Darslik. O‘zr oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, O‘rta maxsus, kasb- hunar ta’limi markazi. Qayta ishlangan 5-nashri.Ò
«Iqtisodiyot va valuta ittifoqi» doirasidagi integratsiya
Download 0.97 Mb. Pdf ko'rish
|
iqtisodiyot asoslari
- Bu sahifa navigatsiya:
- Globalizatsiya
|
4. «Iqtisodiyot va valuta ittifoqi» doirasidagi integratsiya. Bu
integratsiyaning oliy shakli bo‘lib, mazkur ittifoqqa kirgan mam- lakatlar iqtisodiyot, valuta va siyosiy sohada yagona yo‘l tutadilar. 139 Yevropa ittifoqida dastlab 15 ta mamlakat birlashib, yangi iqtisodiy uyushmani tashkil etdi. Bu yerda yagona tartibda budjet, soliq va kredit tizimi o‘rnatiladi. Ulardan 12 tasiga 2002-yil yagona pul— «yevro» degan valuta kiritildi. Albatta, bu iqtisodiyotni yuksak darajada birlashtiradi, ammo ayrim mamlakatlar o‘zining iqtisodiy mustaqil- ligidan qisman voz kechishiga to‘g‘ri keladi. Iqtisodiy birlashuvga mos ravishda Yevropa davlatlarining ba’zi bir vakolatlari Yevropa parlamenti, Yevropa ministrlar sovetiga beriladi, ularning milliy chegaralari bir-biri uchun ochiq bo‘ladi. Xalqaro integratsiya unda ishtirok etuvchi har bir mamlakatning iqtisodiy taraqqiyoti uchun qulay sharoit hozirlaydi, chunki umumiy bozor bo‘lgani holda resurslarni mamlakatlararo oqilona taqsimlanishi yuz beradi. Hozirda jahon xo‘jaligiga globalizatsiya, ya’ni globallashuv ham xos. Globalizatsiya — bu iqtisodiyotning umumbashariy tus olishi, har bir mamlakat milliy xo‘jaligining jahon iqtisodiyotidagi o‘zgarishlar ta’siriga berilishidir. Globalizatsiya integratsiya jarayonida o‘zaro birlash- magan mamlakatlarda ham yuz beradi. Buning natijasida ish kuchi, kapital, investitsiya, yangi texnologiya va nihoyat, yangicha iqtisodiy g‘oyalarning dunyo bo‘yicha tezda tarqalishi, iqtisodiyot rivojlanib, farovonlikning oshishi, yer yuzida kambag‘allar sonining qisqarishi yuz beradi. Globalizatsiya investitsiyalarni eng yuqori samara beradigan mamlakatlarga oqib borishiga olib keladi. Natijada dunyodagi iqtisodiy o‘sish tezlashadi, ammo bu notekis yuz beradi. Iqtisodiyot tez o‘sayotgan yerlarda ish o‘rni ko‘payib, o‘sha yerga ish kuchi ko‘chib o‘tishi yuz beradi. Oqibatda kishilar o‘z o‘rnini tark etib, boshqa yurtlarga ko‘chib borishga majbur bo‘ladilar. Globalizatsiya mamlakatlar iqtisodini bir- biriga bog‘lab qo‘yganidan iqtisodiy tanglik va risklar ham bir mamlakatdan boshqasiga ko‘chib o‘tadi. Masalan, 2008-yil AQSH da boshlangan moliya krizisi butun dunyoga yoyildi. Download 0.97 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|