Data Mining qo`llash soxasi. Prognozlash va vizualizatsiya

Mavsumiylik bashorat qilish uchun ishlatiladigan tarixiy ma'lumotlar miqdorini aniqlashda muhimdir.

Misol. Firmaning foydasi bir necha yillardan beri o'sib bormoqda (ya'ni vaqt qatorida tendentsiya mavjud); seriyasida shuningdek mavsumiy tarkibiy qism mavjud.

Siklik va mavsumiy tarkibiy qismlar o'rtasidagi farqlar:

• sikl vaqtlari odatda bir mavsumiy davrdan uzunroq;
• sikllar, mavsumiy davrlardan farqli o'laroq, ma'lum bir vaqtga ega emas.

Har qanday o'zgarishlarni amalga oshirayotganda, vaqt ketma-ketligining tabiatini tushunish osonroq bo'ladi, masalan, tendentsiyani olib tashlash va ketma-ketlikni tekislash.

Prognoz qilishni boshlashdan oldin, siz quyidagi savollarga javob berishingiz kerak:

• Nimani taxmin qilish kerak?
• Vaqtinchalik elementlar (parametrlar) nima?
• Prognoz qanchalik aniq?

• Ko'pincha, prognozlash muammolarini hal qilganda, o'zgaruvchining o'zi emas, balki uning qiymatlari o'zgarishini oldindan aytib berish kerak bo'ladi. Prognozlash muammosini hal qilishda ikkinchi savol quyidagi parametrlarni aniqlashdir:
• Prognoz qilish davri;
• Prognoz qilish gorizonti;
• Prognoz qilish oralig'i.

Prognoz davri prognoz qilinadigan vaqtning asosiy birligidir.

• Masalan, biz bir oyda kompaniyaning daromadini bilishni xohlaymiz. Ushbu vazifani bashorat qilish muddati - bir oy.

Prognoz gorizonti - kelajakda prognoz qamrab oladigan davrlar soni.

• Agar biz 12 oylik prognozni har oy uchun ma'lumot bilan oldindan bilishni istasak, unda ushbu muammoning prognoz davri - bir oy, prognoz gorizonti - 12 oy.

Prognoz qilish oralig'i - yangi taxmin qilinadigan chastota

• Bashorat qilish oralig'i taxmin qilish davri bilan bir xil bo'lishi mumkin

Prognoz parametrlarini tanlash bo'yicha tavsiyalar

• Parametrlarni tanlashda prognoz qilish gorizontining ushbu prognoz asosida qabul qilingan qarorni amalga oshirish vaqtidan kam bo'lmasligi kerakligini hisobga olish kerak. Shundagina bashorat qilish mantiqiy bo'ladi. Prognoz gorizontining oshishi bilan, prognozning aniqligi, odatda, pasayadi va o`sishning pasayishi bilan ortadi. Prognozni amalga oshirish uchun zarur bo'lgan vaqtni qisqartirish va natijada prognozlash xatolarini o`sishini kamaytirish orqali prognozlash sifatini yaxshilashimiz mumkin. Prognoz qilish oralig'ini tanlashda ikkita jarayonni hisobga olish kerak: tahlil qilinayotgan jarayonning o'zgarishini o'z vaqtida aniqlamaslik va prognozning yuqori xarajati.