Davlat xarajatlari


Xavfsizlik: tushunchasi, turlari, investisiya sifatlari


Download 59.05 Kb.
bet8/11
Sana10.01.2023
Hajmi59.05 Kb.
#1086389
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
qimmatli qogozlar

51. Xavfsizlik: tushunchasi, turlari, investisiya sifatlari.


Qimmatli qog'ozlar Belgilangan shaklga va majburiy rekvizitlarga muvofiq amalga oshirilishi yoki o'tkazilishi faqat taqdim etilgan taqdirdagina mumkin bo'lgan mulkiy huquqlarni tasdiqlovchi hujjatdir. Markaziy bankning iqtisodiy xususiyatlari: sotilishi yoki sotilishi mumkinligi- Markaziy bankning sotish qobiliyati, uning naqd pulga ayirboshlash darajasi, Markaziy bankning sotish va sotib olish qobiliyati; Markaziy bankning likvidligi- Markaziy bankning tez va yo'qotishlarsiz va minimal tranzaksiya xarajatlari bilan naqd pulga aylanish qobiliyati; Markaziy bankning rentabelligi- Markaziy bankning o‘z egasiga daromad keltira olishi (nafaqat naqd, balki imtiyoz va afzalliklar); ishonchlilik- Markaziy bankdagi investitsiyalarning ta'minlanganlik darajasi, bozor kon'yunkturasi o'zgarishiga Markaziy bankning o'zgarishi barqarorligini aks ettiradi. Qimmatli qog'ozlar turlari: 1. emitentlar tomonidan:davlat markaziy banklari– emitent - federal darajadagi hokimiyat organlari va federatsiya sub'ektlari; shahar markaziy banklari- mahalliy o'zini o'zi boshqarish organlari; korporativ qimmatli qog'ozlar- y.l.; xususiy– f.l. (hisob-kitob ). 2. investorlar tomonidan: CB faqat yuridik shaxslar uchun mo'ljallangan. - qoida tariqasida, yuqori nominal qiymat, hujjatsiz shaklda mavjud bo'lib, ular bilan operatsiyalar bank o'tkazmasi orqali amalga oshiriladi; Faqat f.l uchun mo'ljallangan qimmatli qog'ozlar.. - nisbatan past nominal qiymat, hujjatli shaklda, naqd pulda hisob-kitoblar. va naqd pulsiz. shakllar; Markaziy banklar ikkala j.l uchun mo'ljallangan. shuning uchun f.l uchun. 3. aylanish shartlari (mavjudligi) bo‘yicha: shoshilinch qimmatli qog'ozlar- emissiya paytida kelishilgan muddatga beriladi (qisqa muddatli - 1 yilgacha, o'rta muddatli - 1-3 (5) yil, uzoq muddatli - 3 (5) yildan ortiq); doimiy (o'zgarmas qimmatli qog'ozlar)- emissiya paytida aniqlangan mavjudlik muddatiga ega bo'lmagan va emitent (aktsiya) mavjud bo'lgan vaqtgacha mavjud bo'lishi. 4. berilgan huquqlarning hajmi va sifati bo‘yicha: qarz qimmatli qog'ozlari- kreditor munosabatlariga asoslanadi va 3 ta asosiy tamoyil bilan tavsiflanadi: to'lov, muddatlilik, to'lov (obligatsiyalar, veksellar); qimmatli qog'ozlar- biror narsadagi ulush huquqini aks ettiradi: boshqaruvda, emitent olgan daromadda, emitentning mulkidagi ulushga bo'lgan huquq (ulushlar, investitsiya aksiyalari, xususiylashtirish cheklari). 5. borliq shakliga ko‘ra: hujjatli (blank) qimmatli qog'ozlar- tafsilotlar ma'lum qog'oz tashuvchilarda qayd etiladi. hujjatsiz (bo'sh)– Markaziy bank kompyuter texnologiyalari bilan paydo bo‘ldi, barcha rekvizitlar Markaziy bank egalari reestrida yozuvlar ko‘rinishida saqlanadi. 6. qimmatli qog'ozlarga egalik huquqini ta'minlash tartibiga ko'ra: Ro'yxatga olingan- egasi Markaziy bankning blankida yoki Markaziy bank mulkdorlari reestrida ko'rsatiladi. tashuvchi- egasi ko'rsatilmagan, huquqlar Markaziy bankni taqdim etgan shaxsga tegishli bo'lib, Markaziy bankning o'tkazmasi Markaziy bankka topshirish yo'li bilan amalga oshiriladi. (xususiylashtirish cheklari). qimmatli qog'ozlarga buyurtma berish- Huquqlari Markaziy bankda ko‘rsatilgan shaxsga tegishli bo‘lgan, ushbu huquqlarni o‘zi amalga oshirishi yoki o‘z buyrug‘i bilan boshqa shaxsga (indossament yordamida) o‘tkazishi mumkin bo‘lgan Markaziy bank (veksel, chek). 7. millatiga ko'ra: milliy (ota)– emitentlar va investorlar bir davlat rezidentlari; xorijiy (xorijiy)- emitentlar va investorlar turli davlatlarning rezidentlari; yevropa– nominal qiymati xorijiy valyuta bo‘lgan qimmatli qog‘ozlar, ham emitentlar, ham investorlar uchun, ya’ni. Bular bir davlat emitenti tomonidan boshqa davlat valyutasida nominalga ega bo‘lgan va 3 ta davlat hududida muomalada bo‘lgan qimmatli qog‘ozlardir. 8. Markaziy bank bo'yicha daromadlarni hisoblash bo'yicha:foydali qimmatli qog'ozlar- egasiga foiz, dividend, chegirma shaklida bevosita moliyaviy daromad berish. daromadsiz- to'g'ridan-to'g'ri moliyaviy natija bermaslik, balki investorlarga qo'shimcha huquq va (yoki) imtiyozlar berish. 9. xavf darajasiga ko'ra:risksiz qimmatli qog'ozlar- davlat federal markaziy banklari (lekin Rossiyada 1998 yil) past xavf– sub-federal va munitsipal markaziy banklar, korporativ markaziy banklar, ko‘k chiplar xavfli qimmatli qog'ozlar- korporativ va xususiy qimmatli qog'ozlar. 10. Markaziy bankning muomalaga chiqarish shakliga ko‘ra:qimmatli qog'ozlarni chiqarish- bu bir vaqtning o'zida iz bilan tavsiflanishi kerak bo'lgan qog'ozlar. belgilari: ular Markaziy bankka ma'lum huquqlar to'plamini beradilar; masalalar bo'yicha joylashtirilgan (ommaviy xarakter); bir emissiya doirasida huquqlar teng bo‘lsa, ularning prospektini ro‘yxatdan o‘tkazish shaklida Markaziy bankda ro‘yxatdan o‘tkazish talab etiladi. (Rossiyada bu aktsiyalar, obligatsiyalar, emitent optsiyasi) emissiyasiz qimmatli qog'ozlar- yuqoridagi mezonlarga javob bermasa, ular boshqa barcha hujjatlarni o'z ichiga oladi. Teng sharoitlarda qimmatli qog'ozlarni chiqarishning bozor qiymati neemdan yuqori bo'ladi, chunki. ular yanada ishonchli. 11. foydalanish turi bo'yicha:sarmoya- Markaziy banklar uzoq muddatli kapital qo'yilmalari uchun ob'ekt hisoblanadi investitsiyasiz- spekulyativ daromad olish va tovarlar uchun to'lovlarga xizmat ko'rsatish uchun foydalaniladi. 12. bo'yicha muzokaralar xususiyatiga ko'ra rzb qimmatli qog'ozlar bozori– bozorda hech qanday cheklovlarsiz aylanishi mumkin; bozordan tashqari qimmatli qog'ozlar- faqat birinchi va yagona investorga ega bo'lib, bozorda erkin muomalada bo'lmaydi; Cheklangan savdo imkoniyatlariga ega Markaziy bank- investorlar (yuridik, xususiy, rezidentlar, norezidentlar), hududda, shartlarda, joylashtirish erkinligida cheklovlar bo'lishi mumkin. 13. qimmatli qog'ozlarni bozorga joylashtirish xususiyatiga ko'ra:erkin mezbonlik qiladi- investor qimmatli qog'ozlarni sotib olish to'g'risida qaror qabul qilganda majburiy joylashtirish- investor Markaziy bankni sotib olishga majbur.
Qimmatli qog'ozlarga investitsiya qilishning asosiy maqsadlari. Investitsiyalarni diversifikatsiya qilish. Balanslangan qimmatli qog'ozlar portfeli.
Qimmatli qog'ozlar - bu hujjat egasining bunday hujjatni bergan shaxsga (emitentga) nisbatan egalik yoki qarz munosabatlarini tasdiqlovchi pul hujjatlari. Qimmatli qog'ozlar alohida hujjatlar yoki hisob yozuvlari ko'rinishida mavjud bo'lishi mumkin.
Qimmatli qog'ozlar xususiy investitsiyalarning asosiy turlaridan biri, qaysi maqsad- pul mablag'larini ko'paytirishga, jamg'arishga yo'naltirilgan jamg'armalarni taqsimlash.Har qanday investor pul qo'ysa, investitsiya qiladi. 4 ta gol:
1. investitsiyalar xavfsizligi; 2. investitsiyalarning daromadliligi; 3. investitsiyalar o'sishi; 4. investitsiyalar likvidligi.

Download 59.05 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling