Davlat yuridik universiteti xalqaro huquq va inson huquqlari kafedrasi ismoilov yoqubjon isroiljon o

IV BOB 
XALQARO HUQUQIY BAZALAR SAMARADORLIGINING QIYOSIY 
TAHLILI 
4.1 Davlat tashqi qarzini hal qilishda xalqaro huquqiy bazalar 
samaradorligini baholash 
So'nggi yillarda davlat tashqi qarzini hal qilish bo'yicha mavjud xalqaro 
huquqiy bazalarning cheklovlarini ko'rsatgan bir qator shov-shuvli qarz inqirozlari 
ro'y berdi. Ushbu inqirozlar qarzni boshqarish va qarzni yengillashtirish sohasida 
islohot va innovatsiyalarga yangi chaqiriqlarga olib keldi, ayniqsa qarzni boshqarish 
amaliyotida barqarorlik va tenglikni ta'minlashga alohida e'tibor qaratildi. 
Xalqaro hamjamiyat oldida turgan asosiy muammolardan biri qarzni 
boshqarish va qarzni yengillashtirish jarayonlarida kreditorlar va qarzdorlar 
manfaatlarini qanday muvozanatlash masalasidir. Kreditorlar o'z kreditlarining 
qaytarilishini ta'minlashdan qonuniy manfaatdor bo'lsa-da, qarzdorlar ham o'z 
fuqarolariga ortiqcha og'irlik qilmaydigan yoki ularning iqtisodiy rivojlanishiga 
to'sqinlik qilmaydigan barqaror va adolatli qarzlarni boshqarish usullariga ega 
bo’lishlari zarurdir. 
Yana bir qiyinchilik korrupsiya, ijaraga olish va boshqa huquqbuzarliklarning 
oldini olish uchun qarzni boshqarish va qarzni to'lash jarayonlarining shaffof va 
hisobdorligini ta'minlash zarurati hisoblanadi. Bu hisobdorlikni rag'batlantiradigan 
va qarzlarni boshqarish amaliyoti kengroq iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish 
maqsadlariga mos kelishini ta'minlaydigan mustahkam institutsional asoslar va 
boshqaruv tuzilmalarini ishlab chiqishni talab qiladi. 
Pirovardida, davlat tashqi qarzini hal qilishda xalqaro huquqiy bazalarning 
samaradorligi bir qator omillarga, jumladan, siyosiy iroda, institutsional salohiyat va 
barqaror va adolatli qarz boshqaruvi amaliyotini ilgari surish uchun turli 
sub’ektlarning birgalikda ishlash qobiliyatiga bog‘liq bo‘ladi. Ushbu vazifa bilan 
bog'liq jiddiy muammolar mavjud bo'lsa-da, davlat qarzini boshqarishda 
barqarorlik, javobgarlik va shaffoflikni oshirishga yordam beradigan islohotlar va 

---

51 
innovatsiyalar uchun imkoniyatlar ham mavjud. 
Davlat tashqi qarzini boshqarishning amaldagi xalqaro huquqiy asoslaridagi 
cheklovlarni bartaraf etishga qaratilgan qator tashabbus va takliflar ilgari 
surilmoqda. 
Bunday 
tashabbuslardan 
biri