Dak ga tavsiya etaman” Magistratura bo‘limi boshlig‘i R. Jalalov

Tadqiqotningasosiymasalalarivafarazlari.Magistrlikishida,miloddanavvalgiVII-VIasrdan-milodiyVIIIasrgaqadarmavjudbo’lgan,o’zvaqtidajahondagiengqudratlidinlaridanbiribo’lganZardushtiylikdininingvujudgakelishjarayoni,urf-odatvamarosimlari,ijtimoiyaxvolivamadaniyatinijahondinlaribilantaqqoslab,ularningjahontarixidatutgano’rninibirqatorilmiyadabiyotlarvaushbuasarlardagima`lumotlarasosidayoritibberishgaharakatqilindi.
Tadqiqotmavzusibo`yichaadabiyotlarsharhi(tahlili).BugungikungaqadarZardushtiylikdininingvujudgakelishi,siyosiy,iqtisodiyvaijtimoiyahvoli,madaniyatlargata`sirihamdamadaniyatigaoidjihatlariko’pabtadqiqotchilartomonidano`rganilganvatadqiqotmavzusigaoidbirqatordissertatsiylar,adabiyotlar,qo’llanmalarnashrqilingan,maqolavatezislaryozilgan.Ahamiyatlisi,tadqiqotlarbugungikundahamdavometmoqda.Zardushtiylikvajahondinlarinitadqiqetishdarossiyalikolimlarningilmiytadqiqotishlarinialohidako’rsatibo’tishimizmumkin.
RespublikamizolimlariA.Zohidiy,A.Zunnunov.A.Hasanov,Q,Qodirov,J.Bazarboyev,S.Ochil,K.Zohidov,Q.Qilicheva,H.Hamidovlartomonidanpedagogikfikrlartarixinibirlamchimanbalarasosidao`rganish,jahondinlaribilanbirqatordaZardushtiylikdininingpedagogikimkoniyatlaritadqiqetilgan.

Ushbudissertatsiyamavzugabag’ishlangantadqiqotlarorasidamustaqildo`stlarhamdo`stligirspublikalariolimlaridanV.Bartold,A.Djurindkiy,G.Volkov,I.Krachkovskiytomonidandiniymanbalarningtarixiyahamiyati,didaktikimkoniyatlariochibberilgan.

Tahlilnatijalarishuniko`rsatadiki,zamonaviysharoitdaharbirdinnimanbalarasosidata`limiy-tarbiyaviyfikrlarrivojiningpedagogikimkoniyatlarinitizimlitahliletishvabo`lajakmutaxassislardasog`lome`tiqodnirivojlantirishningilmiy-metodikasoslarinitakomillashtirishalohidadolzarblikkasbetmoqda.
Tadqiqotdaqo`llanilganmetodikaningtavsifi.O'zbekistontarixnavislarihamdamanbashunoslarioldidaturganasosiyvazifabu-O'zbekistonxalqlaritarixiniishonarlivahaqqoniymanbalarasosidayoritishdir.BuniPrezidentimiz1998-yildatarixchilarbilanbo’lganuchrashuvdahamta’kidlabo’tganedilar.Prezidentimiz:“Sovetdavridayozilgantarixnimentarixsanamayman.O’zgalaryozibbergantarixnio’qitishgamutlaqoqarshiman.Mustamlakachio’zigaqaramo’lganxalqhaqidaqachonxolis,adolatlifikraytgan?Ularborkuchg’ayratlariniTurkistonningo’tmishinikamsitishga,biznitariximizdanjudoqilishgasarflaganlar”,-deb,bejizgaaytmaganlar.Shuninguchunhammilliydavlatchiliktariximizniishonarlitarzda,o`zimizyaratishimizkerakliginihisetishimizzarur.UshbutadqiqotO’zbekistondavlatchiligidagidolzarbmasalalardanbiriilkdiniye’tiqodlar,zardushtiylikiningaynanXorazmdapaydobo’lganidantortibugungikundagijahondinlaribilano’xshashvafarqlitomonlari,qiyosiytahlilinio’zichigaqamraboladi.
Shundankelibchiqib,tadqiqotningasosiymaqsadvavazifalariqilibquyidagilarnibelgilaboldik:
Birinchidan,zardushtiylikdininingpaydobo’lishhududini,uningtarixiyildizlarinitatqiqetish.
Ikkinchidan,zardushtiylikdinidamavjudbo’lganma’naviy-axloqiytamoyillarigaumumiyholatigatavsifberish;
Uchinchidan,jahondinlariningtashkiltopishivabudinlardamavjudma’naviy-axloqiytamoyillarigaumumiyholatigatavsifberish;
To’rtinchidan,zardushtiylikdinivajahondinlariningboshg’oyalarini,shuningdek,ularningurf-odatvamarosimlarnio’rganishvaqiyosiytahlilqilish;
Beshinchidan,tadqiqotnatijalarigaasoslanganholdailmiyxulosalarchiqarish;
Magistrlikishinio`rganishvatahlilqilishdadialektikaningumumfan–mantiqiy,tizimliyondashuvvaanaliz-sintezuslublarihamdamaxsustarixiy–tarixiy-genetik,xronologikvatarixiyqiyoslashuslublaridanfoydalanildi.Shuningdek,tarixiybilmoqningxolislik,sababiylik(determinizm),tarixiylikvatizimlilik(sistemali)tamoyillarigaamalqilindi.Turlimanbavama`lumotlarnitahlilqilishdaulargaqiyosiyvatanqidiynuqtainazardanyondashildi.Davrxususiyatlarininazardatutganholdavoqealartarixiylik,tadrijiylik,sivilizatsionyondashuvusullariasosidaumumlashtirildivatahliletildi.
Tadqiqotningnazariy-uslubiyasosiniishlabchiqishdaumumtarixiynazariy-uslubiymetodlar,qolaversa,milliydavlatchiliknirivojlantirishvahimoyaqilishgaqaratilgan,O`zbekistonRespublikasiPrezidentivahukumatitomonidanilgarisurilganilmiy-nazariyko`rsatmalar,turlitadbir,marosimvatantanalaridaso`zlangannutqlar,O`zbekistonRespublikasiOliyMajlisivaVazirlarMahkamasininghuquqiyhujjatlaridabelgilanganko`rsatmalardanfoydalanildi.