Davriy o‘zgaruvchi kuchlanishlardagi mustahkamlik 1- §. Umumiy tushunchalar
Download 165.22 Kb. Pdf ko'rish
|
HlstsAgLsBVRWgypt1jyrvWx3HNI5nyFPpvLVD2m
- Bu sahifa navigatsiya:
- 2- §. Siklik kuchlanishning parametrlari
|
355 XIV bob DAVRIY O‘ZGARUVCHI KUCHLANISHLARDAGI MUSTAHKAMLIK 1- §. Umumiy tushunchalar Inshoot va mashinaning turli qismlarida ishlash jarayonida miqdori hamda ishorasi o‘zgaruvchan kuchlanishlar hosil bo‘ladi. Vagonlarning o‘qida bunday kuchlanishlar paydo bo‘ladi. O‘qning ko‘ndalang kesimida sof egilish deformatsiyasi sodir bo‘ladi. 14.1-rasmda ko‘rsatilgan A nuqtada miqdori +M /W ga teng cho‘zuvchi kuchlanish, o‘qni 90 o ga bursak A nuqta neytral o‘qning ustida joylashadi, kuchlanish esa nolga, 180 o ga bursak A nuqta siqiluvchi sohaga joylashadi, kuchlanish esa – M /W ga teng bo‘ladi. 360 o ga buralganda A nuqta dastlabki holatiga qaytadi. Kuchlanish ishorasining to‘la almashishi (bizning misolda vagon o‘qining bir marta to‘la aylanishi) ga sikl, bunday nagruzkaga siklik nagruzka deyiladi. 14.1-rasm. Siklik nagruzka ta’siridagi detalning hisobi. 356 Ekspluatatsiya jarayonida bunday sikllar soni juda katta bo‘lishi mumkin. Shartli ravishda vagon g‘ildiragi diametrini 1 metr deb qabul qilsak, har 3,14 metr yo‘lda kuchlanish ishorasi to‘la almashadi. 1000 km masofada bunday sikldan taxminan 330000 ta sodir bo‘ladi. XIII- bob, 4-§ da ko‘rib chiqilgan sistemaning tebranishi ham siklik nagruzkaga misol bo‘ladi. Uzoq muddat siklik nagruzka ta’siri ostidagi konstruksiya detallarining ishlashi materialning to‘satdan yemirilishiga va sinishiga olib keladi. Lokomotiv va vagon o‘qlarining sinishida bu jarayonni ko‘rish mumkin. Buzilgan yuzalar ikki qismga ajralib qoladi, biri silliq-plastik, ikkinchisi kristallsimon-mo‘rt materiallarga xos. Siklik nagruzka ta’sirida plastik materialdan mo‘rt material «tug‘iladi» (hosil bo‘ladi) degan xulosaga kelish mumkin. Bu hodisaga materialning toliqishi deyiladi. Hozirgi vaqtda bu hodisaga boshqacha izohlar ham mavjud. Chunonchi, buzilishning asosiy sababchisi mikroskopik (sochsimon) darzlarning paydo bo‘lishi va vaqt o‘tishi bilan siklik nagruzka ta’siri ostida bu darzlar rivojlanadi. Darz tekisligi bir-biriga ishqalanish natijasida buzilishning «plastik» sohasini tashkil qiladi. Darzlarning hosil bo‘lishiga materialning va uni qayta ishlashdagi nuqsonlar sababchi bo‘ladi. Bundan tashqari nagruzkaning parametrlari, turlari, shakllari hamda boshqa omillar darzlarga sababchi bo‘ladi. 2- §. Siklik kuchlanishning parametrlari Siklik kuchlanishlar nagruzkaning davriy o‘zgarishi (masalan, ichki yonuv dvigatellarining devorlari) natijasida yoki avval ko‘rib chiqilgan hol doimiy nagruzka ostidagi detal holatining o‘zgarishidan hosil bo‘ladi. Materialning buzilishi siklning soni va xarakteristikalariga bog‘liqdir. Siklning xarakteristikasini ko‘p marta egiladigan sim misolida ko‘rib chiqamiz (14.2-rasm). Document Outline
Download 165.22 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|