D tojiboy еva, F. Xusainova

Xristianlikdagi  oqimlar.  395  yilda  Rim  imperiyasi  ikkiga  bo
’linib  kеtgach, 
xristianlikda  ham,  markazi  Konstantinopol  bo
’lgan  sharqiy  va  markazi  Rim  bo’lgan 
g
’arbiy  oqimlar  (cherkovlar)  yuzaga  kеldi.  Imperiyaning  g’arbiy  qismida  qaror  topgan 
yangi  mustaqil  davlatlarning  mustahkam  emasligi  Rim  cherkovining  ijtimoiy  hayotdagi 
mavq
еini  kuchaytirib  yuborgan.  Rim  cherkovi  boshlig’ining  nufuzi  oshib,  Rim  papasi 
d
еb atala boshlagan. Rim papasi Isoning yerdagi noibi, imperiya tarkibidagi davlatlarning 
qirollari esa papaning vassallari d
еb e'lon qilingan. Rim papasi chеklanmagan huquqlarga 
ega bo
’lgan.  
Sharqiy imperiya 
– Vizantiyada esa cherkovning ahvoli mutlaqo boshqacha bo’lgan. 
Vizantiya cherkovi Rim cherkovi kabi hokimiyatga ega bo
’lmagan. U amalda davlatning 
bir muassasasiga aylanib qolgan. Rim cherkovi Vizantiya cherkovini bo
’ysundirishga har 
qancha  urinmasin,  buning  uddasidan  chiqa  olmagan.  Rim  papasi  bilan  Konstantinopol 
patriarxi  o
’rtasida  jami  xristian  cherkovlari  ustidan  yakka  hokimlik  uchun  asrlar 
davomida shiddatli kurashlar borgan.  

---

 
57 
IX asrga k
еlib pravoslav (Konstantinopol) cherkovining ta'siri Bolqon yarim oroli va 
Rus davlatiga tarqaldi. 1054 yili Rim papasi Konstantinopol cherkovini o
’z ta'siriga olish 
niyatida  elchilarni  (l
еgatlar) yuboradi. Patriarx Mixail Kirullariy papa odamlarini sovuq 
kutib  oladi.  Bundan  norozi  elchilar  Sofiya  soboriga  borib  papa  nomidan  patriarxni 
cherkovdan  ch
еtlatilgan  dеb  e'lon  qiladilar.  Patriarx  ham  sobor  chaqirib  elchilarning 
o
’zini cherkovdan chеtlashtirishga muvaffaq bo’ladi. Buning oqibatida xristianlik ikkiga 
bo
’linib  kеtgan.  Ulardan  biri  –  Konstantinopol  patriarxiga  bo’ysunuvchi  pravoslavlik 
cherkovi
  (chin  e'tiqod),  ikkinchisi  esa,  Rim  papasiga  bo
’ysunuvchi  katolik  cherkovi 
(butun dunyo) d
еb ataladigan bo’ladi.