D. I. Mendeleyev davriy qonuni

Umumiy kimyoning ekologik muammolarni oldini olishdagi ro’li.
Asosan, havo ifloslanishining uchta asosiy manbai bor: sanoat, maishiy qozonxonalar, transport. Bu manbalarning har birining havoning umumiy ifloslanishiga qo'shgan hissasi turlicha. Hozirgi kunda sanoat ishlab chiqarishi havoni eng ko'p ifloslantirishi qabul qilingan. Ifloslanish manbalari issiqlik elektr stantsiyalari bo'lib, ular tutun bilan birga oltingugurt dioksidi va karbonat angidridni havoga chiqaradi; azot oksidi, vodorod sulfidi, xlor, ftor, ammiak, fosfor birikmalari, zarrachalar va simob va mishyak aralashmalari havoga chiqaradigan metallurgiya korxonalari, ayniqsa rangli metallurgiya; kimyo va sement zavodlari. Sanoat ehtiyojlari uchun yoqilg'ining yonishi natijasida zararli gazlar havoga chiqariladi. Turar joylarni isitish, transport ishlari, maishiy va sanoat chiqindilarini yoqish va qayta ishlash. Atmosferani ifloslantiruvchi moddalar birlamchi, to'g'ridan -to'g'ri atmosferaga kiruvchi va ikkinchisiga bo'linadi.
Shunday qilib, atmosferaga kiradigan oltingugurt dioksidi sulfat angidridgacha oksidlanadi, u suv bug'i bilan o'zaro ta'sir qiladi va sulfat kislota tomchilarini hosil qiladi. Oltingugurtli angidrid ammiak bilan ta'sir o'tkazganda ammoniy sulfatning kristallari hosil bo'ladi. Xuddi shunday, ifloslantiruvchi moddalar va atmosfera komponentlari orasidagi kimyoviy, fotokimyoviy, fizik -kimyoviy reaktsiyalar natijasida boshqa ikkilamchi belgilar hosil bo'ladi.
Asosiy zararli aralashmalar quyidagilar:
a) Uglerod oksidi ... U uglerodli moddalarning to'liq yonmasligi bilan olinadi. U qattiq chiqindilarni yoqish natijasida, chiqindi gazlar va sanoat korxonalari chiqindilari bilan havoga kiradi. Har yili bu gaz atmosferaga kamida 250 million tonna kiradi. Uglerod oksidi - bu atmosferaning tarkibiy qismlari bilan faol reaksiyaga kiradigan, sayyoradagi haroratning oshishiga va issiqxona effektini yaratishga yordam beradigan birikma.
b) Oltingugurtli angidrid ... Oltingugurtli yoqilg'ilarni yoqish yoki oltingugurtli rudalarni qayta ishlash jarayonida ajralib chiqadi. Oltingugurt birikmalarining bir qismi qazib olish chiqindilarida organik qoldiqlarning yonishi paytida ajralib chiqadi. Faqat Qo'shma Shtatlarda atmosferaga chiqariladigan oltingugurt dioksidining umumiy miqdori global chiqindilarning 65 foizini tashkil etdi.
v) Oltingugurtli angidrid ... Oltingugurt dioksidining oksidlanishidan hosil bo'ladi. Reaksiyaning yakuniy mahsuloti - aerozol yoki yomg'ir suvidagi sulfat kislota eritmasi bo'lib, u tuproqni kislotalaydi va odamlarning nafas yo'llari kasalliklarini kuchaytiradi. Kimyoviy korxonalarning tutun chiqindilaridan oltingugurt kislotasi aerozolining tushishi past bulutli va yuqori havo namligida kuzatiladi. Bunday korxonalardan 1 km dan kam masofada o'sadigan o'simliklarning barg pichoqlari odatda sulfat kislota tomchilari tushadigan joylarda hosil bo'lgan kichik nekrotik dog'lar bilan zich qoplangan. Rangli va qora metallurgiya korxonalari, shuningdek issiqlik elektr stantsiyalari har yili atmosferaga o'n millionlab tonna oltingugurtli angidrid chiqaradi.
G) Vodorod sulfidi va uglerod disulfidi ... Ular atmosferaga alohida yoki boshqa oltingugurtli birikmalar bilan birga kiradi. Emissiyaning asosiy manbalari sun'iy tola, shakar ishlab chiqaradigan zavodlar; koks-kimyo, neftni qayta ishlash va neft konlari. Atmosferada, boshqa ifloslantiruvchi moddalar bilan o'zaro ta'sirlashganda, ular sulfat angidridga sekin oksidlanadi.
e) Azot oksidi ... Chiqindilarning asosiy manbalari azotli o'g'itlar, azot kislotasi, nitratlar, anilinli bo'yoqlar, nitro birikmalar, ipak iplari, tsellyuloid ishlab chiqaruvchi korxonalardir. Atmosferaga kiradigan azot oksidi miqdori yiliga 20 mln.
e) Ftor birikmalari ... Ifloslanish manbalari alyuminiy, emal, shisha, keramika, po'lat, fosforli o'g'itlar ishlab chiqaruvchi korxonalardir. Ftorli moddalar atmosferaga gazsimon birikmalar - vodorod ftorid yoki kaltsiy va natriy ftorid changlari shaklida kiradi. Aralashmalar toksikdir. Ftorid hosilalari kuchli insektitsidlardir.
g) Xlor aralashmalari. Atmosferaga xlorid kislotasi, tarkibida xlor bo'lgan pestitsidlar, organik bo'yoqlar, gidroliz spirt, oqartuvchi, soda ishlab chiqaradigan kimyoviy zavodlardan chiqariladi. Atmosferada ular xlor molekulalari va xlorid kislotasi bug'larining aralashmalari sifatida uchraydi. Xlor toksikligi birikmalar turiga va ularning kontsentratsiyasiga qarab belgilanadi. Metallurgiya sanoatida cho'yanni eritish va uni po'latga qayta ishlash jarayonida turli og'ir metallar va zaharli gazlar atmosferaga chiqariladi. Shunday qilib, bir tonna quyma temirga 2,7 kg oltingugurt dioksidi va 4,5 kg chang zarralari qo'shiladi, ular mishyak, fosfor, surma, qo'rg'oshin, simob va nodir metallar bug'lari, qatronli moddalar va siyanid vodorod miqdorini aniqlaydi. , chiqariladi.

Global va mintaqaviy ekologik muammolarni hal qilishning quyidagi usullari mavjud:

• 
  ishlab chiqarish chiqindilarini malakali yo'q qilish;
  
• 
  yanada ekologik toza ishlab chiqarish usullarini ishlab chiqish;
  
• 
  toza yoqilg'idan foydalanish.
  

Qo‘riqxonalar va milliy bog‘larning barpo etilishi global ekologik muammolarni hal qilishga yordam beradi. Koinotda yirik aholi punktlari va shaharlarning tarqalishi biosferani saqlab qolishga yordam beradi. Chiqindilarni to'g'ri yo'q qilish megapolislarni tozalaydi. Uylarni qurishda tabiiy materiallardan foydalanish kerak. Daraxtlarni ekish kislorodni tejashga yordam beradi.