari va AKT tovarlari va xizmatlarini etkazib berish muhim ustuvor yo'nalish hisoblanadi. Sayohat taqiqlari bilan bog'liq yo'lovchilarning parvozlarini bekor qilish havo yuklarining mavjudligini chekladi zarur yuklarni shoshilinch jo'natish talabni oshirdi, natijada havo yuklari narxi oshdi (2019 yil oktyabr oyiga nisbatan havo transporti xarajatlari taxminan oshdi) Xitoy Xalq Respublikasi (bundan keyin "Xitoy") va Shimoliy Amerika o'rtasida 30% va ba'zi muhim Evropa-Shimoliy Amerika yo'llarida 60% dan ortiq) (Curran, 2020 [1]) Yetkazib berish muddati ham oshdi. Bu ba'zi vaqtga sezgir tibbiy materiallar uchun, shuningdek, oziq-ovqat savdosi uchun juda muhim ahamiyatga ega. Muhim yuk portlari fevral oyida yuklarning yiliga 10% dan 20% gacha pasayishi haqida xabar berdi (Baschuk, 2020 [2]). 50 dan ortiq mamlakatlar portlarni yopish va karantin choralaridan tortib qo'shimcha hujjatlar talablari va ekspertizadan tortib port protokollarini o'zgartirdi. Aytish joizki, ayrim mamlakatlar yuklarni etkazib berishni qayta ishlashni tezlashtirish uchun kirish va chegara o'tish punktlarida "yashil yo'llar" ni o'rnatdilar.