Dars ishlanmalari

6-jadval
O'zbekistondagi ba'zi elektr stansiyalarning quvvati

Elektr stansiyalarining nomi	Quvvati: ming.kVt 01.01.99y.
Sirdaryo IES	3000
Yangi Angren IES	2100
Toshkent IES	1860
Navoiy IES	1250
Taxiatosh IES	730
Chorvoq GESi	620,5
Chirchiq GESi	190,7
Tuyamo'yin GESi Andijon GESi	150 140

2. Gidroelektr stansiyalar (GES). GES larda suvning mexanik energiyasi elektr energiyaga aylantiriladi. GES larda sekin harakatlanuvchi generatorlarning rotorlari bilan tutashtirilgan bir necha gidravlik trubinalar o'rnatiladi (110-rasmga qarang).
GES larni qurish tajribasining ko'rsatishicha, ularni tog'dagi daryolarda qurish samarali bo'lib, tekis yerlardagi GES larning kam samaradorligi dastavval shu bilan bog'liqki, to'g'onlarni qurish natijasida o'rmon yaylov va dalalarning katta maydonlari suv ostida qoladi. Tabiatga ham katta zarar yetkaziladi. Chunki juda ko'p ko'lmaklar va sayoz ko'lchalar paydo bo'lib, turib qolgan suvlarda suv o'tlari avj oladi va tirik jonzotlar halok bo'ladi. Bundan tashqari, baliqlarning tuxum qo'yadigan joylargacha bo'lgan biologik yo'llari buziladi. Natijada GES lar quriladigan daryolar baliq yetishtirish uchun yaroqsiz bo'lib qoladi.

110-rasm

GES larda eng arzon elektr energiya ishlab chiqariladi. Lekin to'g'onlar qurilishining atrof-muhitga (ayniqsa, tekislikdagi daryolarga qurish) zararli ta'siri bilan bog'liq bo'lgan isroflar ularni pirovard natijada kam istiqbolli qiladi.